Konflikt społecznykonflikt społecznyKonflikt społeczny jest zjawiskiem, którego trudno uniknąć. Pojawia się tam, gdzie występują sprzeczne interesy między całymi grupami albo jednostkami.
Konflikt społeczny jest sytuacją, w której dochodzi do zderzenia sprzecznych interesów, wartości, postaw grup lub poszczególnych jednostek, przy wystąpieniu oporu, czynnego lub biernego, oraz wrogiego nastawienia obu stron.
Konflikt to co innego niż różnica zdań, ponieważ podczas sytuacji konfliktowej obie strony traktują siebie wrogo. Ponadto konfliktom często towarzyszą silne emocje i niesłuchanie argumentacji drugiej strony.
Janusz Mucha proponuje rozumienie konfliktu społecznego na trzy sposoby:
niezgodność interesów czy celów, istniejącą obiektywnie w danym systemie;
współzawodnictwo i walka;
stan wrogości.
RoSZ0pEtP8raK
Na zdjęciu kobieta trzymająca się za głowę. Kobieta ma zamknięte oczy i krzyczy.
Konfliktom społecznym często towarzyszą silne emocje
Źródło: David Garrison, domena publiczna.
Przyczyny konfliktów społecznych
Konfliktów nie da się uniknąć. Powstawały, powstają i będą powstawać, ponieważ ludzie mają różne systemy wartości, charaktery, przekonania, poglądy i chcą narzucać innym swoje racje.
Do konfliktów prowadzą różnice. Można wyróżnić kilka ich typów.
RUihQcA2DGzKP
Kulturowe Ludzie wychowywani są w różnych kulturach, w wyniku czego inaczej postrzegają rzeczywistość, mają inne systemy wartości, wierzą w coś innego. Spotkanie przedstawicieli różnych kultur może doprowadzić do konfliktów, wynikających z niezrozumienia innej kultury., Wartości Każdy człowiek ma własny system wartości, którego broni. Spór o wartości jest jednym z trudniejszych do rozstrzygnięcia, zwłaszcza jeśli łączy się z konfliktem na tle religijnym., Religijne Wyznawcy różnych religii mają inne systemy wartości oraz kierują się innymi zasadami w życiu codziennym., Pokoleniowe Związane z różnicą wieku. Dziadek i babcia, mama i tata czy nauczyciel, mogą całkiem inaczej, z racji wieku, patrzeć na ten sam problem niż dziecko lub nastolatek., Rodzinne i małżeńskie Mogą wynikać zarówno z różnic pokoleniowych, jak i z problemów występujących w rodzinie (np. brak pieniędzy, alkoholizm, przemoc) albo odmiennego widzenia danej sprawy (np. konflikty między rodzeństwem o zabawki)., Ekonomiczne Związane z bogactwem zarówno całych państw, jak i poszczególnych jednostek. W zależności od poziomu zamożności każdy ma swój punkt widzenia spraw ekonomicznych. Wyrazem tego jest popularne powiedzenie „bogaty biednego nie zrozumie”. Jednostki czy grupy w tym wypadku mogą dążyć do kontroli nad ograniczonymi zasobami poszczególnych dóbr, aby zaspokoić swoje potrzeby.
Kulturowe Ludzie wychowywani są w różnych kulturach, w wyniku czego inaczej postrzegają rzeczywistość, mają inne systemy wartości, wierzą w coś innego. Spotkanie przedstawicieli różnych kultur może doprowadzić do konfliktów, wynikających z niezrozumienia innej kultury., Wartości Każdy człowiek ma własny system wartości, którego broni. Spór o wartości jest jednym z trudniejszych do rozstrzygnięcia, zwłaszcza jeśli łączy się z konfliktem na tle religijnym., Religijne Wyznawcy różnych religii mają inne systemy wartości oraz kierują się innymi zasadami w życiu codziennym., Pokoleniowe Związane z różnicą wieku. Dziadek i babcia, mama i tata czy nauczyciel, mogą całkiem inaczej, z racji wieku, patrzeć na ten sam problem niż dziecko lub nastolatek., Rodzinne i małżeńskie Mogą wynikać zarówno z różnic pokoleniowych, jak i z problemów występujących w rodzinie (np. brak pieniędzy, alkoholizm, przemoc) albo odmiennego widzenia danej sprawy (np. konflikty między rodzeństwem o zabawki)., Ekonomiczne Związane z bogactwem zarówno całych państw, jak i poszczególnych jednostek. W zależności od poziomu zamożności każdy ma swój punkt widzenia spraw ekonomicznych. Wyrazem tego jest popularne powiedzenie „bogaty biednego nie zrozumie”. Jednostki czy grupy w tym wypadku mogą dążyć do kontroli nad ograniczonymi zasobami poszczególnych dóbr, aby zaspokoić swoje potrzeby.
Kulturowe Ludzie wychowywani są w różnych kulturach, w wyniku czego inaczej postrzegają rzeczywistość, mają inne systemy wartości, wierzą w coś innego. Spotkanie przedstawicieli różnych kultur może doprowadzić do konfliktów, wynikających z niezrozumienia innej kultury.
Wartości Każdy człowiek ma własny system wartości, którego broni. Spór o wartości jest jednym z trudniejszych do rozstrzygnięcia, zwłaszcza jeśli łączy się z konfliktem na tle religijnym.
Religijne Wyznawcy różnych religii mają inne systemy wartości oraz kierują się innymi zasadami w życiu codziennym.
Pokoleniowe Związane z różnicą wieku. Dziadek i babcia, mama i tata czy nauczyciel, mogą całkiem inaczej, z racji wieku, patrzeć na ten sam problem niż dziecko lub nastolatek.
Rodzinne i małżeńskie Mogą wynikać zarówno z różnic pokoleniowych, jak i z problemów występujących w rodzinie (np. brak pieniędzy, alkoholizm, przemoc) albo odmiennego widzenia danej sprawy (np. konflikty między rodzeństwem o zabawki).
Ekonomiczne Związane z bogactwem zarówno całych państw, jak i poszczególnych jednostek. W zależności od poziomu zamożności każdy ma swój punkt widzenia spraw ekonomicznych. Wyrazem tego jest popularne powiedzenie „bogaty biednego nie zrozumie”. Jednostki czy grupy w tym wypadku mogą dążyć do kontroli nad ograniczonymi zasobami poszczególnych dóbr, aby zaspokoić swoje potrzeby.
Postawy wobec konfliktów
Wyróżnia się pięć postaw, jakie zajmują ludzie wobec konfliktu.
R1G2u1WZi0OAq
Unikanie Niedostrzeganie konfliktu, udawanie, że go nie ma. Jednostka czy grupa nie chce przeprowadzić rozmowy, która rozwiązałaby konflikt., Dostosowanie się Rezygnacja ze swoich interesów dla „świętego spokoju”. Druga strona osiąga swoje cele, ale ustępujący czuje się potraktowany niesprawiedliwie i może nosić w sobie dalej uraz., Rywalizacja Walka obu stron o ich interesy. Żadna ze stron nie chce ustąpić, nie słucha też argumentów drugiej, w wyniku czego trudno jest rozwiązać konflikt., Kompromis Obie strony nawzajem się słuchają i idą na ustępstwa. W wyniku tego następuje porozumienie i rozwiązanie konfliktu., Współpraca Podobnie jak w przypadku kompromisu - obie strony nawzajem się słuchają i rozmawiają, ale nie rezygnują z własnych poglądów. Szukają rozwiązania, które przyniesie zadowolenie obu stronom.
Unikanie Niedostrzeganie konfliktu, udawanie, że go nie ma. Jednostka czy grupa nie chce przeprowadzić rozmowy, która rozwiązałaby konflikt., Dostosowanie się Rezygnacja ze swoich interesów dla „świętego spokoju”. Druga strona osiąga swoje cele, ale ustępujący czuje się potraktowany niesprawiedliwie i może nosić w sobie dalej uraz., Rywalizacja Walka obu stron o ich interesy. Żadna ze stron nie chce ustąpić, nie słucha też argumentów drugiej, w wyniku czego trudno jest rozwiązać konflikt., Kompromis Obie strony nawzajem się słuchają i idą na ustępstwa. W wyniku tego następuje porozumienie i rozwiązanie konfliktu., Współpraca Podobnie jak w przypadku kompromisu - obie strony nawzajem się słuchają i rozmawiają, ale nie rezygnują z własnych poglądów. Szukają rozwiązania, które przyniesie zadowolenie obu stronom.
Unikanie Niedostrzeganie konfliktu, udawanie, że go nie ma. Jednostka czy grupa nie chce przeprowadzić rozmowy, która rozwiązałaby konflikt.
Dostosowanie się Rezygnacja ze swoich interesów dla „świętego spokoju”. Druga strona osiąga swoje cele, ale ustępujący czuje się potraktowany niesprawiedliwie i może nosić w sobie dalej uraz.
Rywalizacja Walka obu stron o ich interesy. Żadna ze stron nie chce ustąpić, nie słucha też argumentów drugiej, w wyniku czego trudno jest rozwiązać konflikt.
Kompromis Obie strony nawzajem się słuchają i idą na ustępstwa. W wyniku tego następuje porozumienie i rozwiązanie konfliktu.
Współpraca Podobnie jak w przypadku kompromisu - obie strony nawzajem się słuchają i rozmawiają, ale nie rezygnują z własnych poglądów. Szukają rozwiązania, które przyniesie zadowolenie obu stronom.
RQVkShoE4mqq1
Zdjęcie przedstawia uścisk dłoni dwóch osób ubranych w garnitury.
Konflikt można konstruktywnie rozwiązać, przyjmując postawę otwartą na argumenty drugiej strony.
Źródło: Oleg Magni, domena publiczna.
Skutki konfliktów
Konflikt społeczny, w zależności od podejścia stron, może przybrać dwie formy:
destrukcyjną, kiedy niszczy wartości, współdziałanie i współżycie ludzi;
pożyteczną, kiedy jego rozwiązanie przyczynia się do lepszej współpracywspółpracawspółpracy i dynamizacji współżycia społecznego.
Skutki konfliktów społecznych ponosi zarówno jednostka, jak i grupa. Mogą one być negatywne i pozytywne. Często zależne są od tego, jaką formę przybierze konflikt – destrukcyjną czy pożyteczną.
Słownik
kompromis
kompromis
sytuacja, w której strony nawzajem się słuchają i idą na ustępstwa, w wyniku czego następuje porozumienie i rozwiązanie konfliktu
konflikt społeczny
konflikt społeczny
sytuacja, w której dochodzi do spotkania sprzecznych interesów, wartości, postaw grup lub poszczególnych jednostek, przy wystąpieniu oporu, czynnego lub biernego, oraz wrogiego nastawienia stron
rywalizacja
rywalizacja
walka stron o ich interesy; żadna ze stron nie chce ustąpić, nie słucha też argumentów drugiej, w wyniku czego trudno jest konflikt rozwiązać
unikanie
unikanie
niedostrzeganie konfliktu, udawanie, że konfliktu nie ma; jednostka czy grupa nie chce przeprowadzić rozmowy, która rozwiązałaby konflikt
współpraca
współpraca
sytuacja, w której strony nawzajem się słuchają i rozmawiają, ale nie rezygnują z własnych poglądów; jest to szukanie rozwiązania, które przyniesie zadowolenie obu stronom
