Przeczytaj
Na świecie uprawia się wiele gatunków roślin. Głównym ich przeznaczeniem jest wyżywienie ludności, ale stanowią także paszę dla zwierząt, są surowcami dla przemysłu spożywczego, chemicznego i lekkiego oraz towarem w handlu międzynarodowym. Podział roślin uprawnych nie jest jednoznaczny, gdyż wiele z nich znajduje różnorodne zastosowanie. Ze względu na cele produkcji wyróżniamy rośliny alimentacyjnerośliny alimentacyjne, przemysłoweprzemysłowe i pastewnepastewne, ale wiele z nich można umieścić we wszystkich grupach.
Rośliny alimentacyjne
Pierwsza grupa roślin służy zaspokojeniu potrzeb żywieniowych zarówno producentów, jak i ludności nierolniczej. Dostarcza człowiekowi potrzebnych składników odżywczych: węglowodanów, białka, witamin i mikroelementów. Najważniejsze w tej grupie są zboża, ale wyróżnia się także rośliny okopowe i strączkowe.
Grupa roślin uprawnych | Przykłady roślin uprawnych | |
|---|---|---|
Rośliny alimentacyjne - stanowiące źródło pokarmu dla człowieka | Zbożowe | Kukurydza, pszenica, ryż, jęczmień, żyto, proso i sorgo, owies |
Rośliny okopowe (bulwiaste) | Ziemniaki, buraki, maniok, bataty | |
Rośliny strączkowe | Soczewica, fasola, groch, ciecierzyca | |
Owoce i warzywa | Owoce: jabłka, gruszki, wiśnie, czereśnie, śliwy, morele, brzoskwinie, truskawki, winogrona, owoce cytrusowe (pomarańcze, mandarynki, cytryny, grejpfruty), banany Warzywa: cebula, kapusta, pomidor, marchew, pietruszka, seler, por, ogórek, kalafior, rzodkiewka | |
Oleiste | Rzepak, rzepik, słonecznik, len oleisty orzeszki ziemne, palma oleista, palma kokosowa, sezam, migdałowiec, oliwki i soja | |
Miododajne | Nawłoć kanadyjska, nawłoć późna, rdestowce, robinia akacjowa, klon jesionolistny | |
Cukrodajne | Burak cukrowy, trzcina cukrowa | |
Rośliny przemysłowe
Ta kategoria obejmuje rośliny, które są przeznaczone do przetworzenia na produkty żywnościowe, komponenty używane w przemyśle chemicznym czy włókna stosowane do wyrobu tkanin. Ich uprawa ma w większości charakter towarowytowarowy, tylko w niewielkim stopniu są przetwarzane na potrzeby własne rolników.
Grupa roślin uprawnych | Przykłady roślin uprawnych |
|---|---|
Oleiste | Soja, orzech ziemny, słonecznik, rzepak i rzepik, sezam, palma kokosowa, palma oliwna, oliwka europejska |
Włókniste | Bawełna, len, konopie, juta |
Specjalne | Tytoń, chmiel, wiklina koszykarska |
Lecznicze | Aloes, imbir, mięta |
Przyprawowe | Pieprz, gałka muszkatołowa, kminek, kolendra, koper włoski, tymianek, wawrzyn, gorczyca, ziele angielskie, cynamon, imbir, wanilia.Aloes, imbir, mięta |
Rośliny pastewne
Trzecią grupą roślin są te, których głównym celem uprawy jest ich przeznaczenie na paszę. Spożywane mogą być bezpośrednio w gospodarstwach rolnych, w których zostały wytworzone, ale też przetwarza się je przemysłowo na pasze. Głównymi roślinami paszowymi są zboża, a zwłaszcza wysokobiałkowa kukurydza i pszenica. Stosowane są w chowie (głównie intensywnym) większości zwierząt gospodarskich. W tradycyjnym chowie trzody chlewnej dużą rolę odgrywają ziemniaki. Do produkcji pasz mogą być wykorzystywane odpady powstające po przetwarzaniu niektórych roślin przemysłowych. Bardzo cenione są tzw. wytłoki sojowe czy wysłodki buraczane oraz liście buraka cukrowego.
Słownik
roztwór kauczuku naturalnego lub syntetycznego w postaci płynnej; po obróbce wypreparowuje się kauczuk, który znajduje zastosowanie jako surowiec w przemyśle gumowym
ciemnobrązowy, gęsty syrop, który powstaje jako uboczny produkt wytwarzania cukru z buraka lub trzciny cukrowej; stosowany jest do produkcji alkoholu, drożdży i kwasów organicznych
grupa roślin uprawnych stanowiąca podstawę wyżywienia ludności; dostarcza kalorii, białka oraz stanowi urozmaicenie diety w witaminy i sole mineralne
grupa roślin uprawnych, które są stosowane jako pasza dla zwierząt; często pokrywają się z roślinami alimentacyjnymi
grupa roślin uprawnych, które są przetwarzane jako surowce dla przemysłu spożywczego, chemicznego czy lekkiego
stosunek sprzedanej produkcji rolniczej do wytworzonej