Grafika interaktywna
Polecenie 1
Scharakteryzuj znaczenie roślin alimentacyjnych dla wyżywienia ludności na świecie. Zanotuj, jakie różnice zachodzą w zależności od stref klimatycznych.
Ilustracja prezentuje podział upraw roślin alimentacyjnych. W centrum znajduje się koło z napisem "rośliny alimentacyjne", dookoła którego umieszczone mniejsze koła z napisami kolejnych kategorii roślin alimentacyjnych. Do każdego mniejszego kółka dodane jest prostokątne pole z wymienionymi roślinami z tej kategorii. 1. Owoce. Jabłka, gruszki, wiśnie, czereśnie, śliwy, morele, brzoskwinie, truskawki, winogrona, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, melon, mango, awokado, banany. Owoce są źródłem wielu cennych witamin i minerałów. Mogą być stosowane do przyrządzania wielu potraw lub spożywane bez obróbki jako urozmaicenie diety. Wśród owoców największe znaczenie w handlu międzynarodowym odgrywają: winorośl, owoce cytrusowe (cytryny, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty), daktyle, banany oraz figi.
Zdjęcie przedstawia szklankę soku pomarańczowego, obok której, po prawej, leży cała pomarańcza oraz kilka część i pokrojonej pomarańczy. W tle wizerunek gałęzi drzewa pomarańczowego z dojrzałymi owocami.
2. Warzywa: cebula, kapusta, pomidor, marchew, pietruszka, seler, por, ogórek, kalafior, rzodkiewka. Warzywa to rośliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny, które przeznaczone są do spożycia przez człowieka w całości lub części, poddawane są obróbce termicznej oraz spożywane na surowo. Spożywać można ich owoce, łodygi, liście, bulwy oraz korzenie.
Zdjęcie przedstawia trzy słoiki stojące na parapecie. W środku stoi litrowy słoik, w którym znajdują się ogórki. Po bokach widoczne są słoiki z pasteryzowanymi małymi czerwonymi pomidorkami.
3. Używki: kawa, herbata, kakao, tytoń, chmiel. Używki nie mają wartości odżywczych (z wyjątkiem kakao), jednak walory smakowe oraz pobudzające właściwości zawartych w nich związków chemicznych zadecydowały o ich powszechnym zastosowaniu. Używki produkowane są głównie w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo na zmonopolizowanych plantacjach, natomiast spożywane są głównie w krajach wysoko rozwiniętych. Stanowią więc ważny produkt wymiany handlowej. Ich uprawa wymaga wysokich nakładów pracy. Najbardziej rozpowszechnioną wśród używek rośliną jest tytoń, który uprawiany jest w wielu strefach klimatycznych – od klimatu umiarkowanego, aż po równikowy.
Na zdjęciu ujęto końcówki papierosów, wystających z paczki, na której jest niebieskie półkole z fragmentem napisu: „erson tobacco”. Widoczny jest brązowy, suchy tytoń w białych rurkach bibuły.
4. Zboża: kukurydza, pszenica, ryś, proso i sorgo, jęczmień, żyto, owies. Zboża należą do rodziny traw wytwarzających suche, jednonasienne owoce (ziarniaki), z których otrzymuje się głównie mąkę i kasze. Oprócz zbóż żywieniowych uprawia się zboża pastewne (pasza dla zwierząt) oraz przemysłowe, np. do produkcji alkoholu, skrobi czy oleju (kukurydza). Część zbóż dzieli się na jare (wysiewane wiosną i zakwitające w tym samym sezonie wegetacyjnym) i ozime (wysiewane jesienią, by ziarna uległy przechłodzeniu przed okresem kwitnienia). Uprawy występują przede wszystkim w klimacie umiarkowanym i podzwrotnikowym.
Zdjęcie prezentuje bochenki wypieczonego chleba, posypanego mąką.
5. Rośliny okopowe: ziemniaki, bataty, maniok. Jadalne bulwy tych roślin uznawane są za cenne źródło węglowodanów (zwłaszcza skrobi). Ważną rolę w wyżywieniu ludności w strefie klimatów umiarkowanych, zwłaszcza Polski, Białorusi, Litwy oraz Rosji, odgrywają ziemniaki, zaś w cieplejszych strefach klimatycznych, w obszarach międzyzwrotnikowych spożywa się bataty, maniok, kolokazję (taro) oraz pochrzyn (jam).
Zdjęcie prezentuje czipsy ziemniaczane. Są one luźno rozsypane, żółte.
6. Rośliny strączkowe: soczewica, fasola, groch, ciecierzyca. Wykorzystywane są do przyrządzania potraw jako ważne uzupełnienie białka, zwłaszcza przez osoby niespożywające mięsa. Uprawiane są dla nasion, paszy oraz jako zielony nawóz.
Zdjęcie ukazuje talerz wypełniony zielonym groszkiem. Większość przestrzeni naczynia zajmują ziarna grochu, w górnej części naczynia ułożono jednak zielone strąki.
Ilustracja prezentuje podział upraw roślin alimentacyjnych. W centrum znajduje się koło z napisem "rośliny alimentacyjne", dookoła którego umieszczone mniejsze koła z napisami kolejnych kategorii roślin alimentacyjnych. Do każdego mniejszego kółka dodane jest prostokątne pole z wymienionymi roślinami z tej kategorii. 1. Owoce. Jabłka, gruszki, wiśnie, czereśnie, śliwy, morele, brzoskwinie, truskawki, winogrona, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, melon, mango, awokado, banany. Owoce są źródłem wielu cennych witamin i minerałów. Mogą być stosowane do przyrządzania wielu potraw lub spożywane bez obróbki jako urozmaicenie diety. Wśród owoców największe znaczenie w handlu międzynarodowym odgrywają: winorośl, owoce cytrusowe (cytryny, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty), daktyle, banany oraz figi.
Zdjęcie przedstawia szklankę soku pomarańczowego, obok której, po prawej, leży cała pomarańcza oraz kilka część i pokrojonej pomarańczy. W tle wizerunek gałęzi drzewa pomarańczowego z dojrzałymi owocami.
2. Warzywa: cebula, kapusta, pomidor, marchew, pietruszka, seler, por, ogórek, kalafior, rzodkiewka. Warzywa to rośliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny, które przeznaczone są do spożycia przez człowieka w całości lub części, poddawane są obróbce termicznej oraz spożywane na surowo. Spożywać można ich owoce, łodygi, liście, bulwy oraz korzenie.
Zdjęcie przedstawia trzy słoiki stojące na parapecie. W środku stoi litrowy słoik, w którym znajdują się ogórki. Po bokach widoczne są słoiki z pasteryzowanymi małymi czerwonymi pomidorkami.
3. Używki: kawa, herbata, kakao, tytoń, chmiel. Używki nie mają wartości odżywczych (z wyjątkiem kakao), jednak walory smakowe oraz pobudzające właściwości zawartych w nich związków chemicznych zadecydowały o ich powszechnym zastosowaniu. Używki produkowane są głównie w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo na zmonopolizowanych plantacjach, natomiast spożywane są głównie w krajach wysoko rozwiniętych. Stanowią więc ważny produkt wymiany handlowej. Ich uprawa wymaga wysokich nakładów pracy. Najbardziej rozpowszechnioną wśród używek rośliną jest tytoń, który uprawiany jest w wielu strefach klimatycznych – od klimatu umiarkowanego, aż po równikowy.
Na zdjęciu ujęto końcówki papierosów, wystających z paczki, na której jest niebieskie półkole z fragmentem napisu: „erson tobacco”. Widoczny jest brązowy, suchy tytoń w białych rurkach bibuły.
4. Zboża: kukurydza, pszenica, ryś, proso i sorgo, jęczmień, żyto, owies. Zboża należą do rodziny traw wytwarzających suche, jednonasienne owoce (ziarniaki), z których otrzymuje się głównie mąkę i kasze. Oprócz zbóż żywieniowych uprawia się zboża pastewne (pasza dla zwierząt) oraz przemysłowe, np. do produkcji alkoholu, skrobi czy oleju (kukurydza). Część zbóż dzieli się na jare (wysiewane wiosną i zakwitające w tym samym sezonie wegetacyjnym) i ozime (wysiewane jesienią, by ziarna uległy przechłodzeniu przed okresem kwitnienia). Uprawy występują przede wszystkim w klimacie umiarkowanym i podzwrotnikowym.
Zdjęcie prezentuje bochenki wypieczonego chleba, posypanego mąką.
5. Rośliny okopowe: ziemniaki, bataty, maniok. Jadalne bulwy tych roślin uznawane są za cenne źródło węglowodanów (zwłaszcza skrobi). Ważną rolę w wyżywieniu ludności w strefie klimatów umiarkowanych, zwłaszcza Polski, Białorusi, Litwy oraz Rosji, odgrywają ziemniaki, zaś w cieplejszych strefach klimatycznych, w obszarach międzyzwrotnikowych spożywa się bataty, maniok, kolokazję (taro) oraz pochrzyn (jam).
Zdjęcie prezentuje czipsy ziemniaczane. Są one luźno rozsypane, żółte.
6. Rośliny strączkowe: soczewica, fasola, groch, ciecierzyca. Wykorzystywane są do przyrządzania potraw jako ważne uzupełnienie białka, zwłaszcza przez osoby niespożywające mięsa. Uprawiane są dla nasion, paszy oraz jako zielony nawóz.
Zdjęcie ukazuje talerz wypełniony zielonym groszkiem. Większość przestrzeni naczynia zajmują ziarna grochu, w górnej części naczynia ułożono jednak zielone strąki.Podział uprawnych roślin alimentacyjnych.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ilustracja prezentuje dalszy ciąg podziału upraw roślin alimentacyjnych. W centrum znajduje się koło z napisem "rośliny alimentacyjne", dookoła którego umieszczone mniejsze koła z napisami kolejnych kategorii roślin alimentacyjnych. Do każdego mniejszego kółka dodane jest prostokątne pole z wymienionymi roślinami z tej kategorii.
1. Rośliny oleiste: soja, słonecznik, rzepa i rzepik, oliwka europejska, orzeszki ziemne, palma oliwna, palma kokosowa, sezam. Rośliny te służą do celów konsumpcyjnych oraz produkcji wysokobiałkowych pasz. Największą zawartością tłuszczu i białka charakteryzują się rośliny uprawiane w gorących i ciepłych strefach klimatycznych. Należą do nich np. orzeszki ziemne, palma oleista, palma kokosowa, sezam, migdałowiec, oliwki i soja. Na obszarach chłodniejszych dużą rolę w światowych zbiorach odgrywają: rzepak, rzepik, słonecznik oraz len oleisty. Największe znaczenie wśród roślin oleistych ma soja, która z powodu dość dużych wymagań termicznych uprawiana jest w klimacie podzwrotnikowym i umiarkowanym ciepłym. Posiada duże wartości odżywcze dla ludzi i zwierząt, dlatego powierzchnia jej zasiewów stale się zwiększa. Ta jednoroczna roślina motylkowa wzbogaca glebę w azot, a jej korzenie poprawiają strukturę ziemi.
Zdjęcie przedstawia szklaną, smukłą karafkę z uchem, zamkniętą szklanym korkiem w kształcie kropli. W karafce której znajduje się wlana do połowy oliwka, mająca kolor złoty. Obok naczynia leżą czarne oliwki z lancetowanymi zielonymi liśćmi. W tle rośnie drzewko oliwne.
2. Rośliny włóknodajne: bawełna, len, konopie, juta. Rośliny te przeznacza się m.in. do produkcji tkanin, dywanów, sznurków, szczotek, pędzli i mat. Największy udział w światowych zbiorach roślin włóknistych ma bawełna. Mniejszą rolę odgrywa juta uprawiana głównie w Indiach, Bangladeszu, Chinach i Tajlandii. W gorącym klimacie Brazylii, Meksyku, Chin, Kenii, Tanzanii uprawia się agawę (sizal). W klimacie umiarkowanym istnieją najlepsze warunki do uprawy lnu, którego ok. 60% zbiorów pochodzi z Chin. Pozostałe obszary upraw tej rośliny koncentrują się w Europie, zwłaszcza we Francji, Rosji, na Białorusi oraz w Wielkiej Brytanii.
Zdjęcie przedstawia wiele leżących razem luźno kolorowych naturalnych sznurków plecionych. Widoczne są w takich kolorach jak: fioletowy, zielony, żółty, czerwony, beżowy, różowy, niebieski.
3. Rośliny cukrodajne: burak cukrowy, trzcina cukrowa. Trzcina cukrowa – roślina wieloletnia, której łodygi wypełnione są miąższem zawierającym ok. 20% cukru. Jest uprawiana na plantacjach w klimacie gorącym i wilgotnym, na żyznych glebach (w Ameryce Środkowej i Południowej, w południowej Azji, na Hawajach, Florydzie, w Australii, Egipcie i Republice Południowej Afryki). Jest źródłem cukru (główna roślina cukrodajna), pasz, alkoholu, papieru i paliw do silników spalinowych.
Burak cukrowy – uprawiany jest w klimacie umiarkowanym, głównie ciepłym. Odznacza się długim okresem wegetacji. Wymaga żyznych i wilgotnych gleb (np. czarnoziemów), dobrego nasłonecznienia w ostatniej fazie dojrzewania, starannej uprawy połączonej z intensywnym nawożeniem i stosowaniem wielu zabiegów agrotechnicznych. Jego średnie plony wynoszą 471 dt/ha. Stanowi źródło cukru, paszy dla bydła, jest również stosowany do produkcji spirytusu i drożdży. {Zdjęcie ukazuje kostki białego cukru ułożone w piramidę, która jednak nie została ukończona, gdyż ostatnie kostki leżą krzywo. 4. Rośliny kauczukodajne: kauczukowiec brazylijski. W wyniku nacięcia kory drzewa pozyskuje się mleczny sok, czyli lateks, z którego wyizolowuje się kauczuk, który stosowany jest do wyrobu artykułów gumowych. Uprawy koncentrują się w Ameryce Południowej i Środkowej oraz w Azji Południowo-Wschodniej. {Zdjęcie prezentuje oponę leżącą bokiem ma zielonym trawniku.
Ilustracja prezentuje dalszy ciąg podziału upraw roślin alimentacyjnych. W centrum znajduje się koło z napisem "rośliny alimentacyjne", dookoła którego umieszczone mniejsze koła z napisami kolejnych kategorii roślin alimentacyjnych. Do każdego mniejszego kółka dodane jest prostokątne pole z wymienionymi roślinami z tej kategorii.
1. Rośliny oleiste: soja, słonecznik, rzepa i rzepik, oliwka europejska, orzeszki ziemne, palma oliwna, palma kokosowa, sezam. Rośliny te służą do celów konsumpcyjnych oraz produkcji wysokobiałkowych pasz. Największą zawartością tłuszczu i białka charakteryzują się rośliny uprawiane w gorących i ciepłych strefach klimatycznych. Należą do nich np. orzeszki ziemne, palma oleista, palma kokosowa, sezam, migdałowiec, oliwki i soja. Na obszarach chłodniejszych dużą rolę w światowych zbiorach odgrywają: rzepak, rzepik, słonecznik oraz len oleisty. Największe znaczenie wśród roślin oleistych ma soja, która z powodu dość dużych wymagań termicznych uprawiana jest w klimacie podzwrotnikowym i umiarkowanym ciepłym. Posiada duże wartości odżywcze dla ludzi i zwierząt, dlatego powierzchnia jej zasiewów stale się zwiększa. Ta jednoroczna roślina motylkowa wzbogaca glebę w azot, a jej korzenie poprawiają strukturę ziemi.
Zdjęcie przedstawia szklaną, smukłą karafkę z uchem, zamkniętą szklanym korkiem w kształcie kropli. W karafce której znajduje się wlana do połowy oliwka, mająca kolor złoty. Obok naczynia leżą czarne oliwki z lancetowanymi zielonymi liśćmi. W tle rośnie drzewko oliwne.
2. Rośliny włóknodajne: bawełna, len, konopie, juta. Rośliny te przeznacza się m.in. do produkcji tkanin, dywanów, sznurków, szczotek, pędzli i mat. Największy udział w światowych zbiorach roślin włóknistych ma bawełna. Mniejszą rolę odgrywa juta uprawiana głównie w Indiach, Bangladeszu, Chinach i Tajlandii. W gorącym klimacie Brazylii, Meksyku, Chin, Kenii, Tanzanii uprawia się agawę (sizal). W klimacie umiarkowanym istnieją najlepsze warunki do uprawy lnu, którego ok. 60% zbiorów pochodzi z Chin. Pozostałe obszary upraw tej rośliny koncentrują się w Europie, zwłaszcza we Francji, Rosji, na Białorusi oraz w Wielkiej Brytanii.
Zdjęcie przedstawia wiele leżących razem luźno kolorowych naturalnych sznurków plecionych. Widoczne są w takich kolorach jak: fioletowy, zielony, żółty, czerwony, beżowy, różowy, niebieski.
3. Rośliny cukrodajne: burak cukrowy, trzcina cukrowa. Trzcina cukrowa – roślina wieloletnia, której łodygi wypełnione są miąższem zawierającym ok. 20% cukru. Jest uprawiana na plantacjach w klimacie gorącym i wilgotnym, na żyznych glebach (w Ameryce Środkowej i Południowej, w południowej Azji, na Hawajach, Florydzie, w Australii, Egipcie i Republice Południowej Afryki). Jest źródłem cukru (główna roślina cukrodajna), pasz, alkoholu, papieru i paliw do silników spalinowych. Burak cukrowy – uprawiany jest w klimacie umiarkowanym, głównie ciepłym. Odznacza się długim okresem wegetacji. Wymaga żyznych i wilgotnych gleb (np. czarnoziemów), dobrego nasłonecznienia w ostatniej fazie dojrzewania, starannej uprawy połączonej z intensywnym nawożeniem i stosowaniem wielu zabiegów agrotechnicznych. Jego średnie plony wynoszą 471 dt/ha. Stanowi źródło cukru, paszy dla bydła, jest również stosowany do produkcji spirytusu i drożdży. {Zdjęcie ukazuje kostki białego cukru ułożone w piramidę, która jednak nie została ukończona, gdyż ostatnie kostki leżą krzywo. 4. Rośliny kauczukodajne: kauczukowiec brazylijski. W wyniku nacięcia kory drzewa pozyskuje się mleczny sok, czyli lateks, z którego wyizolowuje się kauczuk, który stosowany jest do wyrobu artykułów gumowych. Uprawy koncentrują się w Ameryce Południowej i Środkowej oraz w Azji Południowo-Wschodniej. {Zdjęcie prezentuje oponę leżącą bokiem ma zielonym trawniku.
Burak cukrowy – uprawiany jest w klimacie umiarkowanym, głównie ciepłym. Odznacza się długim okresem wegetacji. Wymaga żyznych i wilgotnych gleb (np. czarnoziemów), dobrego nasłonecznienia w ostatniej fazie dojrzewania, starannej uprawy połączonej z intensywnym nawożeniem i stosowaniem wielu zabiegów agrotechnicznych. Jego średnie plony wynoszą 471 dt/ha. Stanowi źródło cukru, paszy dla bydła, jest również stosowany do produkcji spirytusu i drożdży. {Zdjęcie ukazuje kostki białego cukru ułożone w piramidę, która jednak nie została ukończona, gdyż ostatnie kostki leżą krzywo. 4. Rośliny kauczukodajne: kauczukowiec brazylijski. W wyniku nacięcia kory drzewa pozyskuje się mleczny sok, czyli lateks, z którego wyizolowuje się kauczuk, który stosowany jest do wyrobu artykułów gumowych. Uprawy koncentrują się w Ameryce Południowej i Środkowej oraz w Azji Południowo-Wschodniej. {Zdjęcie prezentuje oponę leżącą bokiem ma zielonym trawniku.
Podział uprawnych roślin przemysłowych.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.