Przeciętne dalsze trwanie życia wskazuje średnią liczbę lat, jaką ma jeszcze do przeżycia człowiek. W przypadku noworodków jest to długość ich całego życia. Wskaźnik zwany jest inaczej długowiecznością ludzką.

Według danych Eurostatu, w 2017 roku mieszkańcy Polski żyli średnio 77,8 roku. Dla porównania - przeciętny mieszkaniec globu żył 72,4 roku (według danych Banku Światowego), mieszkaniec Republiki Środkowoafrykańskiej - 52,2 roku, a Japonii - 84,1 roku.

RE4C9Q9Vixejf

Mapa przedstawia przewidywaną długość życia mieszkańców wybranych państw Europy oraz Turcji według danych Eurostatu z 2017 r. Kraje w których długość życia wynosi od 73,6 do 78,1 lat to kraje Europy wschodniej w tym część zachodnia Turcji oraz Polska. Kraje, w których długość życia wynosi od 78,1 do 80,2 lat to część regionów północnej Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Turcja. Kraje, w których długość życia wynosi od 80,2 do 81,4 lat to wschodnia część Finlandii, Irlandii, południowa część Portugalii, centralna część Wielkiej Brytanii oraz większość krajów Europy Środkowej. Kraje, w których długość życia wynosi od 81,4 do 82,3 lat to centralne obszary Skandynawii, południowej rejony Irlandii i Hiszpanii, północnej rejony Portugalii, cześć regionów krajów Europy Środkowej, Macedonia i Grecja. Kraje, w których długość życia wynosi od 82,3 do 83 jeden lat to niewielka część rejonów krajów Europy Zachodniej, północnych wybrzeży Skandynawii, Islandia, południowe rejony Wielkiej Brytanii. Kraje w których długość życia wynosi od 83 do 85,5, jeden lat to Hiszpania, Włochy, zachodnie wybrzeże Norwegii, zachodnie rejony Grecji, Austria, Węgry, Szwajcaria.

Podstawową cechą trwania życia człowieka jest znacząca różnica między długością życia kobiet i mężczyzn. Eurostat podaje, że w 2017 roku Polki żyły przeciętnie 81,8 roku, a Polacy - 73,9 roku. Wynika z tego, że kobiety żyły niemal o 8 lat dłużej niż mężczyźni.

Polecenie 1

Przeanalizuj poniższy wykres, a następnie określ tendencje zmian przeciętnej długości trwania życia w Polsce od połowy XX wieku.

Zapoznaj się z opisem poniższego wykresu, a następnie określ tendencje zmian przeciętnej długości trwania życia w Polsce od połowy XX wieku.

R14mkODg8S87P

Wykres przedstawia przeciętną długość życia Polek i Polaków w latach 1950-2017. W przypadku mężczyzn w roku 1950 długość życia wynosiła około 56 lat, a kobiet około 62. Średnia ta w kolejnych latach jest rośnie - w 2017 roku przeciętna długość życia Polaków wyniosła 70 lat, a Polek około 82 lat. Na wykresie zaznaczono także różnicę lat pomiędzy wiekiem kobiet i mężczyzn w kolejnych latach - jest ona niska w latach 1950-1965. Stopniowo rośnie, osiągając najwyższą wartość w 1991 roku - 9 lat. Następnie różnica powoli spada. W roku 2017 wynosiła około 7,5 roku.

R1AEGwQooIJGI

(Uzupełnij).

Według danych GUS średnia długość trwania życia Polek i Polaków od połowy XX w. nieustannie wykazywała tendencję rosnącą. Zauważyć jednak można, że w latach 70. i 80. XX w. wartości tego wskaźnika były na podobnym poziomie. Natomiast od lat 90. obserwuje się przyspieszenie wzrostu, do czego przyczyniła się w dużej mierze transformacja ustrojowatransformacja ustrojowa (systemowa)transformacja ustrojowa i poprawa warunków życia. Warto dodać, że na przestrzeni lat występowały w Polsce okresy, w których różnice między długością trwania życia kobiet i mężczyzn pogłębiały się lub zmniejszały. Największe różnice odnotowano na początku lat 90. XX w. (ponad 9 lat). Najmniejsze zaś w latach 50. XX w. (5‑6 lat). Obecnie wskaźnik ten wynosi około 8 lat i od kilkunastu lat wykazuje tendencję malejącą.

Przeciętna długość trwania życia kobiet w miastach i na obszarach wiejskich w 2017 roku była podobna (81,8 roku), natomiast w przypadku mężczyzn różnica ta wynosiła ponad rok – mężczyźni w miastach żyli 73,3 roku, a na wsiach - 74,4 roku (według danych BDLBDLBDL GUSGUSGUS).

Wzrost średniej długości trwania życia jest związany bezpośrednio z obniżeniem się poziomu współczynnika zgonów, w tym szczególnie zgonów niemowląt. Nie bez znaczenia jest także spadek wartości współczynnika urodzeń (i w związku z tym proporcjonalny spadek poziomu zgonów niemowląt), ponieważ nadumieralność okołoporodowaokołoporodowyokołoporodowa może powodować krótszy średni czas trwania życia danego społeczeństwa. Poprawiający się dostęp i jakość usług medycznych, większa dbałość o sposób odżywiania i aktywność fizyczną oraz inne czynniki wpływają na to, że żyjemy coraz dłużej.

Natomiast czynnikami wpływający na różnice między długością trwania życia mężczyzn i kobiet są:

• częstsze sięganie po używki przez mężczyzn;

• wykonywanie przez mężczyzn z reguły cięższej, fizycznej pracy;

• wyższa umieralność młodych mężczyzn (w grupie wiekowej 15‑24 lata) wywołana brawurą i ryzykownym trybem życia;

• nadumieralność mężczyzn w wieku 40 lat i więcej wywołana chorobami układu krążenia, układu oddechowego i nowotworami;

• większa liczba samobójstw mężczyzn wywołana mniejszą odpornością psychiczną i większą podatnością na stres.

RJJ0ynTwRrB76

Zdjęcie przedstawia wypadek drogowy. Na ulicy pod wiaduktem stoi samochód. Ma zgnieciony przód samochodu. Za nim stoi radiowóz, a po prawej stronie ambulans. Obok karetki stoją strażacy oraz starszy mężczyzna, który ma na szyi założony kołnierz ortopedyczny.

Średnia długość trwania życia wykazuje zróżnicowanie regionalne. Województwa łódzkie, warmińsko‑mazurskie i śląskie charakteryzują się jednymi z najmniejszych średnich długości trwania życia ludności ze względu na podwyższone współczynniki zgonów w tych regionach. W przypadku regionu łódzkiego eksperci tłumaczą, że to spuścizna ciężkich warunków pracy, jakie panowały w dominującym w Łodzi przemyśle włókienniczym. W przypadku województwa śląskiego również można to wyjaśnić oddziaływaniem przemysłu ciężkiego i jego skutków.

Polecenie 2

Korzystając z poniższego wykresu, wymień trzy województwa o największej przeciętnej długości trwania życia ludności. Zaproponuj przyczyny tego zróżnicowania.

Korzystając z opisu poniższego wykresu, wymień trzy województwa o największej przeciętnej długości trwania życia ludności. Zaproponuj przyczyny tego zróżnicowania.

RyHimbNbzaHhL

Na wykresie przedstawiono dane dotyczące przeciętnego trwania życia ludności - Polek i Polaków - według województw. Kobiety żyją najdłużej w województwie podkarpackim - 83 lata i minimalnie mniej w podlaskim. Po 80 lat w województwach lubelskim, świętokrzyskim, mazowieckim. Najkrócej zaś w województwie łódzkim i śląskim - 80,5 roku. Mężczyźni rownież żyją najdłużej w województwie podkarpackim - 75,8 roku, nieco krócej w województwie małopolskim. Najkrócej - 71,9 roku - żyją w województwie łódzkim.

R1WmCoP7ECsRJ

(Uzupełnij).

Ciekawostka

R1Tqhr9pWGP6T1

Zdjęcie ukazuje starszą kobietę. Kobieta siedzi. Ma krótkie, siwe włosy. Jej twarz jest pokryta zmarszczkami. Ubrana jest w elegancką bluzkę. Na szyi ma korale. Kobieta lewą dłoń trzyma na lewym policzku. Ma lekko rozchylone usta, jakby mówiła.

Wanda Wierzchleyska (1900–2012) – najdłużej żyjąca Polka (w latach 2010–2012), superstulatka. Żyła 111 lat i jest uznawana za drugą najdłużej żyjącą Polkę urodzoną i zmarłą na terenie naszego kraju w historii (po Tekli Juniewicz).

Słownik