Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

BezrobociebezrobocieBezrobocie to niezwykle poważny problem współczesnego świata. Najczęściej zjawisko to polega na tym, że część społeczeństwa, która jest zdolna i chętna do podjęcia zatrudnienia, nie znajduje pracy mimo starań w tym kierunku. Podstawowym miernikiem wielkości bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo wyrażony w procentach.

Bezrobocie można podzielić na:
  • dobrowolne - sytuacja, w której bezrobotny świadomie nie przyjmuje oferowanej pracy i nie akceptuje warunków zatrudnienia,

  • przymusowe - bezrobocie wynikające z niemożliwości znalezienia pracy pomimo jej poszukiwania,

  • frykcyjne - występuje w każdej gospodarce, polega na przechodzeniu pracowników z jednego miejsca pracy do drugiego,

  • strukturalne - związane jest z potrzebą zmian kwalifikacji pracowników w wyniku przemian gospodarczych, restrukturyzacji gospodarki, zamykania pewnych działalności i otwierania nowych, często związanych z wprowadzaniem innowacji technologicznych; w Polsce bezrobocie strukturalne najbardziej odczuwalne jest w regionach, w których rozwijało się górnictwo, hutnictwo czy przemysł stoczniowy,

  • koniunkturalne - występuje okresowo w wyniku zmian koniunktury gospodarczej; w okresie recesji zatrudnienie maleje, a w okresie wzrostu gospodarczego - rośnie,

  • utajone - bezrobocie, które jest nierejestrowane, przez co trudne do określenia; bezrobotni są zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin mimo gotowości do podjęcia pracy na pełny etat albo pracują na stanowiskach niewymagających posiadanych przez nich kwalifikacji; często zniechęceni przestają szukać pracy po wielu bezskutecznych próbach zatrudnienia się; może ono też wynikać z dużej liczby zatrudnionych w stosunku do potrzeb gospodarki.

R1aGy6cGJQQrb
Bezrobocie w Unii Europejskiej, Szwajcarii, Islandii i Norwegii w marcu 2017 r. (według danych Eurostatu)
Źródło: Heycci, CC BY-SA 2.5, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org.

Najwyższą stopę bezrobocia notuje się w krajach najsłabiej rozwiniętych. W Europie w większości krajów jej wartość jest niższa od 10%, a np. w Niemczech, Holandii, Czechach, Luksemburgu i Węgrzech jest niższa niż 3,5%. W Polsce wysokość stopy bezrobocia oscyluje w ostatnich latach na poziomie 3,5‑5%. Podobnie niskie wartości stopy bezrobocia notuje się także w USA i Japonii.

Przyczyny bezrobocia:
  • zmiany w strukturze zatrudnienia (wzrost znaczenia usług),

  • restrukturyzacja gospodarki,

  • transformacja gospodarcza w krajach postkomunistycznych,

  • prywatyzacja przedsiębiorstw,

  • wzrost wydajności pracy poprzez automatyzację produkcji,

  • wydłużanie czasu pracy,

  • okresowe wahania koniunktury gospodarczej,

  • sezonowość niektórych zawodów,

  • konkurencja na światowych rynkach,

  • duży przyrost naturalny w krajach rozwijających się,

  • polityka państwa: podnoszenie wieku emerytalnego, skomplikowane przepisy dotyczące zakładania działalności gospodarczej,

  • wysokie podatki, rozbudowany system pomocy socjalnej,

  • niedostosowanie szkolnictwa do potrzeb rynku.

Przyczyny bezrobocia w krajach słabo rozwiniętych:
  • brak kapitału umożliwiającego tworzenie nowych inwestycji,

  • duży przyrost naturalny,

  • nieudolne urzędy,

  • niski poziom kwalifikacji zawodowych,

  • niedożywienie i choroby uniemożliwiające lub utrudniające podjęcie zatrudnienia.

Słownik

bezrobocie
bezrobocie

ekon. zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia na typowych warunkach płacowych występujących w gospodarce
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec