BezrobociebezrobocieBezrobocie to niezwykle poważny problem współczesnego świata. Najczęściej zjawisko to polega na tym, że część społeczeństwa, która jest zdolna i chętna do podjęcia zatrudnienia, nie znajduje pracy mimo starań w tym kierunku. Podstawowym miernikiem wielkości bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo wyrażony w procentach.

Bezrobocie można podzielić na:
  • dobrowolne - sytuacja, w której bezrobotny świadomie nie przyjmuje oferowanej pracy i nie akceptuje warunków zatrudnienia,

  • przymusowe - bezrobocie wynikające z niemożliwości znalezienia pracy pomimo jej poszukiwania,

  • frykcyjne - występuje w każdej gospodarce, polega na przechodzeniu pracowników z jednego miejsca pracy do drugiego,

  • strukturalne - związane jest z potrzebą zmian kwalifikacji pracowników w wyniku przemian gospodarczych, restrukturyzacji gospodarki, zamykania pewnych działalności i otwierania nowych, często związanych z wprowadzaniem innowacji technologicznych; w Polsce bezrobocie strukturalne najbardziej odczuwalne jest w regionach, w których rozwijało się górnictwo, hutnictwo czy przemysł stoczniowy,

  • koniunkturalne - występuje okresowo w wyniku zmian koniunktury gospodarczej; w okresie recesji zatrudnienie maleje, a w okresie wzrostu gospodarczego - rośnie,

  • utajone - bezrobocie, które jest nierejestrowane, przez co trudne do określenia; bezrobotni są zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin mimo gotowości do podjęcia pracy na pełny etat albo pracują na stanowiskach niewymagających posiadanych przez nich kwalifikacji; często zniechęceni przestają szukać pracy po wielu bezskutecznych próbach zatrudnienia się; może ono też wynikać z dużej liczby zatrudnionych w stosunku do potrzeb gospodarki.

R1aGy6cGJQQrb
Bezrobocie w Unii Europejskiej, Szwajcarii, Islandii i Norwegii w marcu 2017 r. (według danych Eurostatu)
Źródło: Heycci, CC BY-SA 2.5, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org.

Najwyższą stopę bezrobocia notuje się w krajach najsłabiej rozwiniętych. W Europie w większości krajów jej wartość jest niższa od 10%, a np. w Niemczech, Holandii, Czechach, Luksemburgu i Węgrzech jest niższa niż 3,5%. W Polsce wysokość stopy bezrobocia oscyluje w ostatnich latach na poziomie 3,5‑5%. Podobnie niskie wartości stopy bezrobocia notuje się także w USA i Japonii.

Przyczyny bezrobocia:
  • zmiany w strukturze zatrudnienia (wzrost znaczenia usług),

  • restrukturyzacja gospodarki,

  • transformacja gospodarcza w krajach postkomunistycznych,

  • prywatyzacja przedsiębiorstw,

  • wzrost wydajności pracy poprzez automatyzację produkcji,

  • wydłużanie czasu pracy,

  • okresowe wahania koniunktury gospodarczej,

  • sezonowość niektórych zawodów,

  • konkurencja na światowych rynkach,

  • duży przyrost naturalny w krajach rozwijających się,

  • polityka państwa: podnoszenie wieku emerytalnego, skomplikowane przepisy dotyczące zakładania działalności gospodarczej,

  • wysokie podatki, rozbudowany system pomocy socjalnej,

  • niedostosowanie szkolnictwa do potrzeb rynku.

Przyczyny bezrobocia w krajach słabo rozwiniętych:
  • brak kapitału umożliwiającego tworzenie nowych inwestycji,

  • duży przyrost naturalny,

  • nieudolne urzędy,

  • niski poziom kwalifikacji zawodowych,

  • niedożywienie i choroby uniemożliwiające lub utrudniające podjęcie zatrudnienia.

Słownik

bezrobocie
bezrobocie

ekon. zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia na typowych warunkach płacowych występujących w gospodarce
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec