Przeczytaj
Z poniższego wywiadu dowiesz się:
co tak naprawdę oznacza termin „filozofia analityczna”;
dlaczego w dyskusji filozoficznej przeciwstawia się ją filozofii kontynentalnej;
kogo zalicza się do głównych przedstawicieli tego nurtu;
kim jest filozof analityczny i jakie są jego zainteresowania filozoficzne;
jakie znaczenie dla filozofii analitycznej ma język;
jaką rolę w filozofii analitycznej odgrywa empiryzm;
jakie znaczenie miała tradycja filozoficzna dla filozofów analitycznych;
jak do scjentyzmu podchodzili przedstawiciele filozofii analitycznej;
dlaczego filozofowie analityczni uważali za wartościowe filozofię umysłu i naturalizm.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DlwdZOt9w
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Co to jest filozofia analityczna? Część pierwsza.
Po zapoznaniu się z filmem oceń swoją wiedzę na temat filozofii analitycznej.
| Nie rozumiem tego zagadnienia | Wskażę podstawy | Sformułuję i rozwinę swoją wypowiedź na ten temat | |
| Rozumiem termin „filozofia analityczna". | □ | □ | □ |
| Rozumiem, dlaczego filozofię analityczną przeciwstawia się filozofii kontynentalnej. | □ | □ | □ |
| Potrafię ocenić znaczenie języka w filozofii analitycznej. | □ | □ | □ |
| Znam najważniejszych przedstawicieli filozofii kontynentalnej. | □ | □ | □ |
| Potrafię wskazać cechy filozofii kontynentalnej. | □ | □ | □ |
Recepcja
Filozofia analitycznaFilozofia analityczna wywarła bardzo duży wpływ na współczesną kulturę. Przede wszystkim ukazała nowe oblicze filozofii, przełamując stereotyp mglistych filozoficznych spekulacji na rzecz rzetelnej, logicznej i lingwistycznej analizy. Przyczyniła się w ten sposób do wzrostu kultury logicznej i jakości rozumowań w licznych ośrodkach akademickich (zwłaszcza anglojęzycznych). Filozofowie analityczni dowiedli, że dzięki rygorystycznemu i precyzyjnemu rozumowaniu da się rozwikłać wiele problemów. Dzięki takiemu stanowisku filozof zaczął być w wielu krajach postrzegany jako osoba o trzeźwym i racjonalnym spojrzeniu. Prace filozofów analitycznych z obszaru m.in. filozofii religii, etykietyki, psychologii i języka przyczyniły się do pogłębienia rozumienia i rozwoju dyscyplin wiedzy zajmujących się osobno tymi dziedzinami.
Współcześnie nierzadko organizowane są interdyscyplinarne konferencje i grupy badawcze (np. w pracach nad sztuczną inteligencją czy fenomenemfenomenem ludzkiej pamięci), w których udział biorą także filozofowie analityczni, co przyczynia się do postępu i pogłębienia ludzkiej wiedzy. Odkrycia niektórych filozofów analitycznych okazały się bardzo przydatne w wielu dziedzinach wiedzy. Przykładem może być oddziaływanie prac Alfreda Tarskiego, które były wykorzystywane na polu czystej matematyki i przyczyniły się do rewolucji informatycznej przełomu XX i XXI w.
Dyskusja
Filozofia analityczna jako całość, a także poszczególne jej teorie były i są poddawane wielostronnej krytyce.
Filozofia analityczna sama opiera się na nieanalitycznych (niedających się zweryfikować ani uzasadnić) założeniach, np. na założeniu, że wszystkie istotne problemy lub większość z nich da się ująć metodami logicznej analizy.
Ograniczając się do analizy logiczno–lingwistycznej, tracimy z pola widzenia cały szereg fundamentalnych problemów egzystencjalny – co w efekcie prowadzi do zubożenia naszej refleksji.
Filozofia ta jest czysto akademicka i intelektualna, pomija tak istotne aspekty filozofii jak sztuka dobrego życia.
Prowadzi do absurdalnej precyzji pojęciowej – roztrząsając jakąś rzecz w nieskończoność, tracimy ją w końcu z pola widzenia.
Niektórzy filozofowie tej tradycji, np. późny Wittgenstein, stosują mętne i niezrozumiałe terminy.
Większość zaawansowanych analiz tych filozofów jest tak wyspecjalizowana, że są całkowicie niezrozumiałe dla zwykłego zjadacza chleba, co uniemożliwia filozofii oddziaływanie społeczne.
Gdyby filozof analityczny i nieanalityczny podjęli dyskusję na temat jednego z klasycznych problemów filozoficznych, np. dotyczących wolności czy dobra, jakich argumentów by używali? Czy mogliby dojść do porozumienia?
Słownik
(łac. existere z ex — na zewnątrz + sistere — stać, znajdować się) istnienie kogoś lub czegoś; materialne warunki czyjegoś życia; w egzystencjalizmie: swoisty sposób istnienia właściwy tylko człowiekowi
(gr. ethikos — moralność, etyka) nauka o moralności, która jest ogółem ocen i norm moralnych przyjętych w danej zbiorowości społecznej (zbiorowości, klasie lub grupie społecznej, środowisku) w określonej epoce
(gr. phainómenon — to, co się zjawia, pokazuje) w sensie węższym mianem fenomenu określa się zjawisko fizyczne lub psychiczne będące przedmiotem postrzegania, w szerszym zaś — wszelki fakt empiryczny będący punktem wyjścia badań naukowych
(gr. philosophia — umiłowanie mądrości, gr. análysis — rozluźnienie, rozwiązanie, rozbiór) jeden z głównych nurtów filozofii współczesnej; jego przedstawiciele głoszą, że podstawowym celem filozofii jest analiza pojęć, twierdzeń i problemów filozoficznych; z tego względu, że pojęcia te i twierdzenia są wyrażane w języku, filozofia analityczna jest analizą języka; bywa także określana mianem filozofii lingwistycznej