Historia Naddniestrza

W średniowieczu NaddniestrzeNaddniestrzeNaddniestrze było częścią Rusi, po jej rozbiciu dzielnicowym znalazło się w strefie wpływów Rusi Halickiej. Następnie wraz z całą Rusią weszło w strefę wpływów Złotej Ordy. Od XIII wieku obszar ten zasiedlali Wołosi, którzy – asymilując się z zamieszkującą tam ludnością ruską – stworzyli przyszły naród mołdawski. W II połowie XIV wieku powstało Hospodarstwo Mołdawskie. W XV stuleciu znalazło się ono pod wpływem Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz imperium osmańskiego. Ostatecznie po II rozbiorze Rzeczypospolitej i zwycięstwie w wojnie z Turcją Imperium Rosyjskie podporządkowało sobie całe Naddniestrze. Pozostało ono w granicach Rosji aż do jej upadku w 1917 roku. W wyniku rewolucji Naddniestrze weszło w skład Ukrainy Sowieckiej, którą w 1922 roku włączono do ZSRS. Pretensje do Naddniestrza zgłaszała także Rumunia kontrolująca obszar MołdawiiMołdawiaMołdawii. Otrzymała ona jedynie miasto Tighina (Bendery) po 1918 roku.

Pod sowiecką kontrolą

W 1924 roku władze najwyższe ZSRS powołały do życia Mołdawską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Sowiecką (MASRS) jako polityczne uderzenie w Rumunię, która kontrolowała leżącą na prawym brzegu Dniestru Mołdawię. Stolicą MASRS został Tyraspol, językami urzędowymi były rosyjski, ukraiński i mołdawski.

Na podstawie paktu Ribbentrop–Mołotow Mołdawia w 1940 roku znalazła się w sowieckiej strefie wpływów jako Besarabia. Z jej terytorium utworzono Mołdawską Socjalistyczną Republikę Sowiecką ze stolicą w Kiszyniowie. Po agresji III Rzeszy na ZSRS w 1941 roku Rumunia odzyskała utracone terytoria oraz uzyskała ziemie na lewym brzegu Dniestru, czyli Zadniestrze. Kolejne zmiany terytorialne nastąpiły w 1944 po wkroczeniu Armii Czerwonej na Bałkany. Mołdawia i Zadniestrze wróciły do ZSRS jako Mołdawska Socjalistyczna Republika Sowiecka i pozostały częścią imperium sowieckiego aż do jego upadku. W czasach ZSRS na terenie Naddniestrza osiedliło się wielu Rosjan, którzy zajmowali najwyższe stanowiska wojskowe oraz administracyjne. Należy pamiętać, że w ramach industrializacji na terenie Naddniestrza ZSRS umieścił ważne zakłady zbrojeniowe i przemysłu ciężkiego. Do ich obsługi sprowadzano specjalistów z Ukrainy i Rosji. Spowodowało to przewagę mniejszego Naddniestrza w Mołdawskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej, co Mołdawianie przyjmowali jako faworyzowanie tego obszaru przez Rosjan, a to kierowało ich w stronę ewentualnego mariażu z Rumunią.

Niepodległość Mołdawii

Kryzys ZSRS spowodował, że w Mołdawskiej SRS zrodziły się tendencje niepodległościowe, co zaowocowało licznymi demonstracjami, w trakcie których pojawiały się pomysły połączenia Mołdawii z Rumunią. Wiązało się to z wrogością wobec rosyjskojęzycznego Naddniestrza.

31 sierpnia 1989 roku język mołdawski, zapisywany alfabetem łacińskim, uznano za język państwowy w Mołdawii, co wywołało protesty rosyjskojęzycznego Naddniestrza. Zaniepokoiło to mieszkających w Mołdawii na lewym brzegu Dniestru Rosjan i Ukraińców, którzy już w 1990 roku utworzyli republikę Naddniestrze. Rada Najwyższa ZSRS w czerwcu 1990 roku zgodziła się na suwerenność Mołdawii pod nazwą Republika Mołdawii. W ten sposób słabnący ZSRS utrzymał kontrolę nad swoją republiką do puczu Giennadija Janajewa w dniach 19–21 sierpnia 1991 roku.

W jego następstwie 27 sierpnia 1991 roku Republika Mołdawii ogłosiła niepodległość. Jednak już w grudniu 1991 roku Mołdawia weszła w skład Wspólnoty Niepodległych PaństwWspólnota Niepodległych PaństwWspólnoty Niepodległych Państw (WNP) tworzonej przez Federację Rosyjską.

Powstanie Naddniestrza

Obawy mieszkańców lewego brzegu Dniestru o ich przyszłość w ramach Republiki Mołdawii doprowadziły do ogłoszenia 2 września 1990 roku deklaracji o pozostaniu w ramach ZSRS. Dopiero 5 grudnia 1990 roku Naddniestrze proklamowało powstanie Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawii (Pridnestrovskaia Moldavskaia Respublica – PMR). Stolicą państwa został Tyraspol. Terytorium nowo powstałego państwa to wąski pas ziemi o długości ok. 200 km, rozciągający się na lewym brzegu Dniestru, o powierzchni 4163 kmIndeks górny 2². Liczy ok. 555,5 tys. mieszkańców.

Naddniestrzańska Republika Mołdawii – kraj, którego nie ma

Separatystyczna Naddniestrzańska Republika Mołdawii od początku była pod wpływem politycznym i militarnym Federacji Rosyjskiej. To właśnie z Rosji płynęły do Naddniestrza pieniądze i surowce potrzebne do funkcjonowania państwa. Szczególną rolę odegrała stacjonująca w Naddniestrzu 14. Armia Rosyjska, która stała się podstawą suwerenności republiki. Rosyjskie bazy wojskowe w Naddniestrzańskiej Republice Mołdawii miały być zlikwidowane już w 2003 roku. Rosjanie jednak stwierdzili, że ze względu na brak stabilizacji w Naddniestrzu pozostaną aż do unormowania się sytuacji. Do dziś na tym obszarze stacjonuje około 1800 żołnierzy rosyjskich, którzy stanowią gwarancję funkcjonowania republiki i są symbolem rosyjskiego militaryzmu.

RI9oCOQCs3Spe

Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę który stoi przed mikrofonem. Mężczyzna jest potężnie zbudowany, łysy, ma krzaczaste , ciemne brwi i długie, gęste wąsy. Ubrany jest w garnitur, a na jego piersiach wisi medal na wstędze. Za jego plecami widać żołnierzy w galowych mundurach.

Niepodległości Naddniestrza nie uznaje żadne państwo na świecie. Wyjątkiem są separatystyczneseparatyzmseparatystyczne republiki Abchazji i Osetii Południowej, które też nie zdobyły międzynarodowego uznania. Społeczność międzynarodowa przyjęła, że terytorium samozwańczej republiki jest integralną częścią Republiki Mołdawii.

17 września 2006 roku odbyło się referendum dotyczące niepodległości Naddniestrza. Ponad 97% głosujących, przy frekwencji na poziomie 78,6%, opowiedziało się za jej uzyskaniem. Ważności referendum nie uznały ani Unia Europejska, ani Stany Zjednoczone.

Polonia w Naddniestrzu

W Naddniestrzu mieszkają Polacy, którzy są skupieni w północnej części tego państwa. Najwięcej Polaków, około 1800 osób, mieszka w Słobodzie Raszkowo i Raszkowie. Większość z nich to potomkowie Polaków mieszkających tam od czasów I Rzeczypospolitej, kiedy te tereny należały do państwa polskiego. Utrzymują oni polską kulturę, język oraz wyznanie katolickie. W Raszkowie znajduje się Dom Polski „Wołodyjowski”, w którym skupia się życie Polonii z Naddniestrza.

RzlyMM7XnA3gc

Zdjęcie przedstawia stojący na wzniesieniu kościół. Na jego froncie widać dwie wieże.

Słownik