Przeczytaj

O tym, w jaki sposób i jakie związki tworzy brom, decyduje budowa atomu bromu. Posiada on 35 elektronów, rozmieszczonych w stanie podstawowym na czterech powłokach elektronowych, z czego na czwartej, zewnętrznej powłoce rozmieszczonych jest siedem elektronów walencyjnych.

$_{35} Br : 1 s^{2} 2 s^{2} 2 p^{6} 3 s^{2} 3 p^{6} 3 d^{10} 4 s^{2} 4 p^{5}$

Z konfiguracji elektronowej bromu wynika, że może on tworzyć związki na stopniu utlenienia –I (może przyjąć lub uwspólnić elektron, który znajduje się na podpowłoce $4 s$ ) lub od I do VII (może oddać elektrony znajdujące się na podpowłokach $4 s$ i $4 p$ ).

Ćwiczenie 1

Na postawie konfiguracji elektronowej bromu określ, do jakiej najkorzystniejszej konfiguracji elektronowej będą dążyć atomy bromu?

$_{35} {Br}^{-} [Ar] 3 d^{10} 4 s^{2} 4 p^{6}$

Atom bromu najkorzystniejszą konfigurację elektronową osiągnie przyjmując lub uwspólniając jeden elektron innego atomu. Uzyskana w ten sposób konfiguracja elektronowa zapewnia największą trwałość i niską reaktywność chemiczną tych indywiduuów.

bg‑cyan

Związki bromu z wodorem i metalami

bg‑gray1

Bromowodór

Bromowodór ( $HBr$ ) jest gazem o ostrym, charakterystycznym zapachu, dobrze rozpuszcza się w wodzie. Powstały kwas bromowodorowy jest kwasem mocnym i jest wkorzystywany do syntezy bromków metali.

bg‑gray1

Bromki metali

Brom z metalami tworzy bromkibromkibromki. Są to substancje krystaliczne, z których większość dobrze rozpuszcza się w wodzie. Słabo rozpuszczalny w wodzie jest np. bromek srebra i bromek ołowiu. Z punktu widzenia chemicznego, są to sole, zawierające w swojej strukturze resztę kwasu bromowodorowego.

To właśnie z bromków, występujących w przyrodzie, pozyskuje się brom. Są to głównie bromek sodu ( $NaBr$ ) i bromek potasu ( $KBr$ ), które wchodzą w skład wody morskiej i słonych jezior.

R1FkYopb2xQrV

Grafika przedstawia mężczyznę częściowo zanurzonego w wodzie w pozycji leżącej unoszącego się i czytającego książkę. — Morze Martwe to tak naprawdę słone jezioro bezodpływowe, które jest jednym z najbardziej zasolonych zbiorników wodnych. Słona woda ma większą gęstość, dlatego na zanurzone w niej ciała działa o wiele większa siła wyporu.
Woda z Morza Martwego charakteryzuje się stosunkowo dużą zawartością nie tylko chlorku sodu, lecz także innych soli – fosforanów, siarczanów, węglanów, bromków, fluorków czy jodków.
Źródło: dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.

R1IC7ob4FeJO8

Ilustracja przedstawia zlepione, białe kryształy. — Bromek magnezu (MgBr₂) jest stosowany w przemyśle farmaceutycznym jako składnik leków uspokajających oraz w przemyśle chemicznym.
Źródło: Leiem, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.

RhOzlx4bI5fkD

Ilustracja przedstawia kliszę fotograficzną. Obraz znajduje się na podłużnym cienkim pasku. Po bokach znajdują się prostokątne otwory. — Przykład kliszy fotogaficznej
Bromek srebra jest związkiem światłoczułym. Znalazł zastosowanie do produkcji materiałów fotograficznych i filmowych (tradycyjnych).
Źródło: dostępny w internecie: pl.wikipedia.org, domena publiczna.

bg‑cyan

Kwasy tlenowe bromu i ich sole

Brom tworzy kwasy tlenowe. Moc kwasów bromowych i ich właściwości utleniające rosną wraz ze wzrostem stopnia utlenienia bromu.

stopnie utlenienia bromu w związkach chemicznych	wzór sumaryczny kwasu	wzór strukturalny	moc kwasów tlenowych	właściwości utleniające kwasów	nazwa bromianubromianybromianu
I	$HBrO$	R5S1qQhrkmzGJ Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.	R5iiFMwKhGDeD Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.	RFtTYN6ysJj91 Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.	bromian(I)
III	${HBrO}_{2}$	RWREIb5zSzfav Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.			bromian(III)
V	${HBrO}_{3}$	R1euJcNzrwEJk Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.			bromian(V)
VII	${HBrO}_{4}$	R14l7xZHshljq Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.			bromian(VII)

Dla zainteresowanych

Związki pomiędzy fluorowcami posiadają właściwości pośrednie między właściwościami pierwiastków, które je tworzą. W przypadku bromu, entalpia wiązania $Br - F$ jest stosunkowo mała i związki bromu z fluorem są bardzo reaktywne. Przykładowo, trifluorek bromu ( ${BrF}_{3}$ ) jest tak reaktywny, że powoduje zapalenie się azbestu.

wzór	nazwa	postać (przy 25°C, 1 atm)
$BrF$	fluorek bromu	jasnobrunatny gaz
${BrF}_{3}$	trifluorek bromu	bezbarwna ciecz
${BrF}_{5}$	pentafluorek bromu	bezbarwna ciecz
$BrCl$	chlorek bromu	żółty gaz
$IBr$	bromek jodu	czarna substancja stała

Słownik

bromki

związki bromu, w których brom występuje na -I stopniu utlenienia; sole kwasu bromowodorowego – zarówno nieorganiczne, jak i organiczne

bromiany

sole tlenowych kwasów bromu; substancje krystaliczne; bromiany(I) (podbrominy), o anionie ${BrO}^{-}$ ; nietrwałe (znane w roztworach wodnych); bromiany(III) (brominy), sole zawierające anion ${BrO}_{2}^{-}$ ; bromiany(V) (bromiany), zawierające anion ${BrO}_{3}^{-}$ ; bromiany(VII) (nadbromiany), sole o anionie ${BrO}_{4}^{-}$ ; bromiany są wykorzystywane jako środki utleniające, a bromiany(V) także jako odczynniki analityczne

miareczkowanie

sposób postępowania w analizie ilościowej, który polega na dodawaniu (małymi porcjami) mianowanego roztworu (tritantu) do roztworu oznaczanej substancji (analitu)

Bibliografia

Atkins P. Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004, s.951‑958.

Encyklopedia PWN

Kałuża B., Kamińska F., Chemia. Część 1. Podręcznik. Zakres rozszerzony, Warszawa 2013, s. 302‑303.

Litwin M., Styka‑Wlazła Sz., Szymońska J., Chemia ogólna i nieorganiczna, Część 1. Podręcznik dla liceum, Warszawa 2004, s. 295‑303.

Wprowadzenie

Grafika interaktywna