Założenia testu Turinga

RN73vczJaas131

Zdjęcie przedstawia Alana Turing siedzącego na krześle w ogrodzie, ma skrzyżowane nogi, lekki uśmiech oraz splecione palce dłoni, które spoczywają na nogach.

Czy maszyny potrafią myśleć? Takim pytaniem zaczyna się praca naukowa poświęcona sztucznej inteligencji autorstwa Alana Turinga. Została opublikowana w 1950 roku i przedstawia ona sposób oceny zdolności maszyny do okazywania inteligencji na poziomie człowieka.

Turing zaproponował, aby jeden uczestnik eksperymentu przeprowadził rozmowę niezależnie, z osobą i z maszyną, nie wiedząc, z kim ma do czynienia. Rozmowa powinna być przeprowadzona w formie tekstowej, aby wynik testu nie był zależny od umiejętności wypowiadania słów. Następnie oceniający ma wskazać, która rozmowa była przeprowadzana z człowiekiem, a która z maszyną. Jeżeli nie będzie on w stanie udzielić wiarygodnej odpowiedzi, to oznacza, że maszyna zdała test Turinga.

Rn1qKs6huEWoe

Ilustracja przedstawia osobę oceniającą, człowieka oraz komputer pomiędzy osobą oceniającą a komputerem i człowiekiem widoczne są strzałki dwukierunkowe. Pomiędzy komputerem a człowiekiem nie ma żadnych strzałek.

Ważne jest, że wynik testu nie zależy od poprawności odpowiedzi udzielanych przez maszynę. Liczy się to, jak bardzo są one zbliżone poziomem i formą do odpowiedzi udzielonej przez człowieka. Pierwotnie dodatkowym założeniem rozmowy było, że oceniający powinien zadawać pytania, które pomogą mu zidentyfikować płeć rozmówcy, jednak obecnie wymóg ten jest często pomijany.

Historia testu

Pierwszym programem, który przeszedł test Turinga był robot stworzony przez Josepha Weizenbauma w 1966 roku. Nazywał się ELIZA i jego działanie polegało na wyszukiwaniu pewnych konkretnych kluczowych słów w otrzymywanych wypowiedziach. Jeżeli takie słowo zostało odnalezione, to program wtedy formułował zdanie, które do niego w pewien sposób nawiązywało. W przeciwnym wypadku maszyna odpowiadała jakąś ripostą, albo powtarzała jeden z poprzednich komentarzy.

W 1972 roku powstał robot o nazwie PARRY stworzony przez Kennetha Colby. Jego działanie było podobne do maszyny Josepha Weizenbauma, lecz charakteryzowało się tym, że próbowało imitować zachowanie człowieka ze schizofrenią. Następnie PARRY był testowany w środowisku psychiatrów, którzy mieli stwierdzić, czy rozmowa była przeprowadzona z pacjentem, czy z komputerem.

Dziś czatbotyczatbotczatboty są wykorzystywane głównie w serwisach konsultingowych i informacyjnych. Czasem pojawiają się one również pod postacią złośliwego oprogramowania, które między innymi wyłudza wrażliwe informacje od osób na stronach do randkowania.

Wady testu Turinga

Test Turinga jest jednak daleki od idealnego sposobu oceny inteligencji maszyny. Ma sporo znaczących wad, które dowodzą jego zawodności. Oto niektóre z nich:

• Test Turinga nie sprawdza tak naprawdę tego czy maszyny są inteligentne i są w stanie myśleć. Jedyne co robi, to sprawdza, czy dana maszyna jest w stanie imitować zachowanie człowieka na bardzo wysokim poziomie. Nie musi ona rozumieć sensu i treści otrzymywanej wypowiedzi, aby skonstruować odpowiedź. Wystarczy, że komputer będzie postępował zgodnie z zaprogramowaną listą kroków, aby przejść test. Bardzo dobrym przykładem jest wspomniany wcześniej robot ELIZA, który opierał się na wyszukiwaniu kluczowych słów.

• Test ten nie sprawdza bardzo inteligentnych zachowań takich jak rozwiązywanie problemów, czy wymyślanie oryginalnych pomysłów. W teorii, jeżeli maszyna okazałaby się bardziej inteligentna od przeciętnego człowieka, to nie zdałaby tego testu. Musi ona jak najlepiej imitować wiedzę i błędy popełniane przez człowieka, a to oznacza obniżenie swojej potencjalnej inteligencji. Z tego powodu test Turinga nie może być używany do oceny maszyn inteligentniejszych od ludzi.

• Wynik testu może zależeć nie tylko od inteligencji danej maszyny, ale również od samego oceniającego. Stopień jego ekspertyzy w dziedzinie technologii, czy ludzkich zachowań może znacząco wpłynąć na jego ocenę. Przeciętny człowiek może być łatwiejszy do przekonania.

• Miały miejsce sytuacje, w których oceniający stwierdził, że rozmawia z maszyną, kiedy tak naprawdę rozmawiał z drugim człowiekiem. Jest to dowód na to, że niektóre odpowiedzi człowieka mogą nie wydawać się wystarczająco ludzkie. Ostatecznie może mieć to duży wpływ na rezultat testu.

Różne wariacje testu Turinga

Test Turinga jest dziś bardzo często wykorzystywany, lecz w nieco innych wariacjach względem oryginalnego konceptu. Jedną z nich są testy CAPTCHA znajdujące się na niektórych stronach internetowych. Użytkownik najczęściej ma za zadanie przepisać losowo wygenerowany tekst z obrazka, aby potwierdzić bycie człowiekiem. Wygenerowany obrazek jest zazwyczaj w losowy sposób zniekształcony, aby utrudnić zadanie algorytmom rozpoznającym pismo. Zapobiega to nadużyciom ze strony zautomatyzowanych botów.

Jedna z wariacji testu Turinga zaproponowana przez Chrisa McKinstry, zakłada, że jedyne pytania, które oceniający może zadać swojemu rozmówcy, to takie, na które jest on w stanie odpowiedzieć używając wyłącznie słów tak, nie, prawda lub fałsz. W teorii taki sposób przeprowadzania rozmowy jest o wiele bardziej skoncentrowany na faktycznej wiedzy i inteligencji.

Istnieje również wersja testu Turinga, w której miejsce osoby oceniającej zajmuje komputer. Ma on to samo zadanie, czyli po przeprowadzeniu rozmowy z komputerem i człowiekiem musi wskazać który rozmówca jest maszyną. Jest to jedna z ciekawszych wariacji tego testu.

Słownik