Organizmy transgeniczne (ang. genetically modified organisms, organizmy genetycznie zmodyfikowane, w skrócie GMO) są to rośliny bądź zwierzęta, których genom został zmieniony za pomocą współczesnych metod inżynierii genetycznej. W efekcie tych działań posiadają one w komórkach stabilnie dołączony do chromosomów i ulegający ekspresji dodatkowy gen (lub geny) pochodzący z innego organizmu. Prawidłowy gen może zostać zastąpiony wersją zmutowaną lub zostać usunięty (tzw. nokauty genowe).

R9jPlHrJlwd521

Zdjęcie przedstawia od przodu kilka krów stojących obok siebie na pastwisku. Krowy mają czarno‑białe łaty, są zakolczykowane.

Żywność modyfikowana lub żywność transgeniczna to pożywienie wyprodukowane z roślin lub zwierząt (albo przy ich użyciu), których cechy zostały wcześniej zmodyfikowane przy pomocy inżynierii genetycznej.

Na rynku konsumenckim, przede wszystkim w krajach Ameryki Północnej, dostępnych jest wiele rodzajów produktów spożywczych zmodyfikowanych genetycznie. Są to: rośliny GMO, np. transgeniczna soja, rośliny tytoniu, ale też produkty zawierające już przetworzone organizmy modyfikowane genetycznie, do których należą np. mrożone frytki ziemniaczane, koncentrat pomidorowy, suchy koncentrat do zupy pomidorowej czy czekolada zawierająca lecytynę z transgenicznej soi. Produkty spożywcze produkowane z wykorzystaniem organizmów modyfikowanych genetycznie to choćby chleb pieczony z zastosowaniem transgenicznych drożdży przydatnych również w warzeniu piwa i innych produktów, którym niezbędna jest fermentacja alkoholowa. Do pochodnych GMO, lecz niezawierających żadnych komponentów transgenicznych, należy chociażby olej sojowy otrzymywany z transgenicznej soi, olej rzepakowy z transgenicznego rzepaku czy cukier otrzymywany z buraków, które również były transgeniczne. W najbliższej przyszłości można oczekiwać produkcji i wprowadzenia do spożycia mięsa i mleka ze zmodyfikowanych genetycznie zwierząt.

Ciekawostka

Re3MsgewQzPJk1

Znak przypomina kolbę kukurydzy skręconą w kształt ósemki. U nasady kolby po lewej i prawej stronie są dwa liście. Kukurydza znajduje się w okręgu. Po skosie biegnie przez niego linia.

Coraz większą popularnością cieszą się produkty z oznaczeniami „wolne od GMO”,  które można znaleźć na opakowaniu produktu.

Wprowadzenie nowego, zmodyfikowanego produktu jest zawsze poprzedzone wnikliwymi badaniami określającymi bezpośrednie konsekwencje żywieniowe, alergologiczne i toksykologiczne takiej modyfikacji. Pod uwagę brane są również aspekty ekologiczne. Żywność transgeniczna jest znacznie dokładniej badana i testowana. W razie stwierdzenia podobieństwa „nowego” białka do znanych struktur alergenówalergenyalergenów lub toksyn, badany preparat jest eliminowany. Pierwsze zgodne z prawem eksperymenty z roślinami transgenicznymi zaczęto przeprowadzać w 1986 r. w USA (próby polowe). Obecnie w wielu krajach rośliny transgeniczne są już uprawiane w charakterze roślin towarowych (USA, Kanada, Chiny). W rozwiniętych gospodarczo krajach europejskich żywność transgeniczna ma już istotne znaczenie w przemyśle spożywczym - od 2001 r. zmodyfikowana soja i kukurydza są składnikami wielu artykułów żywnościowych oraz pasz.

Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej (1996) żywność transgeniczna powinna być odpowiednio oznakowana, co jest istotne dla kilku grup konsumentów, np. przeciwników jakichkolwiek modyfikacji genetycznych, wegetarian, którzy nie chcieliby jeść produktów zawierających geny zwierzęce, osób uczulonych na dane substancje, a także zwolenników określonych artykułów wytworzonych z zastosowaniem technik inżynierii genetycznej. W 2000 roku podjęto jednak decyzję, że znakowania wymagają jedynie artykuły spożywcze zawierające powyżej 1% komponentów zmodyfikowanych genetycznie. W Polsce wprowadzanie żywności GMO regulują: ustawa z 11 V 2001 roku O warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz ustawa z 22 VI 2001 roku O organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Decyzje o produkcji żywności transgenicznej lub jej wprowadzeniu do obrotu podejmuje Główny Inspektor Sanitarny.

Słownik