Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
o pochodnej funkcji złożonej
Twierdzenie: o pochodnej funkcji złożonej

Jeżeli istnieje złożenie funkcji f z funkcją g i funkcja f jest różniczkowalna w punkcie x0, zaś funkcja g jest różniczkowalna w punkcie fx0, to funkcja gf jest różniczkowalna w punkcie x0 oraz

gf'x0=g'fx0·f'x0.

Powyższy wzór zwany jest szczególnym przypadkiem reguły łańcuchowej dla funkcji jednej zmiennej.

Uwaga!

Prawdziwy jest analogiczny wzór dla dowolnej liczby składanych funkcji. Należy przy tym pamiętać, że operacja składania funkcji nie jest przemienna.

Przykład 1

Wyznaczymy wzór na pochodną funkcji fx=ax+b2 korzystając z twierdzenia o pochodnej funkcji złożonej.

Rozwiązanie:

Funkcja fx jest złożeniem funkcji gx=ax+b oraz hx=x2.

Funkcja g jest funkcją wewnętrzną, a funkcja h jest funkcją zewnętrzną. Pochodna funkcji wewnętrznej jest równa g'x=a oraz pochodna funkcji zewnętrznej h'x=2x. Stąd na mocy twierdzenia o pochodnej funkcji złożonej otrzymujemy:

f'x=2aax+b.

Przykład 2

Wyznaczymy złożenie funkcjizłożenie funkcjizłożenie funkcji gfx, gdzie fx=2x-3 oraz gx=x4. Obliczymy pochodną funkcji hx=gfx.

Rozwiązanie:

Wyznaczamy funkcję h:

hx=gfx=gfx=g2x-3=2x-34

Wyznaczamy pochodną funkcji h:

h'x=22x-3'·42x-33g'2x-4=82x-33.

Przykład 3

Przedstawimy funkcję fx=x2+150 jako złożenie funkcji elementarnych, a następnie wyznaczymy jej pochodną.

Rozwiązanie:

Funkcja fx jest funkcją złożoną.

Funkcją wewnętrzną jest funkcja gx=x2+1, a funkcją zewnętrzną hx=x50.

Zatem fx=hgx=hgx.

Pochodna funkcji zewnętrznej jest równa h'x=50x49.

Pochodna funkcji wewnętrznej jest równa g'x=2x.

Na mocy twierdzenia o pochodnej funkcji złożonej otrzymujemy:

f'x=2x·50x2+149=100xx2+149.

Przykład 4

Wyznaczymy pochodną funkcji fx=sin5x.

Rozwiązanie:

Funkcja fx jest funkcją złożoną.

Funkcją wewnętrzną jest funkcja gx=5x, a funkcją zewnętrzną hx=sinx.

Pochodna funkcji zewnętrznej wynosi h'x=cosx.

Pochodna funkcji wewnętrznej wynosi g'x=5.

Na mocy twierdzenia o pochodnej funkcji złożonej otrzymujemy:

f'x=5cos5x.

Przykład 5

Wyznaczymy pochodną funkcji fx=sin5x.

Rozwiązanie:

Funkcja fx jest funkcją złożoną.

Funkcja wewnętrzną jest funkcja gx=sinx, a funkcją zewnętrzną hx=x5.

Pochodna funkcji zewnętrznej wynosi h'x=5x4, a funkcji wewnętrznej g'x=cosx.

Na mocy twierdzenia o pochodnej funkcji złożonej otrzymujemy

f'x=5cosx·sin4x.

Słownik

złożenie funkcji
złożenie funkcji

jeśli f:XYg:YZ, to funkcję h:XZ określoną wzorem hx=gfx nazywamy złożeniem funkcji fg; funkcję f nazywamy funkcją wewnętrzną, a funkcję g funkcją zewnętrzną