Przeczytaj
Depresja nazywana jest chorobą afektywnąchorobą afektywną jednobiegunową. Zaburzenia nastroju o charakterze depresyjnym diagnozuje się u pacjentów w każdej grupie wiekowej, u obu płci – choć dwukrotnie częściej u kobiet – oraz bez względu na różnice kulturowe i etniczne. Wysokie koszty społeczne oraz potencjalna śmiertelność wobec ryzyka zachowań samobójczych sprawiają, że diagnostyka i leczenie zaburzeń depresyjnych są priorytetowymi działaniami w psychiatrii.
Przyczyny zaburzeń depresyjnych
Przyczyny depresji wciąż nie zostały do końca poznane. Istnieje kilka wzajemnie uzupełniających się hipotez biologicznych i psychologicznych, które próbują wyjaśnić powstawanie choroby. Obecnie uważa się, że rozwój depresji to proces wieloczynnikowy, obejmujący zarówno czynniki genetyczne (odziedziczona predyspozycja), jak i środowiskowe (oddziaływanie środowiska na organizm).
Poniżej przedstawiono hipotezy biologiczne.
Na rozwój depresji mają również wpływ opisane niżej czynniki.
Objawy depresji
Podstawowymi objawami depresji są:
znaczne obniżenie nastroju;
utrata zainteresowań i zdolności do odczuwania przyjemności (anhedoniaanhedonia);
obniżenie napędu psychoruchowego (spadek energii, wzmożona męczliwość i zmniejszona aktywność).
Dodatkowo w przebiegu depresji obserwowane są:
negatywna samoocena (przeświadczenie chorego, że jest bezwartościowy);
zaburzenia apetytu przejawiające się albo nadmiernym apetytem, albo brakiem łaknienia;
brak chęci do życia;
myśli i zachowania samobójcze (np. próby samobójcze);
zaburzenia snu, które mogą przybierać postać zarówno bezsenności, jak i zwiększonego zapotrzebowania na sen;
poczucie winy, samooskarżanie się;
zaburzenia koncentracji i uwagi, trudności w podejmowaniu decyzji.
Aby zdiagnozować depresję, według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (International Classification of Diseases – ICD‑10) przez co najmniej dwa tygodnie, przez większą część dnia, muszą występować przynajmniej dwa z trzech podstawowych objawów oraz przynajmniej dwa objawy dodatkowe.
Terapie stosowane w leczeniu depresji
-
Terapię elektrowstrząsową stosuje się w przypadku depresji ciężkiej, lekoopornej lub psychotycznej, a także gdy stosowanie leków u danego chorego jest przeciwwskazane. Metoda ta polega na elektrycznej stymulacji mózgu. Jednym z efektów elektrowstrząsów jest zwiększenie poziomu neuroprzekaźników, takich jak serotonina (hormon szczęścia, którego niski poziom wywołuje zaburzenia depresyjne) czy dopamina (związek wzmacniający motywację do działania).
-
Depresja jest chorobą przewlekłą o zmiennym przebiegu, wymagającą długotrwałej (co najmniej pół roku od momentu poprawy), systematycznej i często indywidualnej terapii farmakologicznej.
-
Farmakoterapia, której celem jest przywrócenie właściwego poziomu neurotransmiterów w mózgowiu, zazwyczaj jest dodatkowo wspierana psychoterapią. Zmniejsza ona ryzyko pojawienia się nawrotów choroby w przyszłości.
Zapobieganie depresji
W zapobieganiu depresji znaczenie ma właściwa higiena psychiczna, którą należy rozumieć jako podejmowanie czynności mających na celu poprawę funkcjonowania sfery psychicznej. Stosowanie podstawowych zasad zdrowego stylu życia (regularna aktywność fizyczna, zdrowy sen), umiejętność radzenia sobie z występującymi w życiu trudnościami, a także wsparcie emocjonalne najbliższych ograniczają w znacznym stopniu prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń nastroju, choć nie wykluczają go całkowicie. Należy również pamiętać, że nie wyleczą one depresji. Osoba chora nie ma siły na zmianę stylu życia, tylko wymaga odpowiedniej terapii.
Ponadto dla zachowania zdrowia psychicznego niezwykle ważna jest umiejętność rozpoznawania wczesnych objawów depresji i świadomość niezwłocznego kontaktu z lekarzem bądź psychoterapeutą.
Słownik
(gr. an – bez, hedone – przyjemność) niezdolność do odczuwania przyjemności; w przypadku depresji obserwowany jest brak czerpania radości z aktywności, które przed epizodem choroby ją dawały
charakteryzuje się występującymi okresowo, w sposób nawracający, zaburzeniami nastroju, emocji i aktywności (termin „afekt” oznacza aktualny stan emocjonalny)
forma terapii oparta głównie na rozmowie z terapeutą (najczęściej psychologiem lub psychiatrą z dodatkowymi kwalifikacjami do prowadzenia psychoterapii); jej celem jest zmiana szkodliwych dla pacjenta przekonań, emocji lub innych cech, tak aby poprawić jego codzienne funkcjonowanie, zmniejszyć nasilenie objawów i zredukować ryzyko kolejnych epizodów choroby w przyszłości; jest to proces długotrwały (terapia krótkoterminowa trwa ok. 3 miesiące) o udowodnionej skuteczności długofalowej
procedura medyczna polegająca na indukowaniu napadu drgawkowego w zapisie aktywności bioelektrycznej mózgu przy użyciu impulsów elektrycznych; przeprowadza się ją w znieczuleniu ogólnoustrojowym i zwiotczeniu mięśni oraz w obecności lekarza; zwykle koniecznych jest kilka sesji tej terapii
zespół korowych i podkorowych struktur mózgowych biorących udział w regulacji zachowań emocjonalnych, procesu zapamiętywania i motywacji