Tworzenie muzyki do filmu

Muzyka, która ma służyć jako dodatek do dzieła filmowego, jest inna od tej wykonywanej osobno, jako samodzielny utwór. Tworząc ją należy uwzględnić istotne elementy samego filmu, takie jak dialogi i efekty dźwiękowe. Z tego powodu muzykę powinno nagrywać się wielokanałowo – to ułatwia późniejszą pracę nad montażem. Planując nagranie należy zaś uwzględnić wydarzenia rozgrywające się na filmowym ekranie i dostosować ją do nich. Najczęściej bowiem muzyka stanowi tło lub przerywnik w filmie dla dominujących dialogów. Dlatego nie należy ich zakłócać nadmierną głośnością lub natężeniem dźwięku. Muzyka powinna być zaprojektowana w taki sposób, by łatwo było ją przyciąć, zawinąć, zmodyfikować pod dialogi i wydarzenia w filmie. Muzyka nie powinna konkurować z efektami dźwiękowymi, a z nimi współgrać, dlatego pożądana jest współpraca między montażystami muzyki oraz dźwięku.

Jeszcze przed rozpoczęciem pracy nad filmem warto nawiązać współpracę z kompozytorem odpowiedzialnym za muzykę. Dzięki temu jego dzieło będzie bardziej przemyślane, dopracowane, oryginalne i nowatorskie. Należy jednak pamiętać, by było też dopasowane do dzieła, dlatego prace należy intensyfikować po zakończeniu montażu obrazu. Wówczas rozpoczyna się dopracowywanie muzyki. Istotna jest jej długość,  tak by była dopasowana do warstwy wizualnej. Kolejne kroki, które należy podjąć w przygotowaniu muzyki filmowej, to:

• organizacja projekcji filmu z udziałem m.in. kompozytora, operatora dźwięku i konsultanta muzycznego;

• omówienie filmu i oczekiwań co do charakteru muzyki, jaka ma się w nim pojawić; jest to tzw. drabinka, która umożliwia zorientowanie się w projekcie muzyki;

• wskazanie terminów gotowości kompozytora;

• ustalenie oczekiwań kompozytora;

• opracowanie szczegółowego budżetu zrealizowania nagrań muzycznych.

Wykonawcą pracy jest kompozytor, konsultant zaś ją nadzoruje, zgłasza wszelkie uwagi oraz sugestie. Ze studia muzycznego nagrania przekazuje się do studia dźwiękowego, a tam poddaje montażowi i zgrywa z filmem.

R1VUU3vqhs8Ie

Zdjęcie przedstawia orkiestrę podczas próby na scenie.

Funkcje dźwięku w filmie

Rozumienie

Warstwa dźwiękowa filmu może przyczynić się do jego pełniejszego zrozumienia, zawarte mogą być w niej bowiem różnego rodzaju wskazówki. Choć podstawowe zrozumienie dzieła zapewniają dialogi, warstwa słowna, to towarzyszący im dźwięk buduje skojarzenia, tworzy system narracyjny.

Dzięki dźwiękowi widz może się domyślić, co zdarzy się w filmie, jaka będzie kolejna scena bądź zwrot akcji. Dźwięk oraz warstwa wizualna współtworzą fabułę i historię, sprawiają, że dzieło staje się kompletne, budują realistyczną i prawdopodobną wizję.

RQNu9w72aAplH

Zdjęcie ukazuje duży ekran, na którym widać młodą kobietę z dawnych filmów. Pod ekranem siedzi mężczyzna i patrzy na ekran.

Interpretacja

Interpretacja filmu wymaga więcej wysiłku niż samo jego zrozumienie – tym większą rolę odgrywa tutaj dźwięk. Połączenie warstwy wizualnej z dźwiękową daje całość, którą można rozumieć na różne sposoby. Interpretacja polega jednak również na dekodowaniu znaczeń zawartych w samym dziele. Jest to możliwe dzięki wiedzy na temat gatunków filmowych, budowy dzieła oraz dźwięku w filmie – zwraca się wówczas uwagę na takie elementy, jak rytmiczność dźwięków, jakość efektów, ich synchronizacja.

Umiejętnie użyte dźwięki w filmie mogą spełniać wiele funkcji, do najważniejszych efektów Michel Chion zalicza następujące:

• efekt nieempatyczności – kontrapunktkontrapunktkontrapunkt, polegający na innym charakterze dźwięku i wydarzeń, którym towarzyszy;

• akuzmatyzacjaakuzmatyzacjaakuzmatyzacja – zastąpienie obrazu dźwiękiem (np. ze względu na brutalność sceny);

• symboliczne użycie dźwięków – dźwięk staje się symbolem, mniej ważne jest natomiast, czy przypomina dźwięk oryginalny;

• ujawnianie warsztatu – bohater słyszy muzykę lub w jakiś sposób ona na niego wpływa;

• zaznaczenie interpunkcji poprzez dźwięk – poszczególne dźwięki w ścieżce dźwiękowej mają swoje miejsce, długość oraz wysokość.

Emocje

Emocje w filmie mogą przeżywać zarówno bohaterowie, jak widzowie. Dźwięk w filmie wpływa na te ostatnie, wzmagając zachwyt, wzruszenie lub przerażenie odbiorców. Odebrać dzieło na poziomie czysto emocjonalnym można za pomocą samej muzyki, bez zrozumiania fabuły czy narracji.

Umiejętne zestawienie dźwięków z warstwą wizualną sprawia, że film oddziałuje na widza, choć często dzieje się to w sposób nieuświadomiony – przykładem jest choćby rytmizacja dźwięku, z której można nie zdawać sobie sprawy, a która powoduje określone stany psychofizyczne. Dźwięk oddziałuje na widza nie tylko pod kątem psychicznym, ale także fizycznie. Przykładem są przypieszone oddechy bohaterów – słyszenie ich może wywołać podobną reakcję fizjologiczną u widza.

ReR9gYdLLvuRc

Zdjęcie przedstawia kobietę grającą na gitarze. Kobieta śpiewa do mikrofonu. Ma na uszach słuchawki. W pobliżu kobiety stoi laptop.

Słownik