Górowanie Słońca – moment doby słonecznej, w którym Słońce znajduje się na największej wysokości kątowej nad horyzontemhoryzonthoryzontem, czyli góruje. Innymi słowy, jest to moment przejścia Słońca przez południk niebieski. Wysokość tej kulminacji jest inna dla każdego dnia w roku, co spowodowane jest nachyleniem osi ziemskiej do płaszczyzny jej orbity (a więc i ekliptyki).

Wysokość górowania Słońca zależy od szerokości geograficznejszerokość geograficznaszerokości geograficznej i pory roku.

W czasie równonocy Słońce znajduje się w zeniciezenitzenicie na równiku. Oznacza to, że cała planeta otrzymuje w tym dniu taką samą ilość energii słonecznej, a dzień i noc wszędzie trwają po 12 godzin. 21 marca na półkuli północnej jest pierwszym dniem kalendarzowej wiosny, na południowej – kalendarzowej jesieni. W dniu równonocy wschód i zachód Słońca pokrywa się dokładnie z geograficznymi kierunkami o tych właśnie nazwach.

Wzór na górowanie Słońca w dniach równonocy wiosennej i jesiennej
h = 90 $-$ φphi

Przesilenie letnieprzesilenie letniePrzesilenie letnie ma miejsce 22 czerwca. Jest to dzień, w którym promienie słoneczne padają pod kątem prostym na zwrotnik Raka – cały układ przesuwa się więc o 23$°$26$\text{'}$ na północ. Dlatego też półkula północna otrzymuje znacznie większą ilość energii słonecznej niż południowa, a Słońce góruje wysoko nad widnokręgiem. Rozpoczyna się tu astronomiczne lato, a dzień jest najdłuższy w ciągu roku. Na tereny położone poza kołem podbiegunowym północnym przez całą dobę docierają promienie słoneczne. Oznacza to, że w tej strefie mamy do czynienia ze zjawiskiem dnia polarnego. W tym samym czasie na półkuli południowej dzień jest najkrótszy, co oznacza początek kalendarzowej zimy, a poza kołem podbiegunowym panuje noc polarna.

Wzór na górowanie Słońca w dniu przesilenia letniego

dla miejscowości leżących pomiędzy zwrotnikiem Raka a biegunem północnym:

h = 90 $-$ φphi $+$ 23$°$26$\text{'}$

miedzy równikiem a zwrotnikiem Raka:

h = 90 $+$ φphi $-$ 23$°$26$\text{'}$

między równikiem a biegunem południowym:

h= 90 $-$ φphi $-$ 23$°$26$\text{'}$

Podczas przesilenia zimowegoprzesilenie zimoweprzesilenia zimowego (22 grudnia) Słońce znajduje się bezpośrednio nad obserwatorem na zwrotniku Koziorożca. Półkula północna jest tego dnia znacznie słabiej oświetlona niż południowa. Na obszarach położonych w jej obrębie rozpoczyna się astronomiczna zima. Dzień jest tu najkrótszy, zaś noc najdłuższa. Słońce w południe góruje na najniższej wysokości w ciągu roku, a poza kołem podbiegunowym północnym w ogóle nie wznosi się ponad linię horyzontu – panuje tam noc polarna. Punkty położone na południe od równika otrzymują znacznie więcej energii słonecznej. 22 grudnia rozpoczyna się tu kalendarzowe lato. Słońce tego dnia widoczne jest najdłużej nad widnokręgiem, a poza kołem podbiegunowym nie chowa się za horyzontem. Oznacza to, że w strefie tej panuje dzień polarny.

Wzór na górowanie Słońca w dniu przesilenia zimowego

dla miejscowości leżących pomiędzy równikiem a biegunem północnym:

h = 90 $-$ φphi $-$ 23$°$26$\text{'}$

między równikiem a zwrotnikiem Koziorożca:

h = 90 $+$ φphi $-$ 23$°$26$\text{'}$

między zwrotnikiem Koziorożca a biegunem południowym:

h = 90 $-$ φphi $+$ 23$°$26$\text{'}$

Słownik