Przeczytaj
System polityczny Rzeczypospolitej Polskiej
Do 1989 roku Polska była krajem niedemokratycznym. Władzę – w warunkach monopolu politycznego – sprawowała partia komunistyczna. Pod koniec lat 80. zapoczątkowany został jednak proces transformacji ustrojowej. Obrady Okrągłego Stołu z udziałem przedstawicieli komunistycznych władz oraz reprezentantów opozycyjnej Solidarności zakończyły się zawarciem kompromisu politycznego, dzięki czemu w 1989 roku odbyły się częściowo wolne wybory parlamentarne. Wyłoniony wówczas sejm przeprowadził szereg reform, skutkujących powstaniem w Polsce ustroju demokratycznego. Ukoronowaniem procesu transformacji ustrojowej było przyjęcie nowej konstytucjikonstytucji. Została ona uchwalona przez Zgromadzenie NarodoweZgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 roku. Po zatwierdzeniu jej przez obywateli w referendum weszła w życie 17 października tego samego roku.
Rzeczpospolita Polska jest republiką parlamentarną z obowiązującą zasadą suwerenności narodu, który poprzez swoich reprezentantów sprawuje władzę.
- Nazwa kategorii: pozostałe zasady ustrojowe[br] państwa polskiego
- Nazwa kategorii: zasada republikańskiej [br]formy rządu
- Nazwa kategorii: zasada [br]konstytucjonalizmu
- Nazwa kategorii: zasada [br]przedstawicielstwa
- Nazwa kategorii: zasada bikameralizmu [br](dwuizbowości)
- Nazwa kategorii: zasada suwerenności [br]państwa
- Nazwa kategorii: zasada [br]demokratycznego [br]państwa prawnego
- Nazwa kategorii: zasada trójpodziału [br]i równowagi władzy
- Nazwa kategorii: zasada praworządności
- Nazwa kategorii: zasada społecznej [br]gospodarki rynkowej
- Nazwa kategorii: zasada pluralizmu [br]politycznego
- Nazwa kategorii: zasada subsydiarności
- Nazwa kategorii: zasada państwa [br]unitarnego [br](jednolitości państwa)
- Nazwa kategorii: zasada decentralizacji [br]władzy publicznej [br]i samorządu [br]terytorialnego
- Nazwa kategorii: zasada [br]autonomii i wzajemnej [br]niezależności [br]oraz współdziałania [br]w stosunkach między [br]państwem a kościołami[br] i innymi związkami[br] wyznaniowymi
- Nazwa kategorii: zasada ochrony [br]języka i symboli [br]narodowych
- Nazwa kategorii: zasada społeczeństwa [br]obywatelskiego
- Nazwa kategorii: zasada przyrodzonej [br]godności człowieka Koniec elementów należących do kategorii pozostałe zasady ustrojowe[br] państwa polskiego
- Elementy należące do kategorii pozostałe zasady ustrojowe[br] państwa polskiego
Trójpodział władzy w Polsce
W myśl postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej władza podzielona jest na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Są one wobec siebie równoważne, co pozwala uniknąć sytuacji podporządkowania jednej władzy przez drugą.
Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat RP.
Władzę wykonawczą ma Prezydent RP i Rada Ministrów.
Władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały.
Władza ustawodawcza
Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje dwuizbowy parlament składający się z sejmu i senatu.
Sejmu RP składa się z 460 posłów wybieranych na podstawie pięcioprzymiotnikowego prawa wyborczego:
- Nazwa kategorii: wybory do Sejmu RP
- Nazwa kategorii: powszechne
- Nazwa kategorii: równe
- Nazwa kategorii: bezpośrednie
- Nazwa kategorii: proporcjonalne
- Nazwa kategorii: poprzez[br] tajne głosowanie Koniec elementów należących do kategorii wybory do Sejmu RP
- Elementy należące do kategorii wybory do Sejmu RP
Senat RP składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach:
powszechnych,
bezpośrednich,
poprzez tajne głosowanie.
Kadencja obu izb jest ze sobą połączona, co oznacza, że rozpoczyna się i kończy zawsze w tym samym momencie. Początek kadencji to zebranie się izby poselskiej na pierwsze posiedzenie, zakończenie zaś następuje w dniu poprzedzającym zebranie się sejmu następnej kadencji na pierwsze posiedzenie. Należy tu zaznaczyć, że skrócenie kadencji sejmu oznacza też skrócenie kadencji senatu.
Władza wykonawcza – Prezydent RP
Władza wykonawcza zgodnie z Konstytucją RP spoczywa w ręku Prezydenta RP i Rady Ministrów z premierem na czele. Ten dualizm władzy wykonawczej jest charakterystyczny dla systemu parlamentarno‑gabinetowego.
W Rzeczypospolitej Polskiej prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa wybieranym w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i większościowych przez tajne głosowanie na pięcioletnią kadencję z możliwością jednokrotnej reelekcji.
- Nazwa kategorii: funkcje ustrojowe [br]Prezydenta RP
- Nazwa kategorii: jest głową państwa, [br]jego najwyższym [br]przedstawicielem
- Nazwa kategorii: reprezentuje państwo [br]w stosunkach [br]zewnętrznych
- Nazwa kategorii: nadaje ordery[br] i odznaczenia
- Nazwa kategorii: pełni funkcje [br]arbitrażowe jako [br]strażnik [br]Konstytucji RP
- Nazwa kategorii: jest gwarantem [br]suwerenności[br] i bezpieczeństwa [br]państwa oraz [br]nienaruszalności [br]i niepodzielności jego [br]terytorium
- Nazwa kategorii: pełni funkcję [br]egzekutywy,[br] uczestnicząc[br] w prowadzeniu [br]polityki państwa
- Nazwa kategorii: wydaje rozporządzenia[br] i zarządzenia, zwołuje[br] Radę Gabinetową
- Nazwa kategorii: ratyfikuje [br]i wypowiada [br]umowy[br] międzynarodowe
- Nazwa kategorii: jest zwierzchnikiem [br]Sił Zbrojnych Koniec elementów należących do kategorii funkcje ustrojowe [br]Prezydenta RP
- Elementy należące do kategorii funkcje ustrojowe [br]Prezydenta RP
Prezydent RP za swoją działalność ponosi odpowiedzialność wyłącznie konstytucyjną, jest zwolniony z odpowiedzialności politycznej, którą przeniesiono na Prezesa Rady Ministrów. Premier, dokonując kontrasygnaty na aktach prawnych Prezydenta RP, przejmuje odpowiedzialność polityczną za dany akt.
Władza wykonawcza – Rada Ministrów
Rada Ministrów, nazywana potocznie rządem, to kolegialny organ władzy wykonawczej, który prowadzi politykę państwa oraz kieruje administracją rządową. Powoływana jest przez Prezydenta RP, ale – aby mogła funkcjonować – musi cieszyć się poparciem sejmu. Konstytucja przewiduje tzw. procedurę trzech kroków w tworzeniu rządu. Prezydent wskazuje kandydata na premiera, a następnie powołuje Radę Ministrów – w składzie przez niego zaproponowanym. Jeśli jednak sejm nie udzieli jej wotum zaufania, rząd jest odwoływany. W takiej sytuacji sam sejm może wskazać prezydentowi skład rządu, który głowa państwa musi wówczas powołać. W obu przypadkach (wotum zaufania w pierwszym kroku oraz wybór składu rządu w drugim kroku) sejm decyduje bezwzględną większością głosów. Jeśli sejm nie zdoła wybrać rządu, inicjatywa wraca do prezydenta. Powołuje on (w trzecim kroku) Radę Ministrów, której zatwierdzenie wymaga w sejmie już tylko zwykłej większości głosów. W przypadku nieuzyskania jej, prezydent skraca kadencję sejmu i zarządza nowe wybory.
Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesów Rady Ministrów oraz ministrów i przewodniczących określonych w ustawach komitetów.
- Nazwa kategorii: najważniejsze zadania [br]Rady Ministrów [br]na podstawie [br]art. 146 Konstytucji RP
- Nazwa kategorii: uchwalanie projektu [br]budżetu państwa [br]i kierowanie jego [br]wykonaniem
- Nazwa kategorii: zapewnienie [br]zewnętrznego [br]i wewnętrznego [br]bezpieczeństwa państwa [br]oraz porządku [br]publicznego
- Nazwa kategorii: wykonywanie ustaw [br]i wydawanie [br]rozporządzeń
- Nazwa kategorii: koordynowanie [br]oraz kontrola pracy [br]administracji rządowej
- Nazwa kategorii: sprawowanie ogólnego [br]kierownictwa [br]w zakresie obronności[br] kraju
- Nazwa kategorii: zawieranie umów [br]międzynarodowych, [br]które wymagają [br]ratyfikacji
- Nazwa kategorii: zatwierdzanie [br]i wypowiadanie innych [br]umów [br]międzynarodowych
- Nazwa kategorii: ochrona interesów [br]Skarbu Państwa
- Nazwa kategorii: sprawowanie[br] ogólnego kierownictwa [br]w dziedzinie stosunków [br]z innymi państwami [br]i organizacjami [br]międzynarodowymi
- Nazwa kategorii: określanie [br]corocznie [br]liczby obywateli[br] powoływanych[br] do czynnej służby [br]wojskowej Koniec elementów należących do kategorii najważniejsze zadania [br]Rady Ministrów [br]na podstawie [br]art. 146 Konstytucji RP
- Elementy należące do kategorii najważniejsze zadania [br]Rady Ministrów [br]na podstawie [br]art. 146 Konstytucji RP
Rada Ministrów swoje działanie opiera na:
kolegialności działań,
zasadzie, że pracami Rady Ministrów kieruje Prezes Rady Ministrów,
zasadzie, że Prezes Rady Ministrów reprezentuje Radę Ministrów.
Władza sądownicza
W Rzeczypospolitej Polskiej władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały.

Słownik
element ustroju politycznego polegający na istnieniu w parlamencie danego państwa dwóch izb, które zazwyczaj różnią się między sobą sposobem wyboru członków, ich liczbą i kompetencjami
ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. regulująca prawo wyborcze w Polsce; zawiera przepisy dotyczące przeprowadzania wyborów parlamentarnych, wyborów prezydenckich, wyborów samorządowych i wyborów do Parlamentu Europejskiego, przepisy o warunkach ich ważności oraz przepisy karne za wykroczenia i niektóre przestępstwa popełnione przeciwko wyborom
(z łac. constitutio – urządzać, ustanawiać, regulować); ustawa zasadnicza, nadrzędny akt normatywny określający podstawowe zasady ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego państwa, strukturę i kompetencje państwowych organów, a także prawa i obowiązki obywateli
pełnomocnictwo udzielone osobie sprawującej funkcję z wyboru (np. posła, senatora, radnego), obejmujące prawo do ich reprezentowania, przedstawiania opinii i poglądów oraz podejmowania decyzji w drodze głosowania; często towarzyszy mu immunitet
metoda stosowana do podziału mandatów w systemach wyborczych opartych na proporcjonalnej reprezentacji z listami partyjnymi; jej nazwa pochodzi od nazwiska belgijskiego matematyka Victora D’Hondta; należy do metod, które mają tendencję do faworyzowania ugrupowań uzyskujących najwięcej głosów
model organizacji państwa, w którym władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza wzajemnie się równoważą, pozostając w rękach niezależnych od siebie organów władzy
element ustroju politycznego polegający na istnieniu tylko jednej izby w parlamencie danego państwa
organ konstytucyjny RP składający się z posłów i senatorów obradujących wspólnie w określonych w konstytucji sytuacjach