Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Jeden naród, dwa państwa

R1RegIlWLkhxj1
Wybory parlamentarne w Korei Południowej 10 maja 1948 r. Korea Północna odmówiła wpuszczenia obserwatorów ONZ, którzy mieli czuwać nad prawidłowym przebiegiem wyborów.
Jak myślisz, dlaczego tak się stało?
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Po kapitulacji Japonii w 1945 r. Koreę podzielono na dwie strefy okupacyjne z granicą na 38 równoleżnikurównoleżnikrównoleżniku. Miała obowiązywać jedynie do czasu utworzenia samodzielnych władz koreańskich. W 1948 r. w obu strefach przeprowadzono odrębne wybory. Przy pomocy Kremla na północy zwyciężyli komuniści, a na południu, gdzie nad przebiegiem głosowania czuwali przedstawiciele aliantów zachodnich – zwolennicy demokratycznej republiki. W rezultacie proklamowanoproklamowaćproklamowano dwa państwa: Koreańską Republikę Ludowo‑Demokratyczną (KRLD; Korea Północna) i Republikę Korei (Korea Południowa). Wojska radzieckie i amerykańskie wycofały się, co dało krótkotrwałe złudzenie rozwiązania kwestii koreańskiej.

RLBZz9XWyMQTg1
Setki tysięcy Koreańczyków uciekły na południe w połowie 1950 r. po inwazji armii Korei Północnej.
Jakie informacje na temat sytuacji uchodźców możesz odczytać z tego zdjęcia?
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W czerwcu 1950 r. północnokoreański dyktator Kim Ir Sen pod pretekstem zjednoczenia Korei rozpoczął inwazję na południe. Komunistyczne wojska Koreańskiej Republiki Ludowo‑Demokratycznej były dwukrotnie liczniejsze, miały sześciokrotną przewagę w lotnictwie, siedmiokrotną w broni pancernej oraz wsparcie ZSRS. W krótkim czasie zajęły niemal cały półwysep. Rada Bezpieczeństwa ONZOrganizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)ONZ podjęła decyzję o wysłaniu do Korei wojsk międzynarodowych. Niemal w całości składały się one z żołnierzy amerykańskich, a dowodził nimi gen. Douglas MacArthur. Siły ONZ wylądowały 15 września 1950 r. w rejonie Inchon. W ciągu kilku tygodni rozbiły armię północnokoreańską i wkroczyły do Korei Północnej. Po stronie Koreańskiej Republiki Ludowo‑Demokratycznej walczyło wówczas kilka tysięcy żołnierzy radzieckich, głównie lotników. Jednakże ani ZSRS, ani USA nie ogłosiły stanu wojny między sobą.

Ciekawostka

Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych to jeden z sześciu głównych organów ONZ. Jest odpowiedzialna za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Zwykle podejmuje uchwały większością 9 głosów spośród 15 członków (stałych i niestałych). W przypadku spraw innych do ważności uchwały wymagane są głosy wszystkich członków stałych. Przyjęło się jednak, że uchwała może zostać przyjęta także w wypadku, gdy żaden z nich nie wyrazi sprzeciwu. Po raz pierwszy zastosowano tę zasadę w 1950 r. w związku z interwencją w Korei. Wtedy członkami stałymi Rady były: Stany Zjednoczone, Francja, Wielka Brytania, ZSRS i Republika Chińska, czyli Tajwan pod wodzą Czang Kai Szeka. Chińska Republika Ludowa uzyskała członkostwo dopiero w 1971 r., co wpłynęło na zmianę układu sił w Radzie i jej decyzje dotyczące rejonu Dalekiego Wschodu.

Chiny „wspierają” Koreę Północną

RexIUdWmGSm3h1
Scena z wojny w Korei, październik 1950 r.
Wyjaśnij, jaką rolę miały do odegrania siły ONZ podczas wojny w Korei. Dlaczego armia Stanów Zjednoczonych została wysłana tam w ramach ONZ, a nie samodzielnie?
Źródło: Contentplus.pl, Stentor, licencja: CC BY-SA 3.0.

W połowie października do konfliktu włączyły się komunistyczne Chiny. Formalnie Chińska Republika Ludowa nie brała udziału w wojnie, jej władze zezwoliły jedynie na to, by granicę z Koreą przekroczyła „ochotnicza” armia, licząca ponad 400 tys. żołnierzy. Sytuacja strategiczna zmieniła się na niekorzyść wojsk interwencyjnych, które z kolei zostały zmuszone do odwrotu. Choć fałszywość zapewnień rządu chińskiego o niezainteresowaniu konfliktem była oczywista, władze Stanów Zjednoczonych nie zdecydowały się na zaatakowanie Chin, gdyż nie chciały dopuścić do eskalacjieskalacjaeskalacji wojny. Obawiano się, że takie działanie sprowokowałoby odpowiedź ZSRS, co w rezultacie doprowadziłoby do wybuchu III wojny światowej.

W 1953 r. zmarł Józef Stalin. Śmierć dyktatora i związana z nią niepewna sytuacja na szczytach władzy w ZSRS przyspieszyły zakończenie wojny koreańskiej. W dniu 27 lipca 1953 r. zawarto rozejm. Linia rozgraniczająca państwa koreańskie miała ponownie przebiegać wzdłuż 38 równoleżnika. Ostateczny podział Korei stał się faktem. Pilnie strzeżona południowa granica Koreańskiej Republiki Ludowo‑Demokratycznej stała się jeszcze jednym odcinkiem żelaznej kurtyny.

RSw1zGPYHtiVA
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Wojna w Korei.

Słownik

eskalacja
eskalacja

(z ang. escalation – wzmożenie, stopniowe zwiększanie) tu w znaczeniu wzrostu napięcia, potęgowania się działań, zwykle negatywnych, które mogą doprowadzić do konfliktu

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)

(ang. United Nations – UN; Narody Zjednoczone) organizacja międzynarodowa o charakterze uniwersalnym (powszechnym) i szerokim zakresie działania (kompetencjach ogólnych); siły pokojowe ONZ to narodowe kontyngenty sił zbrojnych oddane do dyspozycji ONZ dla przeprowadzenia konkretnych operacji pokojowych

proklamować
proklamować

(z łac. proclamare – obwołać, ogłaszać) obwieszczać coś oficjalnie, podać coś do publicznej wiadomości

równoleżnik
równoleżnik

jedno z umownych kół na powierzchni kuli ziemskiej; okrąg powstały w miejscu przecięcia płaszczyzny prostopadłej do osi ziemskiej z powierzchnią Ziemi

żelazna kurtyna
żelazna kurtyna

termin używany na określenie izolacji obszarów pozostających pod dominacją ZSRS od niekomunistycznego świata; sformułowanie pochodzi z przemówienia Winstona Churchilla wygłoszonego w Fulton w USA (w marcu 1946 r.), w którym wezwał on Stany Zjednoczone do przeciwstawienia się sowietyzacji Europy

Słowa kluczowe

wojna w Korei, Kim Ir Sen, Korea Północna, Korea Południowa, żelazna kurtyna, zimna wojna, świat po II wojnie światowej

Bibliografia

M. Hasting, Wojna koreańska, tłum. B. Cendrowska, Wrocław 2012.

Wielka Historia Świata, t. 12, Od drugiej wojny światowej do XXI wieku, pod red. nauk. W. Rojka, Kraków 2006.

Wielkie mowy historii, t. 3, Od Hitlera do Eisenhowera, wybór i oprac. T. Zawadzki, Warszawa 2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.