Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Czym jest kompresja?

Celem kompresji jest zmniejszenie dynamikidynamikadynamiki nagrań, czyli różnicy pomiędzy tymi fragmentami, które są najcichsze i najgłośniejsze. Nie każdą ścieżkę trzeba kompresować – decyduje się o tym na podstawie tego, czy uda się uzyskać pożądaną równowagę między instrumentami. Innymi słowy, dzięki kompresji uzyskać można stabilny balans, nagranie ma ograniczoną dynamikędynamikadynamikę. W wyniku tych działań np. partie wokalne nagrane zbyt cicho czy nierówno stają się słyszalne i zrozumiałe.

R19qTnd1xLS1r
Źródło: dostępny w internecie: pexels.com, domena publiczna.

Dawniej do regulacji głośności służyły ręczne tłumiki, za pomocą których zmniejszano dynamikę. Obecnie jest to czynność zautomatyzowana – do tego celu służy kompresor. Jest to rodzaj tłumika, który może na bieżąco zmieniać swoje ustawienie. Można regulować jego:

  • czas ataku (ATTACK), czyli szybkość reakcji kompresora na pojawiający się sygnał;

  • próg działania (treshold), czyli głośność sygnału, na jaką reaguje kompresor;

  • stopień kompresji (RATIO), czyli stopień redukcji dynamiki sygnału;

  • czas działania (RELEASE), czyli czas, po jakim kompresor ma przejść w stan spoczynku.

Szczególnie powiązane ze sobą aspekty to próg działania oraz stopień kompresji, gdyż podobny efekt można uzyskać, łącząc ze sobą niski próg i mniejszą kompresję oraz wysoki próg i głęboką kompresję.

Ważnymi parametrami są także czas ataku oraz działania – możliwość ich regulacji sprawia, że można panować nad prędkością redukcji wzmocnienia oraz tempem, w jakim poziom redukcji wraca do stanu spoczynku.

Ustawienie podstawowego parametru działania kompresora określa się na trzy sposoby:

Senior M. Sekrety profesjonalnego brzmienia w małym studiu
  • Treshold (próg działania). Jest to najczęściej spotykany element regulacyjny, chociaż na pierwszy rzut oka jego działanie może wydać się mało intuicyjne, ponieważ musisz przesunąć potencjometr w dół, aby zwiększyć ilość pojawiającej się kompresji. [...]

  • Peak reduction (obniżanie poziomu szczytów). Regulator oznaczony w ten sposób [...] zapewnia coraz mocniejszą kompresję (a więc wzrost redukcji szczytów sygnału) w miarę zwiększania ustawionej wartości. [...]

  • Input gain (wzmocnienie sygnału wejściowego). W tym przypadku kompresor ma stały próg działania i będzie redukować wszystkie sygnały przekraczające tę wartość, tak więc zakres kompresji ustawisz, modyfikując zależność pomiędzy poziomem sygnału wejściowego a niezmienną granicą działania.

1 Źródło: Senior M., Sekrety profesjonalnego brzmienia w małym studiu, Gliwice 2004, s. 208–209.

Należy jednak pamiętać, że kompresja nie naprawi wszystkich problemów związanych z równowagą pomiędzy instrumentami, czasem potrzebne będą do tego inne narzędzia.

RJJveR5uNsuTt
Źródło: dostępny w internecie: pexels.com, domena publiczna.

Czym jest mastering?

Żeby zmiksowany materiał miał jak najlepsze brzmienie, przed zakończeniem prac nad jego obróbką potrzebny jest jeszcze masteringmasteringmastering. Jego efektywność zależy od posiadanej przez twórcę wiedzy i doświadczenia – do kogo kierowany będzie końcowy produkt dźwiękowy (do jakiego odbiorcy), na jakim sprzęcie będzie odtwarzany, a także jakie są kanony brzmieniowe przewidziane np. dla danego gatunku muzycznego.

W skład prac masteringowych wchodzą następujące czynności:

Krzysztof Sztekmiler Podstawy nagłośnienia i realizacji nagrań
  • wyrównanie dysproporcji dynamicznych pomiędzy utworami,

  • korekcja różnic barwowych,

  • normalizacja poziomu nagrania płyty,

  • zwiększenie poziomu dynamicznego nagrań poprzez kompresję,

  • obcięcie (limitowanie) wystających impulsów dźwiękowych w celu dalszego podniesienia głośności,

  • korekcja barwy całego materiału dźwiękowego, w zależności od parametrów sprzętu, na którym płyta będzie zazwyczaj odtwarzana.

2 Źródło: Krzysztof Sztekmiler, Podstawy nagłośnienia i realizacji nagrań, Warszawa 2021, s. 159.

Nie trzeba stosować wszystkich jednocześnie, zawsze jednak należy wziąć je pod uwagę.

Program Audacity – efekt Kompresor

W programie Audacity jednym z dostępnych efektów edycji jest efekt kompresora. Wybiera się go z rozwijanego paska menu. Efekt ten oferuje następujące opcje do regulacji: próg (treshold); stosunek; czas narastania (ataku) oraz czas zanikania (release). Poprzez odpowiednie ustawienie poszczególnych parametrów – dąży się do idealnego wyrównania dynamiki dźwięku.

Za kompresję odpowiada procesor dynamiczny, a jego zadaniem jest wyrównywanie głośności pomiędzy cichymi a głośnymi fragmentami nagrania. Dzięki zastosowaniu tego efektu można sprawić, czy poszczególne partie nagrania będą słyszalne – te, które dotychczas nie przebijały się np. przez głośną perkusję, dotrą do odbiorcy.

Kompresja dynamiczna jest używana w większości sesji nagraniowych, na ślady instrumentalne oraz wokalne, a także w reklamach telewizyjnych, gdzie dąży się do zminimalizowania dynamiki dźwiękowej. Wyjątkiem jest muzyka poważna – jej nie kompresujemy, nie robią tego także stacje muzyczne specjalizujące się w tym gatunku, takie działanie zniszczyłoby bowiem utwór.

Słownik

dynamika
dynamika

siła, energia i szybkość, z jaką zmieniają się lub rozwijają jakieś zjawiska, procesy lub zdarzenia

LUFS
LUFS

skrót od Loudness Unit Full Scale, czyli jednostki głośności w stosunku do pełnej skali; oznacza poziom średniej głośności w stosunku do skali decybelowej, w której maksymalną wartością zapisu jest wartość 0dB, a średnia głośność wyrażana jest w wartościach ujemnych, np. -10 LUFS

mastering
mastering

jeden z ostatnich etapów złożonego procesu realizacji produkcji muzycznej, który następuje po uprzednio prawidłowo wykonanym miksowaniu. Podczas wykonywania masteringu dźwiękowcy skupiają się m.in. na wydobyciu niuansów brzmieniowych danej produkcji muzycznej.

mp3
mp3

format mp3 lub standard mp3, algorytm kompresji stratnej dźwięku, który zapisany jest w postaci sygnału cyfrowego

WAV
WAV

ang. waveform audio format, format plików dźwiękowych, którego twórcami są Microsoft oraz IBM