Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

O autorce

R1cNUAsgUnxUY1
Olga Tokarczuk, autorka Prawieku, w 2017 r.

Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1969 roku w Sulechowie. Studiowała psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Została uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018 za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia. Zdobyła także The Man Booker International Prize 2018 za powieść Bieguni. W swoich utworach Tokarczuk porusza problemy natury filozoficznej oraz psychologicznej. ReinterpretujereinterpretacjaReinterpretuje mity i legendy, sięga po ludowe podania i apokryfyapokryfapokryfy, tworząc opowieści o wymowie uniwersalnej, odwracając zastane porządki, eksperymentując z kategorią czasu i przestrzeni. Fascynuje ją to, co tajemnicze, wymykające się ludzkiemu rozumowi. Pojawiają się w jej twórczości także teksty z realistyczno‑obyczajową dominantą, w których autorka skupia się na relacjach międzyludzkich, portretuje przede wszystkim Dolny Śląsk i jego mieszkańców. Do najważniejszych, tłumaczonych na wiele języków utworów pisarki, należy zaliczyć: Podróż ludzi Księgi (1993), E.E. (1995), Prawiek i inne czasy (1996), Lalka i perła (2000),Anna In w grobowcach świata (2006), Bieguni (2007), Księgi Jakubowe (2014), Czuły narrator (2020).

Olga Tokarczuk Prawiek i inne czasy

Bóg tworzył Czwarty Świat w zapamiętaniu, które niosło mu ulgę w boskim cierpieniu.
Kiedy stworzył człowieka, oprzytomniał – takie wrażenie ten na nim zrobił. Porzucił więc dalsze stwarzanie świata – bo czyż mogło być coś doskonalszego? – i teraz, w swoim boskim czasie, podziwiał własne dzieło. Im głębiej sięgał wzrok Boga w ludzkie wnętrze, tym gorętsza rozpalała się w Bogu miłość do człowieka.
Lecz człowiek okazał się niewdzięczny, zajął się uprawą ziemi, płodzeniem dzieci, i nie zwracał uwagi na Boga. Wtedy w boskim umyśle pojawił się smutek, z którego sączyła się ciemność.
Bóg zakochał się w człowieku bez wzajemności.
Boska miłość, jak każda inna, była uciążliwa. Człowiek zaś dojrzał i postanowił uwolnić się od natrętnego kochanka. „Pozwól mi odejść – powiedział.
– Daj mi poznać świat na mój własny sposób i zaopatrz mnie na drogę”.
„Nie poradzisz sobie beze mnie – rzekł Bóg człowiekowi. – Nie odchodź”.
„Daj spokój” – powiedział człowiek, a Bóg z żalem przychylił mu gałąź jabłoni.
Bóg został sam i tęsknił. Śniło mu się, że to on wygnał człowieka z raju, tak bardzo bolała go myśl, iż został porzucony.
„Wróć do mnie. Świat jest straszny i może cię zabić. Spójrz na trzęsienia ziemi, na wybuchy wulkanów, na pożary i potopy” – grzmiał z deszczowych chmur.
„Daj spokój, poradzę sobie” – odpowiedział mu człowiek i poszedł.

tok Źródło: Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Warszawa 1996.
1

Słownik

apokryf
apokryf

(gr. apókryphos – ukryty, podrobiony) – utwór wątpliwego autorstwa, nieautentyczny, falsyfikat; księgi biblijne, które nie zostały włączone do kanonu (spisu) ksiąg autentycznych przez kościół katolicki

archetyp
archetyp

(gr. archétypon – pierwowzór) – pojęcie wprowadzone przez Carla Gustava Junga, czerpiącego z psychoanalizy Zygmunta Freuda, oznaczające obecny od zarania dziejów wzorzec zachowania, istniejący w nieświadomości zbiorowej, a odnoszący się do uniwersalnych zjawisk, np. cierpienia, śmierci, macierzyństwa, miłości

reinterpretacja
reinterpretacja

(łac. interpretatio – wyjaśnianie) – ponowna interpretacja czegoś

topos
topos

(gr. tópos – miejsce) termin określający tzw. loci communes, czyli „miejsca wspólne” w kulturze – wciąż powracające motywy i tematy, wskazujące na ciągłość tradycji danej kultury, a przez swą powtarzalność ułatwiające odczytanie tekstu kultury. Do nauki wprowadził to pojęcie Arystoteles (w kontekście dialektyki), a do badań nad sztuką – niemiecki literaturoznawca Ernst Robert Curtius