Przeczytaj
TlenkiTlenki to związki tlenu z innymi pierwiastkami, w których atomy tlenu występują na stopniu utlenieniastopniu utlenienia. Istnieje kilka sposobów ich klasyfikacji. Po pierwsze, tlenki można różnicować ze względu na ich budowę, wówczas wymienia się: tlenki proste i tlenki mieszane.
Wzór ogólny tlenków prostych ma postać:
gdzie:
– oznacza symbol dowolnego pierwiastka chemicznego;
, – odpowiednie indeksy stechiometryczne.
W poniższej tabeli zaprezentowane zostały maksymalne wartości stopni utlenienia pierwiastków w ich związkach z tlenem.
Numer grupy | Najwyższy stopień utlenienia atomów pierwiastka w tlenkach |
---|---|
Reaktywność tlenków a ich charakter chemiczny
Do ustalenia reaktywności tlenków kluczowy jest ich podział ze względu na charakter chemiczny. Zgodnie z nim wyróżnia się tlenki:
obojętne, np. , ;
kwasowe, np. , ;
zasadowe, np. , ;
amfoteryczne, np. , .
Tlenki kwasowe to tlenki, które:
reagują z wodnymi roztworami wodorotlenkówwodorotlenków, dając sole, np.:
nie ulegają reakcji z roztworami kwasów:
Tlenki zasadowe to tlenki, które:
reagują z wodnymi roztworami kwasów, tworząc sole, np.:
nie ulegają reakcji z wodnymi roztworami wodorotlenków:
Tlenki amfoteryczne:
reagują z wodnymi roztworami mocnych kwasów, np.:
reagują z wodnymi roztworami wodorotlenków o charakterze mocnych zasad, np.:
Tlenki obojętne nie ulegają reakcji z wodą, wodnymi roztworami kwasów ani wodorotlenków.
Tlenki zasadowe i kwasowe w bezpośredniej reakcji mogą ze sobą reagować, tworząc sole:
Innym podziałem jest ten ze względu na zachowanie wobec wody, gdzie wyróżniamy:
tlenki reagujące z wodą z wytworzeniem kwasów – tlenki kwasotwórcze;
tlenki reagujące z woda z wytworzeniem zasad – tlenki zasadotwórcze;
tlenki nie reagujące z wodą – tlenki obojętne wobec wody.
Należy podkreślić, że oba podziały – ze względu na zachowanie wobec wody oraz ze względu na charakter chemiczny – to dwie osobne, choć często przenikające się kategorie. Dla przykładu: jest tlenkiem kwasowym i kwasotwórczym, ale już np. jest tlenkiem kwasowym, ale obojętnym wobec wody.
Zapisując odpowiednie równania reakcji, przeanalizuj reaktywność tlenku krzemu(). Określ jego charakter chemiczny oraz zachowanie wobec wody.
Słownik
dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami, w których atomy tlenu występują na stopniu utlenienia
ładunek jonu, w jaki przekształciłby się atom danego pierwiastka, gdyby wszystkie tworzone przez niego wiązania miały charakter jonowy
związek chemiczny zbudowany z kationów metalu i anionów wodorotlenkowych
związki chemiczne odznaczające się charakterystycznymi właściwościami, m.in. kwaśnym smakiem, zdolnością wywoływania reakcji barwnych ze wskaźnikami (np. barwią lakmus na czerwono), roztwarzaniem wielu substancji
związek chemiczny, zbudowany z jednego atomu (lub atomów) wodoru i reszty kwasowej zawierającej atom (lub atomy) niemetalu i atom (lub atomy) tlenu
Bibliografia
Encyklopedia PWN
Hejwowska S., Marcinkowski R., Chemia ogólna i nieorganiczna, Gdynia 2005.