Grupy zootechniczne (zamiennie technologiczne) gatunków zwierząt gospodarskich stosowane w statystykach podzielone są na płeć, wiek czy pełnione funkcje. Poniżej w tabeli znajdują się wybrane przykłady grup i ich cech.

Bydło

Chów bydła w Polsce jest przede wszystkim w celu uzyskania mleka i mięsa. Jeżeli chodzi o dynamikę zmian produkcji mleka, to pokrywa się ona ze zmianami pogłowiapogłowie zwierzątpogłowia bydła w naszym kraju. W ostatnich latach obserwuje się powolny wzrost pogłowia, mimo że zmniejsza się liczba gospodarstw rolnych prowadzących chów tych zwierząt. Ponadto wyniki spisów rolnych pokazują zmniejszającą się liczbę krów przy jednoczesnym wzroście produkcji mleka. Oznacza to, że wzrasta udój mleka od jednej krowy. Obecnie wynosi ok. 6218 litrów z jednej krowy mlecznej.

RQLTM81r1lAlC

Wykres przedstawia produkcję mleka na tle pogłowia bydła w Polsce w latach 1961-2018. Produkcję mleka podano w milionach ton, wielkość pogłowia bydła w milionach sztuk. Na wykresie są dwie krzywe. Krzywa wielkości pogłowia bydła zaczyna się w 1961 roku od wartości około 8,5 miliona sztuk. Krzywa rośnie do roku 1975, osiągając wartość 13 milionów sztuk. Porównywalna wartość jest także w 1978 roku. Następnie krzywa spada do wartości minimalnej w 2004 roku - około 5 milinów sztuk. W 2018 roku po niewielkim wzroście wielkość pogłowia bydła wyniosła 6 milionów sztuk. Krzywa produkcji mleka biegnie od około 13 milionów ton w 1961 roku do wartości maksymalnej w 1978 roku - 17 milionów ton. Następnie krzywa powoli opada, osiągając wartość 12 milionów ton w latach 1995-1996. Po niewielkim wzroście w 2018 roku produkcja mleka w milionach ton wyniosła 14 milionów ton.

Kierunek mięsny bydła ma mniejsze znaczenie niż kierunek mleczny, jednakże w ostatnich latach obserwuje się zwiększanie chowu bydła w kierunku mięsnym ze względu na stabilne ceny żywcażywiec rzeźny żywca wołowego.

R1YZMSNn0IeZI

Wykres przedstawia produkcję wołowiny na tle pogłowia bydła w Polsce w latach 1961-2018. Produkcję wołowiny podano w tysiącach ton, wielkość pogłowia bydła w milionach sztuk. Na wykresie są dwie krzywe. Krzywa wielkości pogłowia bydła zaczyna się w 1961 roku od wartości około 8,5 miliona sztuk. Krzywa rośnie do roku 1975, osiągając wartość 13 milionów sztuk. Porównywalna wartość jest także w 1978 roku. Następnie krzywa spada do wartości minimalnej w 2004 roku - około 5 milinów sztuk. W 2018 roku po niewielkim wzroście wielkość pogłowia bydła wyniosła 6 milionów sztuk. Krzywa produkcji wołowiny w tysiącach ton rozpoczyna się od wartości 350 tysięcy ton w 1961 roku. Pierwszą wysoką wartość krzywa osiąga w 1964 roku - 450 tysięcy ton, kolejną w 1969 roku - nieco ponad 500 tysięcy ton. Maksimum krzywej przypada w roku 1976 - prawie 800 tysięcy ton. Krzywa opada. Następnie dosyć wysoką wartość osiąga w roku 1986 - około 750 tysięcy ton. Spada gwałtownie po roku 1991, osiągając minimum w 2003 roku z wynikiem około 270 tysięcy ton. Krzywa wzrasta do roku 2018, osiągając wartość 600 tysięcy ton.

Trzoda chlewna

Chów trzody chlewnej w Polsce jest przede wszystkim ukierunkowany na produkcję mięsa. W ostatnich latach obserwuje się zmniejszenie liczby gospodarstw prowadzących chów trzody chlewnej, jak i samo ich pogłowie, do czego przyczynia się niska opłacalność chowu. Wzrasta natomiast ilość produkowanego mięsa wieprzowego. Powoduje to wzrost ilości uzyskiwanej wieprzowiny z jednej świni.

RSigJcb8q2LP0

Wykres przedstawia produkcję wieprzowiny na tle pogłowia trzody chlewnej w Polsce w latach 1961-2018. Produkcję wieprzowiny podano w milionach ton, pogłowie trzody chlewnej w milionach sztuk. Na wykresie są dwie krzywe. Mają liczne wahania. Krzywa pogłowia trzody chlewnej zaczyna się w 1961 roku od wartości około 13 milionów sztuk. Krzywa rośnie do roku 1974, osiągając wartość około 21,5 milionów sztuk. Nieco wyższa wartość przypada na 1978 rok. Krzywa ma maksimum w 1994 roku - 22 miliony sztuk. Następnie spada do wartości około 11 milionów sztuk w 2015 i 2018 roku. Krzywa produkcji wieprzowiny rozpoczyna się w 1961 roku z wynikiem 1,25 miliona ton. Minimum osiąga w 1964 roku - 1,1 miliona ton. Wysoką wartość ma w roku 1974 - 1,85 miliona ton. Maksymalna wartość przypada na rok 2003 - 2,3 miliona ton. Do toku 2018 produkcja wołowiny utrzymywała się na dosyć wysokim poziomie. W 2018 roku wynosiła 2,15 miliona ton.

Drób

RAoCnaR9IVVZ9

Wykres przedstawia strukturę pogłowia drobiu w Polsce w latach 1961-2018. Wzięto pod uwagę kurczaki i kury, indyki, gęsi, kaczki. Na wykresie dominują kurczaki i kury. Krzywa ma wysoką wartość - oscyluje w pobliżu 90% ilości całego drobiu. Krzywa jest dosyć stabilna. Indyki stanowiły znikomą część hodowanego drobiu. Od roku 2000 widoczny jest jednak nieznaczny wzrost hodowli. Indyki to około 5 procent hodowanego drobiu. Gęsi stanowiły około 5% drobiu w latach 1961-1970. Następnie hodowano ich coraz mniej. Obecnie to około 3% drobiu. Hodowla kaczek w 1961 roku stanowiła około 5%, następnie rosła do wartości około 13% w roku 1992, kiedy to odnotowywano spadek kur, gęsi i indyków. Liczba hodowanych kaczek maleje od 1994 roku. W 2018 roku to zaledwie 2% drobiu.

Chów drobiu w Polsce przede wszystkim ukierunkowany jest na produkcję mięsa i jaj. W ostatnich latach, po nasileniu się epidemii ptasiej grypy, pogłowie drobiu wzrasta. Spowodowane jest to głównie znalezieniem przez producentów nowych rynków zbytu, tj. Hongkongu w 2016 roku. Należy pamiętać, że od 2002 roku w statystykach ujmuje się drób w wieku powyżej 2 tygodni (wcześniej ujmowano drób w wieku powyżej 6 m‑cy) - stąd ten nagły wzrost linii na wykresie. Wzrasta również produkcja mięsa drobiowego.

RmAxKixQOPsFf

Wykres przedstawia produkcję mięsa drobiowego na tle pogłowia drobiu w Polsce w latach 1961-2018. Na wykresie są dwie krzywe. Jedna dotyczy wielkości pogłowia drobiu w milionach sztuk, druga produkcji mięsa drobiowego w milionach ton. Krzywa wielkości pogłowia drobiu rozpoczyna się w 1961 roku z wartością 75 milionów sztuk. Minimum osiąga w roku 2000 - 50 milionów sztuk. W latach 2000-2002 odnotowano gwałtowny wzrost do wartości 200 milionów sztuk w 2002 roku. Maksymalna ilość pogłowia drobiu to rok 2018 - nieco ponad 200 milionów sztuk. Krzywa produkcji mięsa drobiowego na początku lat sześćdziesiątych ma wartość około 0,1 miliona ton. Następnie wartość ta sukcesywnie rosła, osiągając najwyższą wartość w roku 2018 - prawie 1,7 miliona ton.

Wraz ze wzrostem pogłowia drobiu rośnie także masa produkowanych jaj. Wyjątek stanowił kilkuletni okres kryzysu w latach 90. XX w. Było to związane z ograniczonym dostępem do pasz, które były importowane.

RarPKrovlJDWJ

Wykres przedstawia produkcję jaj na tle pogłowia drobiu w Polsce w latach 1961-2018. Na wykresie są dwie krzywe. Jedna dotyczy pogłowia drobiu w milionach sztuk, druga jaj w tysiącach ton. Krzywa pogłowia drobiu rozpoczyna się w 1961 roku z wartością 75 milionów sztuk. Minimum osiąga w roku 2000 - 50 milionów sztuk. W latach 2000-2002 odnotowano gwałtowny wzrost do wartości 200 milionów sztuk w 2002 roku. Maksymalna ilość pogłowia drobiu to rok 2018 - nieco ponad 200 milionów sztuk. Krzywa dotycząca ilości jaj na początku lat sześćdziesiątych ma wartość około 350 tysięcy ton. Następnie wartość ta sukcesywnie rosła do roku 1980, po czym spadła do wartości minimalnej 300 tysięcy ton w 1993 roku. Po spadku krzywa rośnie, osiągając wartość najwyższą w 2018 roku - około 650 tysięcy ton.

Owce i kozy

W latach 90. XX w. miał miejsce bardzo znaczący spadek zarówno pogłowia owiec i kóz, jak i produkcji mięsa z tych zwierząt. W ostatnich latach wykazują one powolną tendencję malejącą. Wśród przyczyn tych tendencji należy upatrywać małą mleczność tych zwierząt, zmniejszenie zapotrzebowania na te rodzaje mięsa oraz znaczne obniżenie cen wełny na rynkach światowych i nieopłacalność jej produkcji, która wynika z dużej konkurencji. Podobne tendencje wykazuje produkcja wełny i skór.

RQ5yIV62x9y0F

Wykres przedstawia produkcję baraniny i koziny na tle pogłowia owiec i kóz łącznie w Polsce w latach 1990-2018. Na wykresie są dwie krzywe. Jedna dotyczy pogłowia owiec i kóz łącznie w milionach sztuk, druga baraniny i koziny w tysiącach ton. Krzywa pogłowia owiec i kóz rozpoczyna się w 1990 roku z najwyższą wartością około 4,35 miliona sztuk. W kolejnych latach pogłowie zwierząt znacząco spada, w roku 2018 osiąga wartość 0,4 miliona sztuk. Krzywa baraniny i koziny jest podobna - początek krzywej to wartość około 29 tysięcy ton w 1990 roku. Maksymalna wartość przypada w roku 1992 - około 33 tysięcy ton. Po roku 1992 ilość produkowanego mięsa gwałtownie spada. W 2018 roku wynosi 2 tysiące ton.

RLr8B2Tn48xnO

Wykres przedstawia produkcję wełny i skór na tle pogłowia owiec i kóz łącznie w Polsce w latach 1990-2018. Na wykresie są dwie krzywe. Jedna dotyczy pogłowia owiec i kóz łącznie w milionach sztuk, druga wełny i skóry w tysiącach ton. Krzywa pogłowia owiec i kóz rozpoczyna się w 1990 roku z najwyższą wartością około 4,35 miliona sztuk. W kolejnych latach pogłowie zwierząt znacząco spada, w roku 2018 osiąga wartość 0,4 miliona sztuk. Krzywa wełny i skóry jest podobna - początek krzywej to wartość około 22 tysiące ton w 1990 roku, po czym ilość produkowanej wełny i skór gwałtownie spada. W 2018 roku wynosi około 1,5 tysiąca ton.

Produkcja mięsa

Wraz ze wzrostem liczby ludności produkcja mięsa również wzrasta. Obecnie w Polsce produkuje się rocznie niemal 4,5 mln t mięsa. W historii zdarzały się kilkuletnie okresy spadku tej wartości (np. kryzys gospodarczy lat 80. XX w., choroba BSEchoroba szalonych krów BSE w latach 90. XX w., ptasia grypa na początku XXI w.). Zmianie ulega struktura tej produkcji. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat w strukturze produkcji mięsa dominowała wieprzowina - ze względu na tradycję jej spożywania, krótki czas chowu i znaczne walory smakowe. Jednakże ważną rolę odgrywała również wołowina. Jej znaczenie spadło w latach 90. XX w. w wyniku upadku PGR‑ów (w których prowadzono chów bydła), spadku opłacalności chowu, wysokich wymagań związanych z przechowywaniem mleka oraz wzrostu zachorowań zwierząt na chorobę BSEchoroba szalonych krów BSE. Obecnie, oprócz mięsa wieprzowego, bardzo duże znaczenie ma produkcja drobiu, zwłaszcza kurzego. Wpłynęły na to:

• popularyzacja zdrowej żywności z niską zawartością tłuszczu, np. mięsa drobiowego,

• popularność sieci fast food serwujących dania z drobiu,

• względnie niskie ceny mięsa drobiowego.

RY9aHQElv1xHe

Wykres przedstawia strukturę produkcji mięsa w Polsce w latach 1960-2015. Krzywe wykresu dotyczą wołowiny, wieprzowiny, drobiu, baraniny i koziny, pozostałych. Dane podano w tonach. Krzywa wołowiny jest dosyć niska w roku 1961 oraz w latach 2003-2005 - ma wartość około 0,4 tony. Najwyższe wartości przypadają na rok 1976 oraz 1990 - około 0,8 tony. W roku 2018 wieprzowiny jest około 0,5 tony. W przypadku wieprzowiny najniższa wartość jest na początku krzywej - 1,6 tony. Krzywa rośnie - ma wysokie wartości w roku 1975, 1978, 1993 - około 2,5 tony. W roku 2018 nieznacznie przekracza 2,5 tony - to najwyższa wartość krzywej. Krzywa drobiu na początku ma wartość 1,6 tony, następnie sukcesywnie rośnie, osiągając w 2018 roku prawie 4,5 tony. Baranina i kozina oraz pozostałe stanowią znikomy procent w produkcji mięsa w Polsce.

Słownik