R155Yjf31QwbH1

Zdjęcie przedstawia dwa modele czaszki człowieka - z przodu i z boku. W czaszce są dwa zagłębienia - to oczodoły. Pomiędzy nimi pośrodku jest otwór, a poniżej niego zęby. Na czaszce widoczne są szwy kości czaszki.

Główną częścią narządu wzroku jest gałka oczna, umieszczona na tłuszczowej wyściółce w oczodole. Oczodół stanowi jamę kostną między mózgoczaszką i trzewioczaszką, której ściany tworzy siedem kości twarzoczaszki (czołowa, jarzmowa, szczęki górnej, sitowa, klinowa, łzowa, wyrostek kości podniebiennej). Łączy się on z jamą czaszki przez dwa otwory, przez które przechodzą nerw wzrokowy i tętnica oraz nerwy czaszkowe.

Oczodół ma kształt czworobocznej piramidy podstawą zwróconej do przodu. Jego głębokość wynosi 50 mm, a objętość 30 ml. Około 1/4 tej objętości zajmuje gałka oczna. Pozostałą część oczodołu wypełnia wyścielająca go tkanka tłuszczowa oraz mięśnie, gruczoł łzowy, naczynia krwionośne, naczynia limfatyczne i nerwy.

Oczodół oraz tkanka tłuszczowa pełnią funkcje ochronne dla niezwykle delikatnej i wrażliwej gałki ocznej, która jest ponadto zaopatrzona w rozmaite narządy dodatkowe tworzące aparat ochronny gałki ocznej oraz aparat ruchowy.

Więcej na temat budowy gałki ocznej przeczytasz tutajhttps://epodreczniki.pl/b/budowa‑narzadu‑wzroku‑czlowieka/PLBwYwNLAtutaj.

Aparat ochronny gałki ocznej zabezpiecza oko przed urazami mechanicznymi, niewielkimi ciałami stałymi oraz drobnoustrojami, a zarazem służy higienie oka – jego nawilżaniu i oczyszczaniu.

W skład aparatu ochronnego gałki ocznej wchodzą: powieki i wyścielająca je (a także rogówkę) błona śluzowa zwana spojówką, brwi i rzęsy, a ponadto narząd łzowy, którego najważniejszym elementem są gruczoły łzowe.

Skład łez

Wydzielina gruczołów spojówkowych (bogata w mucynęmucynamucynę), gruczołów Meiboma i Zeissa (zawierająca tłuszcze) oraz gruczołów łzowych (zawierająca głównie wodę) miesza się w worku spojówkowymworek spojówkowyworku spojówkowym, tworząc łzy. Podstawowy skład chemiczny łez przedstawia poniższy schemat.

Rodzaje łez

Wyróżnia się trzy rodzaje łez, a ich skład nieznacznie się różni.

Film łzowy

Łzy to nie tylko ciecz wypływająca w dużych ilościach z oczu podczas płaczu. Na powierzchni gałki ocznej zawsze znajduje się cienka warstwa łez podstawowych, zwana filmem łzowym. Choć jej grubość wynosi zaledwie 10µm, stanowi ona wielofunkcyjną powłokę ochronną gałki ocznej. Wyróżnia się trzy warstwy z filmu łzowego: zewnętrzną warstwę lipidową, środkową warstwę wodną oraz wewnętrzną warstwę mucynową.

Droga odprowadzania łez

Łzy podstawowe uwalniają się z worka spojówkowego średnio co 5–12 s i jako film łzowy zostają rozprowadzone na rogówce oka podczas mrugania spontanicznego. Po spełnieniu swojej roli są odprowadzane przez kanaliki nosowe do woreczka łzowego, gdzie swój początek ma przewód nosowo‑łzowy, kończący się ujściem w jamie nosowej. Łzy odruchowe i emocjonalne mogą odbywać taką samą drogę, jednak zwykle ich wypływ jest znacznie obfitszy, dlatego są one jednocześnie wydalane bezpośrednio z powierzchni oka na zewnątrz.

Funkcje łez

Podsumowując, możemy wskazać następujące funkcje łez:

• nawilżanie rogówki służące ochronie przed urazami;

• zachowywanie przezroczystości rogówki;

• odżywianie komórek nabłonka rogówki;

• wyrównywanie drobnych nierówności rogówki (co jest niezbędne do utrzymania gładkiej powierzchni optycznej);

• ułatwianie ruchów powiek i gałki ocznej;

• usuwanie zużytych komórek nabłonka i zanieczyszczeń;

• działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne, a w pewnym stopniu także przeciwbólowe.

Aparat ruchowy gałki ocznej tworzy sześć mięśni zbudowanych z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej: cztery mięśnie proste oraz dwa mięśnie skośne.

Mięśnie gałki ocznej są przyczepione z jednej strony do ściany oczodołu, a z drugiej – do gałki ocznej (twardówki).

Słownik