Postęp technologiczny, liczne odkrycia i wynalazki, bogacenie się społeczeństw, wiedza na temat naturalnych zjawisk i procesów pozwalają na pokonanie wielu barier środowiskowych. Jednak człowiek nie jest w stanie całkowicie uniezależnić się od środowiska i kształtować go zgodnie z własną wolą.

Są rożne poglądy na temat relacji człowiek – warunki naturalne. Największą popularność zyskały: nihilizmnihilizmnihilizm geograficzny, determinizmdeterminizmdeterminizm geograficzny i posybilizmposybilizmposybilizm geograficzny.

Nihilizm geograficzny głosi, że zależności między życiem człowieka i naturą nie istnieją lub istnieją w minimalnym stopniu:

• środowisko nie ma wpływu na rozwój gospodarczy,

• ludzkość osiągnęła tak wysoki stopień rozwoju, że może uniezależnić się od warunków przyrodniczych i kształtować je według swoich zamierzeń,

• człowiek bez ograniczeń może korzystać z zasobów naturalnych środowiska.

Determinizm geograficzny:

• środowisko jest podstawowym czynnikiem rozwoju społeczno‑gospodarczego, przy czym nadrzędną rolę odgrywa klimat,

• człowiek jest całkowicie uzależniony od warunków przyrodniczych,

• zróżnicowany poziom rozwoju społeczno‑gospodarczego wynika ze zróżnicowanych warunków środowiskowych.

Posybilizm geograficzny:

• zakłada wzajemne oddziaływanie i równowagę między środowiskiem a człowiekiem,

• ludzkość korzysta w sposób umiarkowany z zasobów naturalnych, lecz nie jest całkowicie zależna od środowiska, może je bowiem zmieniać i kształtować w celu poprawy warunków życia,

• przywiązuje wagę do interakcji człowiek – środowisko.

Nurt ekofilozoficzny

Głęboka ekologia wywodzi się z nurtu filozoficznego powstałego na początku lat 70. XX w., który następnie przekształcił się w ruch społeczny. Jej założycielem był norweski filozof Arne Naess (1912–2009), znawca myśli Spinozy i Gandhiego, działacz na rzecz zachowania bioróżnorodności obszarów dzikich. Nurt głębokiej ekologii powstał jako wyraz sprzeciwu i rozczarowania wobec postępującej degradacji środowiska naturalnego oraz dominującego w głównym nurcie kultury zachodnioeuropejskiej konsumpcjonizmu. Filozofię głębokiej ekologii określa się jako radykalną, gdyż diagnozuje ona przyczyny kryzysu ekologicznego, sięgając do samych jego korzeni. Innymi słowy głęboka ekologia analizuje kulturowe źródła problemów współczesnego świata i dąży do ich przezwyciężenia, nie zadowalając się wyłącznie doraźnymi rozwiązaniami takimi jak akcje sprzątania świata czy inne powierzchowne działania.

R1aoaBawUsvUT

Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę rozmawiającego przez telefon. Mężczyzna ma krótką, siwą brodę, kręcone włosy wychodzące spod kapelusza. Ubrany jest w kurtkę. Po prawej stronie mężczyzny jest drewniana brama z napisem: Park. W tle są tabliczki czerwona i zielona z napisami oraz drzewa.

Janusz Korbel to działacz ekologiczny, dziennikarz i fotograf. W 1987 roku wraz z grupą przyjaciół założył nieformalną „Pracownię Architektury Żywej”. Jej celem było promowanie założeń głębokiej ekologii w Polsce. Janusz Korbel był jednym z inicjatorów akcji „Pień pod Sejmem” w 1994 roku, dzięki której opinia publiczna zwróciła uwagę na potrzebę ochrony Puszczy Białowieskiej. Miedzynarodowa akcja BISON (od Bialowieża International Solidarity Network), której Korbel był współorganizatorem, zaowocowała powołaniem zespołu Prezydenta RP ds. ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Puszczy Białowieskiej w 2006 roku.

Słownik