Definicje wolności

R1Da4FbpYbV9Q1
Prezentacja.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Konstytucyjne prawa i wolności

RxZUY11In49pQ1
Schemat. Lista elementów: Nazwa kategorii: konstytucyjne prawa i wolnościElementy należące do kategorii konstytucyjne prawa i wolnościNazwa kategorii: zasady ogólneNazwa kategorii: prawa i wolności osobisteNazwa kategorii: wolności i prawa polityczneNazwa kategorii: prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalneKoniec elementów należących do kategorii konstytucyjne prawa i wolności
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Katalog praw i wolności zawartych w Konstytucji RP

RgmfmnWpNbFqz
zasady ogólne
  • zasada nienaruszalności i poszanowania godności człowieka;
  • zasada poszanowania i ochrony wolności człowieka;
  • zasada równości wobec prawa;
  • zasada równouprawnienia i zakaz dyskryminacji;
  • zasada ochrony i poszanowania prawa do obywatelstwa polskiego;
  • zasada ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych;
  • zasada sprawowania opieki nad obywatelem polskim przebywającym poza granicami kraju;
  • zasada różnicowania zakresu realizacji konstytucyjnych wolności i praw w oparciu o kryterium obywatelstwa.
, prawa i wolności osobiste prawa:wolności:
  • do życia;
  • do nietykalności osobistej;
  • do humanitarnego traktowania w przypadku zatrzymania;
  • do informacji o powodach zatrzymania;
  • do odszkodowania za bezprawne pozbawienie wolności lub zatrzymanie;
  • do zaskarżenia decyzji o zatrzymaniu;
  • do obrony w przypadku procesu;
  • do domniemania niewinności;
  • do sądu;
  • do ochrony prywatności;
  • do podejmowania decyzji odnośnie własnego życia osobistego;
  • rodziców do wychowania potomstwa zgodnie z własnymi przekonaniami;
  • rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z ich przekonaniami;
  • do dostępu do dokumentów i zbiorów danych w urzędach;
  • do domagania się sprostowania lub usunięcia informacji niepełnych, nieprawdziwych albo zebranych z naruszeniem przepisów ustawy;
  • do azylu.
  • osobista;
  • od tortur oraz nieludzkiego traktowania i karania;
  • od zastosowania kar cielesnych;
  • od robienia eksperymentów naukowych bez zgody badanej osoby;
  • od działania prawa wstecz;
  • od wyroku za czyn, który nie był zabroniony w momencie jego popełnienia;
  • od możliwości pozasądowego decydowania o przepadku mienia;
  • poruszania się;
  • opuszczenia terenu Polski;
  • wybierania miejsca pobytu oraz miejsca zamieszkania;
  • od pozasądowego pozbawiania praw rodzicielskich;
  • do ochrony i tajemnicy komunikowania się;
  • słowa;
  • od cenzury prewencyjnej;
  • od ekstradycji polskiego obywatela;
  • od ekstradycji osoby, która jest podejrzana o przestępstwo z przyczyn politycznych, ale popełnione bez użycia przemocy;
  • sumienia i religii.

, prawa i wolności polityczne prawawolności
  • dostępu do służby publicznej;
  • dostępu do informacji publicznej;
  • czynnego i biernego prawa wyborczego;
  • do składania petycji, skarg i wniosków.
  • zgromadzeń;
  • zrzeszania się (w tym zakładania organizacji pracodawców, rolników czy związków zawodowych).

, prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne prawawolności
  • do własności i ochrony praw majątkowych;
  • do dziedziczenia;
  • do wynagrodzenia za wykonywaną pracę;
  • do urlopu;
  • do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
  • do zabezpieczenia społecznego;
  • do pomocy władz, jeśli rodzina znajduje się w trudnej sytuacji społecznej i materialnej;
  • do nauki;
  • do zakładania i prowadzenia szkół.
  • swoboda prowadzenia działalności gospodarczej;
  • wyboru zawodu i miejsca wykonywania pracy;
  • twórczości artystycznej;
  • działalności naukowej;
  • nauczania;
  • ogłaszania wyników przeprowadzonych badań;
  • korzystania z dóbr kultury.

Konstytucyjne zasady ograniczeń praw i wolności

W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zawartych jest kilka zasad, których władze powinny przestrzegać, jeśli zamierzają ograniczyć prawa i wolności.

  • Zasada wyłączności ustawy – ograniczenia praw i wolności mogą być wprowadzone tylko za pomocą ustawy, akta niższego rzędu mogą mieć tylko charakter wykonawczy i uszczegółowiający.

  • Zasada proporcjonalności – ograniczenie praw i wolności wymaga, aby zastosowane środki nie były zbyt uciążliwe, powinny być proporcjonalne między ochroną interesu publicznego a zakresem ograniczeń.

  • Zasada zachowania istoty praw i wolności człowiekaprawa i wolności człowieka i obywatelapraw i wolności człowieka – ograniczyć można tylko konkretne prawo lub wolność, należy też podać istotę ograniczenia.

Słownik

prawa i wolności człowieka i obywatela
prawa i wolności człowieka i obywatela

normy o charakterze podstawowym przynależne jednostce w różnych aspektach życia (osobistym, politycznym, społecznym, ekonomicznym, kulturalnym i socjalnym)

stan klęski żywiołowej
stan klęski żywiołowej

rodzaj stanu nadzwyczajnego, wprowadzany przez władze w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych czy awarii technicznych o charakterze klęski żywiołowej oraz w celu usunięcia ich skutków

stan nadzwyczajny
stan nadzwyczajny

szczególny reżim prawny wprowadzany przez władze, jeśli zwykłe środki konstytucyjne nie są w stanie odwrócić lub zmniejszyć określonych zagrożeń

stan wojenny
stan wojenny

rodzaj stanu nadzwyczajnego w państwie, który może (nie musi) być połączony z przejęciem władzy przez wojsko lub zostaje wprowadzony przez władze w celu przywrócenia porządku publicznego

stan wyjątkowy
stan wyjątkowy

rodzaj stanu nadzwyczajnego w państwie, w czasie którego następuje ograniczenie określonych praw i wolności obywateli