Przeczytaj
Definicje wolności
Konstytucyjne prawa i wolności
Katalog praw i wolności zawartych w Konstytucji RP
- zasada nienaruszalności i poszanowania godności człowieka;
- zasada poszanowania i ochrony wolności człowieka;
- zasada równości wobec prawa;
- zasada równouprawnienia i zakaz dyskryminacji;
- zasada ochrony i poszanowania prawa do obywatelstwa polskiego;
- zasada ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych;
- zasada sprawowania opieki nad obywatelem polskim przebywającym poza granicami kraju;
- zasada różnicowania zakresu realizacji konstytucyjnych wolności i praw w oparciu o kryterium obywatelstwa.
- do życia;
- do nietykalności osobistej;
- do humanitarnego traktowania w przypadku zatrzymania;
- do informacji o powodach zatrzymania;
- do odszkodowania za bezprawne pozbawienie wolności lub zatrzymanie;
- do zaskarżenia decyzji o zatrzymaniu;
- do obrony w przypadku procesu;
- do domniemania niewinności;
- do sądu;
- do ochrony prywatności;
- do podejmowania decyzji odnośnie własnego życia osobistego;
- rodziców do wychowania potomstwa zgodnie z własnymi przekonaniami;
- rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z ich przekonaniami;
- do dostępu do dokumentów i zbiorów danych w urzędach;
- do domagania się sprostowania lub usunięcia informacji niepełnych, nieprawdziwych albo zebranych z naruszeniem przepisów ustawy;
- do azylu.
- osobista;
- od tortur oraz nieludzkiego traktowania i karania;
- od zastosowania kar cielesnych;
- od robienia eksperymentów naukowych bez zgody badanej osoby;
- od działania prawa wstecz;
- od wyroku za czyn, który nie był zabroniony w momencie jego popełnienia;
- od możliwości pozasądowego decydowania o przepadku mienia;
- poruszania się;
- opuszczenia terenu Polski;
- wybierania miejsca pobytu oraz miejsca zamieszkania;
- od pozasądowego pozbawiania praw rodzicielskich;
- do ochrony i tajemnicy komunikowania się;
- słowa;
- od cenzury prewencyjnej;
- od ekstradycji polskiego obywatela;
- od ekstradycji osoby, która jest podejrzana o przestępstwo z przyczyn politycznych, ale popełnione bez użycia przemocy;
- sumienia i religii.
, prawa i wolności polityczne prawawolności
- dostępu do służby publicznej;
- dostępu do informacji publicznej;
- czynnego i biernego prawa wyborczego;
- do składania petycji, skarg i wniosków.
- zgromadzeń;
- zrzeszania się (w tym zakładania organizacji pracodawców, rolników czy związków zawodowych).
, prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne prawawolności
- do własności i ochrony praw majątkowych;
- do dziedziczenia;
- do wynagrodzenia za wykonywaną pracę;
- do urlopu;
- do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
- do zabezpieczenia społecznego;
- do pomocy władz, jeśli rodzina znajduje się w trudnej sytuacji społecznej i materialnej;
- do nauki;
- do zakładania i prowadzenia szkół.
- swoboda prowadzenia działalności gospodarczej;
- wyboru zawodu i miejsca wykonywania pracy;
- twórczości artystycznej;
- działalności naukowej;
- nauczania;
- ogłaszania wyników przeprowadzonych badań;
- korzystania z dóbr kultury.
Konstytucyjne zasady ograniczeń praw i wolności
W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zawartych jest kilka zasad, których władze powinny przestrzegać, jeśli zamierzają ograniczyć prawa i wolności.
Zasada wyłączności ustawy – ograniczenia praw i wolności mogą być wprowadzone tylko za pomocą ustawy, akta niższego rzędu mogą mieć tylko charakter wykonawczy i uszczegółowiający.
Zasada proporcjonalności – ograniczenie praw i wolności wymaga, aby zastosowane środki nie były zbyt uciążliwe, powinny być proporcjonalne między ochroną interesu publicznego a zakresem ograniczeń.
Zasada zachowania istoty praw i wolności człowiekapraw i wolności człowieka – ograniczyć można tylko konkretne prawo lub wolność, należy też podać istotę ograniczenia.
Słownik
normy o charakterze podstawowym przynależne jednostce w różnych aspektach życia (osobistym, politycznym, społecznym, ekonomicznym, kulturalnym i socjalnym)
rodzaj stanu nadzwyczajnego, wprowadzany przez władze w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych czy awarii technicznych o charakterze klęski żywiołowej oraz w celu usunięcia ich skutków
szczególny reżim prawny wprowadzany przez władze, jeśli zwykłe środki konstytucyjne nie są w stanie odwrócić lub zmniejszyć określonych zagrożeń
rodzaj stanu nadzwyczajnego w państwie, który może (nie musi) być połączony z przejęciem władzy przez wojsko lub zostaje wprowadzony przez władze w celu przywrócenia porządku publicznego
rodzaj stanu nadzwyczajnego w państwie, w czasie którego następuje ograniczenie określonych praw i wolności obywateli