bg‑azure

17 zasad zrównoważonego rozwoju

bg

2015 roku ONZ ogłosiło listę 17 zasad zrównoważonego rozwojuzrównoważony rozwójzrównoważonego rozwoju:

bg
RzzYfkjOyOXzL1
Ilustracja przedstawia nagłówek: CELE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU w postaci siedemnastu kafelków ułożonych w trzech rzędach po sześć w każdym, ostatni osiemnasty posiada logo obręcz składającą się z małych, kolorowych trapezów równoramiennych, których krótsze podstawy skierowane są do środka obręczy. Kafelek numer jeden, kolor czerwony, biały tekst KONIEC Z UBÓSTWEM, poniżej przedstawiono sześć białych uproszczonych ludzkich sylwetek: mężczyzna o lasce, mała dziewczynka, kobieta, druga kobieta, chłopiec, mężczyzna. Kafelek numer dwa, kolor złoty, biały tekst ZERO GŁODU, poniżej biały uproszczony rysunek parującej miski z jedzeniem. Kafelek numer trzy, kolor zielony, biały test DOBRE ZDROWIE I JAKOŚĆ ŻYCIA, poniżej rysunek EKG, czyli zygzaka, który zakończony jest symbolem serca. Kafelek numer cztery, kolor ciemnoczerwony, biały tekst DOBRA JAKOŚĆ EDUKACJI, poniżej rysunek otwartej książki i ołówka. Kafelek numer pięć, kolor ciemnopomarańczowy, biały tekst RÓWNOŚĆ PŁCI, poniżej połączone symbole płci męskiej i żeńskiej ze znakiem równości w środku: okrąg, wewnątrz znak równa się, po prawej stronie na skos odchodzi strzałka w górę, a dół okręgu wychodzi krzyż. Kafelek numer sześć, kolor jasnoniebieski, biały tekst CZYSTA WODA I WARUNKI SANITARNE, poniżej rysunek szklanki wypełnionej cieczą z symbolem kropli w środku. Kafelek numer siedem, kolor żółty, biały tekst CZYSTA I DOSTĘPNA ENERGIA, poniżej symbol słońca z symbolem zasilania pośrodku (okrąg z pionową kreską). Kafelek numer osiem, kolor bordowy, biały tekst WZROST GOSPODARCZY I GODNA PRACA, poniżej ilustracja wykresu z tendencją wzrostową. Kafelek numer dziewięć, kolor pomarańczowy, biały tekst INNOWACYJNOŚĆ, PRZEMYSŁ, INFRASTRUKTURA, poniżej trzy sześciany ułożone jeden na dwóch. Kafelek numer dziesięć, kolor różowy, biały tekst MNIEJ NIERÓWNOŚCI, poniżej okrąg w którym grubość linii się zmniejsza, a wewnątrz znajduje się znak równości. Kafelek numer jedenaście, kolor jasnopomarańczowy, biały tekst, ZRÓWNOWAŻONE MIASTA I SPOŁECZNOŚCI, poniżej znajdują się cztery budynki: budynek jednorodzinny, wieżowiec, budynek w stylu modernistycznym, blok mieszkalny. Kafelek numer dwanaście, kolor jasnobrązowy, biały tekst ODPOWIEDZIALNA KONSUMPCJA I PRODUKCJA, poniżej symbol nieskończoności ze strzałką. Kafelek numer trzynaście, kolor szarozielony, biały tekst: DZIAŁANIA W DZIEDZINIE KLIMATU, poniżej grafika kuli ziemskiej stanowiąca tęczówkę i źrenicę oka. Kafelek numer czternaście, kolor niebieski, biały test ŻYCIE POD WODĄ, poniżej uproszczony rysunek ryby. Kafelek numer piętnaście, kolor jasnozielony, biały tekst ŻYCIE NA LĄDZIE, poniżej grafika: dwie poziome linie, na nich rysunek drzewa i trzy lecące ptaki. Kafelek numer szesnaście, kolor ciemnoniebieski, biały tekst POKÓJ, SPRAWIEDLIWOŚĆ I SILNE INWESTYCJE, poniżej rysunek ptaka z gałązką w dziobie, który stoi na sędziowskim młocie. Kafelek numer siedemnaście, kolor granatowy, biały tekst PARTNERSTWO NA RZECZ CELÓW, poniżej symetryczna rozeta stworzona z pięciu okręgów. Kafelek numer osiemnaście, na nim tekst CELE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU oraz wspomniany symbol kolorowej obręczy. 1. Zasada 2: Zero głodu Chemia jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. Dlatego też rozwój chemii może wspomóc walkę z głodem na wielu frontach. Jednym z nich jest produkcja odpowiednich pestycydów pozwalających na ochronę roślin przed szkodnikami. Innym ważnym aspektem w walce z głodem może być produkcja nowych lub modyfikacja znanych już nawozów. Odpowiednie nawożenie może zwiększyć plony i zmniejszyć erozję gleby. Rozwój chemii pozwolił również na zwiększenie wydajności pozyskiwania amoniaku (głównego składnika nawozów) oraz odpowiedni recykling stosowanych nawozów zawierających fosfor. Innym zastosowaniem chemii w zasadzie 2 może być produkcja opakowań chroniących żywność przed zniszczeniem lub zepsuciem gwarantując odpowiednie przechowywanie., 2. Zasada 3: Dobre zdrowie i jakość życia Rozwój chemii przyczynił się również do rozwoju medycyny i farmacji. Projektowanie nowych leków czy odpowiednia diagnostyka zwiększają długość życia ludzi. Rozwój metod fizykochemicznych pozwolił również na zrozumienie wpływu chemikaliów zawartych w wodzie, środowisku i żywności na zdrowie człowieka. Ponadto chemicy na całym świecie poszukują rozwiązań pozwalających na redukcję lub utylizację zanieczyszczeń. Ekologiczna i zrównoważona chemia pomaga w eliminowaniu lub zmniejszaniu zanieczyszczeń, a co za tym idzie poprawę jakości życia człowieka., 3. Zasada 6: Czysta woda i warunki sanitarne Rozwój chemii pozwolił również na nowe tańsze i bardziej skuteczne metody oczyszczania wody. Zastosowanie współczesnych rozwiązań pozwala na odsalanie wody morskiej, co gwarantuje tani dostęp do wody pitnej. Ekologiczne i nieszkodliwe dla środowiska strategie zapobiegania zanieczyszczeniom poprawiają jakość wody. Ważnym elementem jest również opracowanie nisko kosztownych i wysokowydajnych technik oczyszczania wody pitnej z jonów toksycznych metali i mikrozanieczyszczeń. Odpowiednie dopracowanie procesów przemysłowych mogłoby pozwolić na minimalizację zużycia wody oraz odpowiednie gospodarowanie odpadami, które nie powinny się w niej znajdować. Wprowadzenie powyższych strategii pozwoli na zapewnienie stabilnej gospodarki wodnej na naszej planecie., 4. Zasada 7: Czysta i dostępna energia Przystępna cenowo i czysta energia ze źródeł odnawialnych wymaga opracowania nowych odpowiednich do tego celu materiałów. Obecnie do konwersji energii wiatrowej lub słonecznej na energię elektryczną wykorzystywane są materiały bazujące na rzadkich lub niebezpiecznych dla środowiska pierwiastkach chemicznych. Problematycznym również jest efektywne magazynowanie energii, w której istotną rolę odgrywają metale toksyczne, takie jak np. lit. Chemicy jako cel postawili sobie otrzymanie materiałów pozwalających na konwersję energii ze źródeł odnawialnych, jak i ich magazynowanie z pominięciem obecności metali toksycznych i rzadkich. Wprowadzenie odpowiednich katalizatorów, optymalizacja projektu procesu pozyskiwania energii i nowe procesy jej otrzymywania stają przed przemysłem chemicznym jako istotny cel. Kolejnym ważnym aspektem jest zwiększanie efektywności energetycznej oraz zaawansowanych i czystszych technologii paliw kopalnych., 5. Zasada 9: Innowacyjność, przemysł, infrastruktura W realizacji tego celu należy nadmienić trzy aspekty:
  1. Modernizacja przemysłu chemicznego i zakładów produkcyjnych, aby stały się one bardziej zrównoważone poprzez stosowanie czystych i przyjaznych dla środowiska technologii i procesów produkcyjnych.
  2. Projektowanie, synteza i produkcja zaawansowanych materiałów sprawiających, że infrastruktura jest bardziej zrównoważona.
  3. Badania pozwalające na zwiększenie innowacyjności w zastosowaniach komercyjnych. Powyższe aspekty są możliwe do zrealizowania tylko dzięki licznym badaniom przeprowadzanym przez grupy chemików na całym świecie.
, 6. Zasada 12: Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja Materiały chemiczne powstające każdego dnia na całym świecie produkowane są w celu poprawy jakości i wydajności procesów produkcyjnych w wielu gałęziach przemysłu m.in. w zakresie gospodarki wodą i efektywności energetycznej procesów chemicznych. Produkcja odpowiednich opakowań i dodatków do żywności może pomóc zapobiegać generowaniu strat i marnotrawstwu jedzenia. Ważnym aspektem jest również odpowiedzialna gospodarka odpadami. Istotną rolę odgrywa tutaj cykl życia produktu tzw. od kołyski aż po grób. Cykl życia produktu uwzględnia trzy aspekty: społeczny, ekonomiczny i środowiskowy. Prowadzi to do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Opiera się ona na takim procesie produkcyjnym aby zużyte materiały na drodze recyklingu wróciły do obiegu w tym procesie. Kolejnym celem jest znaczące zmniejszenie poziomy chemikaliów w powietrzu, wodzie i glebie. Gospodarka ta wymaga promowania myślenia dalekiego od jednorazowego użycia produktu., 7. Zasada 13: Działania w dziedzinie klimatu Coraz lepsze poznanie procesów chemicznych zachodzących w atmosferze pozwala na zrozumienie przyczyn globalnych zmian klimatu. Dzięki szerokiemu spektrum badań nad chemią atmosfery jesteśmy w stanie przewidywać zakres i skutki zmian klimatu. Dlatego też chemia jak i nauki pokrewne odgrywają tutaj kluczową rolę. Poszerzanie badań nad atmosferą ma znaczenie dla łagodzenia zmian klimatycznych. Zmniejszanie śladu węglowego jest swoistym celem dla przemysłu chemicznego dążącego do przejścia na niskoemisyjną gospodarkę. Prowadzone na świecie badania mogą prowadzić do przejścia niektórych gałęzi przemysłu na surowce odnawialne wykorzystujące jako źródło węgla biomasę oraz tlenki węgla(II) i tlenki węgla(IV) generowane jako spaliny.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg

Chemia odgrywa istotną rolę w dążeniu do lepszego świata, zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju. Niektóre z powyższych celów postawionych przez ONZ miały być zrealizowane do 2020 roku, a pozostałe mają być osiagnięte do roku 2025.

Słownik

zrównoważony rozwój
zrównoważony rozwój

termin oznaczający rozwój społeczno‑ekonomiczny współczesnych społeczeństw, polegający na zaspokajaniu ich potrzeb w taki sposób, aby nie zmniejszać możliwości zaspokajania potrzeb przyszłym pokoleniom

pestycydy
pestycydy

(łac. pestis „zaraza, pomór”; caedo „zabijam”) środki pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, używane do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych przy produkcji produktów pochodzenia roślinnego

erozja gleby
erozja gleby

proces niszczenia powierzchni gleby przez czynniki zewnętrzne (woda, wiatr, działalność człowieka)

recykling
recykling

przekształcanie odpadów w nowe materiały

ślad węglowy
ślad węglowy

suma emisji gazów cieplarnianych, wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez dany proces/osobę/organizację

biomasa
biomasa

frakcja odpadów i pozostałości po procesie produkcji rolnej, ulegająca degradacji

Bibliografia

Blum C., Bunke D., Hungsberg M., Roelofs E., Joas A., Joas R., etc., The concept of sustainable chemistry: Key drivers for the transition towards sustainable development, „Chemistry and Pharmacy” 2017, nr 5, s. 94–104.

Encyklopedia PWN