Wszechocean od tysiącleci stanowił dla mieszkańców nadmorskich regionów źródło pożywienia i rozmaitych surowców. Połowy ryb pozwalały przeżyć na obszarach, gdzie rolnictwo ze względu na warunki przyrodnicze nie byłoby w stanie wyżywić mieszkańców danego regionu. Intensywny rozwój światowego rybołówstwa zapoczątkowany został w połowie XX wieku i związany był pośrednio z trwającą eksplozją demograficzną. Wiele państw w obliczu wzrastającej liczby ludności zwróciło uwagę na zasoby oceanów. Obecnie ryby i owoce morzaowoce morza (wł. frutti di mare)owoce morza (wł. frutti di mare) stanowią podstawę diety dla prawie miliarda ludzi na świecie, głównie z krajów słabiej rozwiniętych. Ponadto około 200 milionów osób na świecie utrzymuje się z rybołówstwa.

Przyszłość tej dziedziny gospodarki nie jest jednak optymistyczna. Z powodu zmian klimatycznych oraz zanieczyszczenia wód obniża się jakość i stan zdrowotny morskich organizmów. Stosowanie nowych technik połowowych i technologii zwiększa ilość pozyskiwanych ryb i owoców morza. Skutkiem tego jest przełowienie, czyli nadmierna, niekontrolowana eksploatacja łowisk. Powoduje ona, że populacja pozyskiwanych gatunków spada poniżej poziomu bezpiecznego dla ich odtworzenia. W nastawionym na maksymalizację zysków intensywnym rybołówstwie nie stosuje się selektywnych metod łowienia, w efekcie czego do sieci trafiają również „przypadkowe” organizmy wodne. Tak giną żółwie, delfiny, foki czy wieloryby. Zjawisko to określane jest mianem przyłowu. Największe odrzuty występują przy połowach krewetek, krabów i homarów.

Z tych powodów ekologiczne organizacje pozarządowe apelują o unormowanie kwestii połowowych i skuteczniejszą ochronę zasobów oceanów. Odpowiedzią jest prowadzenie zrównoważonego rybołówstwa, w którym cele ekonomiczne nie przesłaniają tych ekologicznych. Taki model osiągnąć można np. poprzez świadome decyzje konsumenckie. To, jakie gatunki organizmów morskich i jakiego pochodzenia kupujemy w sklepach, może wpłynąć na ograniczenie przełowienia.

Rozwiązaniem problemu kurczących się zasobów organizmów morskich jest również rozwój specyficznej formy gospodarki, określanej jako akwakultura. Jest to planowa hodowla organizmów wodnych, zarówno zwierzęcych, jak i roślinnych. Odbywać może się ona w zbiornikach słodko- lub słonowodnych, zarówno naturalnych, jak i sztucznych. Odmianą akwakultury jest marikultura, która dotyczy organizmów morskich. Wraz z rozwojem morskich farm nastąpiła dalsza specjalizacja, powstały gospodarstwa hodowlane ryb, glonów oraz małży. Gospodarstwo, w którym hoduje się głównie małże, nazywa się konchikulturą.

Ze względu na formę, w jakiej prowadzona jest hodowla, a także nakłady kapitału i pracy, wyróżniamy kilka rodzajów akwakultur.

Akwakultura ryb i owoców morza

R1LpmmjaZzhQO1
Ilustracja przedstawia akwakultury ryb i owoców morza. Widoczna jest na niej część morza, lądu a także zbiorniki wodne znajdujące się na nim. Numerem 1 na lądzie oznaczony jest okrągły staw położony daleko od morza. Znajduje się przy nim opis: ekstensywna akwakultura prowadzona w słodkowodnych stawach hodowlanych. Dominuje w niej naturalny system żywienia ryb, wydajność jest niewielka. Najczęściej hodowane gatunki to: karp, sieja, sandacz pospolity, szczupak, sumik karłowaty. Hodowla ekstensywna służy zaspokajaniu potrzeb własnych rybaków. Numerem 2 są oznaczone liczne stawy położone obok siebie. Są one połączone wzajemnie ze sobą kanałami oraz rzeką. Przy cyfrze 2 jest opis: . Intensywna akwakultura prowadzona w słodkowodnych stawach hodowlanych. Hodowla odbywa się w specjalnie wybudowanych stawach lub basenach. Cykl hodowli obejmuje wszystkie stadia życia ryb. Występuje specjalizacja – wyróżnia się stawy rybne przeznaczone na tarliska, narybkowe oraz towarowe. Żywienie ryb wspomagane jest przez człowieka. Najczęściej hodowane gatunki to: karp, pstrąg tęczowy, węgorz europejski, sumik karłowaty, tilapia oraz ryby jesiotrowate. Stawy hodowlane cechują się często regularnym kształtem. Poszczególne stawy oddzielone są ziemnymi groblami. Hodowla może być prowadzona również w sztucznych basenach. Wyspecjalizowane gospodarstwo rybne w USA. Popularnym gatunkiem hodowlanym jest pstrąg tęczowy. Numerem 3 są oznaczone stawy słodkowodne. Nie są połączone ze sobą. Jest tu opis: Intensywna akwakultura prowadzona w słonych zbiornikach hodowlanych na lądzie Hodowla odbywa się w specjalnie wybudowanych na lądzie basenach czy zbiornikach zasilanych wodą morską, w których stwarzane są odpowiednie warunki warunkach fotoperiodyczne i temperaturowe. Hodowla zwykle odbywa się na zewnątrz, w kwadratowych lub okrągłych zbiornikach z pompowaną wodą morską w obiegu otwartym lub zamkniętym. Zbiorniki są przykryte, aby chronić ryby przed poparzeniem słonecznym. Cykl hodowli obejmuje wszystkie stadia życia ryb, od wylęgania po dojrzałość. Ten rodzaj akwakultury sprawdza się podczas hodowli gatunków płastugokształtnych, takich jak: skarp (turbot), sola, sola senegalska, labraks, dorada królewska. Rozwinięty głównie w Hiszpanii, Portugalii, we Włoszech i Francji. Baseny hodowlane dla ryb morskich w Hiszpanii. W basenach hodowane są głównie ryby płastugokształtne. Hodowla turbota – Chiny. Popularnym gatunkiem hodowlanym jest turbot (skarp)., Numerem 4 oznaczona jest słonowodna laguna. Jest to zbiornik wodny połączony cieśniną z pełnym morzem. Cyfra 4 posiada opis: Akwakultura prowadzona w słonowodnych naturalnych przybrzeżnych lagunach. Ten rodzaj akwakultury prowadzono już w starożytności. Podczas hodowli wykorzystuje się sezonowe migracje niektórych gatunków ryb z morza do lagun, a następnie odcina się rybom powrót do morza. Sposób hodowli popularny w krajach śródziemnomorskich: we Włoszech - vallicultura, w Hiszpanii – esteros. Gatunki hodowane to: labraks, węgorz europejski, sola zwyczajna, sola senegalska, dorada. Wykorzystywane do akwakultury przybrzeżne laguny w Hiszpanii noszą nazwę esteros. Baseny hodowlane krewetek nad Zatoką Kalifornijską w Meksyku. System zastawek uniemożliwiający rybom wydostanie się z laguny – Zatoka Patraska w Grecji. Na morzu widać numer 5 - oznacza on hodowle sadzową. Ryby są tu otoczone ogrodzeniem uniemożliwiające ich wypłynięcie. Hodowla sadzowa. Sposób hodowli ryb morskich, w którym trzymane są one w sadzach lub w „morskich zagrodach” – konstrukcjach uniemożliwiających rybom wypłynięcie poza ich obręb. Klatki są zakotwiczone na dnie. Wyróżnia się odmianę przybrzeżną rozwijaną w zatokach, fiordach oraz trudniejszą hodowlę sadzową na otwartym morzu. W intensywnej odmianie tego rodzaju akwakultury, występującej w krajach wysokorozwiniętych, wykorzystuje się nowoczesne technologie – automatyzacja tuczenia czy monitoring stanu zdrowotnego ryb. Do najczęściej hodowanych w ten sposób gatunków należy: łosoś atlantycki, labraks, dorada królewska, kulbak pospolity. Największe farmy hodowlane łososia występują w Norwegii, Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie. W hodowli labraksa oraz dorady specjalizują się: Grecja, Hiszpania, Włochy. Marikultura labraksa prowadzona u wybrzeży Turcji. Z marikultur pochodzi większość łososia atlantyckiego, trafiającego na rynki świata. Hodowla łososia atlantyckiego u wybrzeży Wysp Owczych. Numerem 6 zaznaczono obszar hodowli małż i ostryg czyli konchikulturę. Jest ona prowadzona na obszarze morza. Konchikultura Specyficznym rodzajem marikultury jest hodowla w celach konsumpcyjnych i gospodarczych małży. Wyróżnia się specjalizację w hodowli ostryg (ostreikultura) oraz omułków (mitilikultura). Specyficznym rodzajem jest hodowla perłopławów. Można stosować różne techniki, w tym hodowlę przydenną, która jest często praktykowana na płytkich obszarach przybrzeżnych lub przy ujściach rzek, do głębokości dziesięciu metrów, międzypływową hodowlę mięczaków, gdzie wykorzystuje się obszary pomiędzy przypływem a odpływem, oraz systemy pływające, takie jak tratwy, które mogą być używane na otwartym morzu lub w estuariach.
Sposób hodowli jest regionalnie zróżnicowany, spotykane są techniki hodowli na płaskim podłożu, na stołach, na palikach czy na sznurach. W ten sposób pozyskuje się ostrygi, omułki, małże dywanowe czy uchowce. Najdynamiczniej ten rodzaj akwakultury rozwija się w krajach południowo-wschodniej Azji: Chinach, Tajlandii, Japonii, Indonezji. W Europie spotyka się konchikulturę w Hiszpani, Francji oraz we Włoszech. Hodowla ostryg – Chiny. Marikultura ostryg podczas odpływu – Chiny. Pozyskiwanie małży z marikultury. Pozyskiwanie małży z marikultury. Hodowla małży.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Marikultura glonów

W krajach azjatyckich rozwinęła się hodowla glonów jadalnych. Na przybrzeżnych „polach” uprawia się głównie wodorosty, takie jak listownica japońska czy brunatnica. Tego rodzaju uprawy popularne są w krajach azjatyckich: Chinach, Tajlandii, Japonii, Indonezji.

Słownik

owoce morza (wł. frutti di mare)
owoce morza (wł. frutti di mare)

jadalne skorupiaki, małże i mięczaki

sadz
sadz

urządzenie do hodowli ryb ograniczone od dołu oraz po bokach za pomocą luźno ułożonych desek, siatki lub rozciągniętej sieci, pozwalające na naturalny przepływ wody, ale uniemożliwiające ucieczkę ryb