Wybrane instytucje kultury i ich działania

Narodowy Instytut Fryderyka Chopina

R11pnptNtEKD2

Fotografia przedstawia fragment wielokondygnacyjnego, nowoczesnego budynku. Znajduje się na nim napis Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.

Narodowy Instytut Fryderyka Chopina zajmuje się badaniami i popularyzacją wiedzy o wybitnym polskim kompozytorze i jego muzyce, organizuje również Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

Międzynarodowe Centrum Kultury Kraków

RQ4vaGJCTwwyZ

Fotografia przedstawiająca czterokondygnacyjną kamienicę. Budynek posiada liczne, ozdobne okna i długi balkon na pierwszym piętrze. Przed kamienicą mieści się kawiarniany ogródek z otwartymi parasolami.

Międzynarodowe Centrum Kultury Kraków prowadzi działalność badawczą, edukacyjną, wydawniczą i wystawienniczą nad kulturą Europy Środkowej. Organizuje też wykłady, spotkania i debaty.

Polski Instytut Sztuki Filmowej

RgeO4uxXJ4akC1

Fotografia przedstawia grupę osób w sile wieku stojących na scenie. Z przodu stoją kobieta i mężczyzna. Kobieta ubrana we wzorzystą, sięgającą za kolana sukienkę. Mężczyzna ma na sobie garnitur i rozpiętą u góry koszulę. W dłoniach trzyma statuetkę w kształcie prostopadłościanu. Postaci stojące na drugim planie trzymają takie same statuetki. W tle logo Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Polski Instytut Sztuki Filmowej odpowiada za rozwój polskiej kinematografii oraz za promocję polskiej twórczości filmowej za granicą. Dofinansowuje produkcję, dystrybucję i rozpowszechnianie filmów. Promuje polską kinematografię na świecie i wspiera młodych twórców.

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

R1Le26MpaIBqP

Fotografia przedstawiająca tablicę pamiątkową wiszącą na ścianie z cegły. Na tablicy znajduje się napis: Dwunastego stycznia 1578 roku w Jazdowie odbyła się prapremiera Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego. Było to pierwsze przedstawienie teatralne w Warszawie. Tablicę zdobi płaskorzeźba przedstawiająca konia z kołami zamiast kopyt. W ciele konia znajdują się otwory przypominające okna, za którymi siedzą postaci w hełmach na głowach. Wokół konia zgromadziły się postaci trzymające w dłoniach włócznie i tarcze.

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego zajmuje się dokumentacją, promocją i animacją polskiego życia teatralnego. Wspiera działalność badawczą i edukacyjną w tym zakresie. Prowadzi portal e‑teatr.pl poświęcony polskiemu teatrowi. Organizuje festiwale, wykłady, spotkania dotyczące teatru.

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Narodowy Instytut Dziedzictwa wspiera ochronę zabytków, jest koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce. Gromadzi zdjęcia archiwalne, upowszechnia wiedzę o dziedzictwie oraz wyznacza standardy w zakresie ochrony i konserwacji zabytków. Koordynuje także procedurę występowania z wnioskiem o uznanie przez Prezydenta RP zabytku nieruchomego za Pomnik historii oraz prowadzi monitoring miejsc i obiektów uznanych za pomniki historii.

RDyG2H2ugmjib

Ilustracja przedstawiająca logo instytucji. Jest to trójkąt równoboczny o lekko zaokrąglonych bokach. W jego wnętrzu znajdują się trzy połączone ze sobą okręgi. Obok tego napis Narodowy Instytut Dziedzictwa w języku polskim i angielskim.

Instytut Adama Mickiewicza

Instytut Adama Mickiewicza działa na rzecz upowszechniania współczesnej kultury polskiej wśród międzynarodowych odbiorców. Dotychczas zorganizował blisko 5500 wydarzeń w 70 krajach dla około 52 milionów odbiorców na wszystkich kontynentach.

R1bpfSMIYRgHv

Fotografia przedstawiająca wnętrze sali konferencyjnej. Przy dużym stole siedzi pięć osób, dwie młode kobiety i trzej mężczyźni w różnym wieku. Kobiety ubrane w sukienki, mężczyźni w koszule. Na stole stoją otwarte laptopy i kubki. Na ścianie wyświetlona prezentacja multimedialna.

Polskie Wydawnictwo Muzyczne

RHYhhSHn3MEtt1

Ilustracja przedstawiająca logo instytucji. Stanowią je cztery kwadraty w różnych barwach, z napisem PWM Edition.

Polskie Wydawnictwo Muzyczne to ośrodek upowszechniania i popularyzowania muzyki polskiej w kraju i za granicą. Przygotowuje komplementarną ofertę wydawniczą, obejmującą dzieła muzyki dawnej i współczesnej z repertuaru polskiego i światowego, nuty przeznaczone dla amatorów i profesjonalistów, publikacje o charakterze pedagogicznym, naukowym i popularnym, a także obszerny katalog wydawnictw książkowych i leksykograficznych.

Instytut Muzyki i Tańca

Instytut Muzyki i Tańca działa na rzecz rozwoju kultury muzycznej i tanecznej w Polsce. Organizuje warsztaty i szkolenia oraz zleca badania naukowe. Jest współorganizatorem wielu wydarzeń artystycznych w całym kraju.

Wspiera instytucje kulturyinstytucje kulturyinstytucje kultury w ramach programów:

- „Muzyka” – promowanie artystów, zjawisk i trendów w polskiej i światowej kulturze muzycznej;

- „Muzyczny ślad” – wprowadzanie do obiegu niekomercyjnych nagrań utworów muzycznych, publikacji nutowych oraz naukowych dotyczących muzyki;

- „Zamówienia kompozytorskie” – wspieranie twórców w tworzeniu nowych dzieł muzycznych, ich prawykonań, popularyzacji i udostępnianiu w przestrzeni publicznej.

R1bgMJhCcvO9e

Fotografia przedstawiająca cztery identyczne statuetki stojące na blacie. Statuetki mają u góry nieregularny kształt i wyraźne ukośne wgłębienia.

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki wspiera działalność instytucji kultury m.in przez program „Sztuki wizualne”.

R1SQYp0r3s4M6

Fotografia przedstawiająca okazały, trzykondygnacyjny budynek. Na froncie znajdują się liczne płaskorzeźby. Do wnętrza prowadzi troje drzwi, przed którymi stoją dwie kolumny.

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny to państwowa instytucja kultury, która gromadzi i kataloguje filmy. Zajmuje się produkcją, rejestracją i upowszechnianiem polskiej kultury audiowizualnej. Wspomaga instytucje kultury w ramach programu „Film”, którego celem jest promowanie wiedzy na temat osiągnięć kinematografii, wsparcie dla działań upowszechniających ambitny, niekomercyjny repertuar filmowy.

ReQWZtRbNCnmX

Fotografia przedstawiająca nowoczesny, niski, sześcienny budynek. Nie ma w nim okien. Elewacja wykonana z połyskliwego materiału. Odbijają się na niej drzewa i sąsiedni budynek.

Instytut Książki

RZBAwvdhN60631

Ilustracja przedstawia logo instytucji. Znajdują się na nim dwa złączone prostokąty. W środku figury po lewej stronie cztery poziome kreski, w środku figury po prawej stronie duży znak X. Napis: Instytut Książki.

Instytut Książki popularyzuje polską literaturę na świecie. Dokonał ponad 1400 tłumaczeń polskich książek za granicą, prowadzi program „Biblioteka+”, polegający na przekształcaniu bibliotek gminnych w nowoczesne centra dostępu do wiedzy i kultury, oraz ponad 1200 Dyskusyjnych Klubów Książki w całym kraju. Jest wydawcą najstarszych i najbardziej zasłużonych czasopism kulturalnych, m.in.: „Literatury na Świecie”, „Dialogu” czy „Odry”. Dofinansowuje niekomercyjne publikacje literatury polskiej i światowej, szczególnie takie, które utrwalają tożsamość kulturową i narodową, odnoszą się do ważnych dla polskiej kultury rocznic, jubileuszy, wydarzeń historycznych. Prowadzi też program promocji czytelnictwa, obejmujący upowszechnianie praktyk czytelniczych oraz przedsięwzięć promujących najbardziej znaczące zjawiska literatury współczesnej. Wspiera najważniejsze ogólnopolskie czasopisma kulturalne. W ramach programu „Partnerstwo dla książki” poprawia dostęp do książki w jej wszystkich formatach, wzmacnia kulturotwórczą rolę księgarń i bibliotek.

Narodowe Centrum Kultury

RBEiqXcEFyxJi1

Ilustracja przedstawiająca logo instytucji. Tworzą je białe i czerwone romby różnej wielkości układające się w symbol korony.

Narodowe Centrum Kultury dba o upowszechnianie kultury na terenie kraju, podtrzymywanie tradycji narodowej i państwowej, promocję polskiego dziedzictwa narodowego, edukację kulturalną oraz wzrost zainteresowania kulturą i sztuką. Do jego zadań należy także rozwój i profesjonalizacja sektora kultury, w tym podwyższanie kwalifikacji kadr zajmujących się działalnością kulturalnądziałalność kulturalnadziałalnością kulturalną. Centrum wspiera zadania z zakresu edukacji kulturalnej, ważne dla rozwoju kapitału społecznego, oraz działania służące ułatwianiu dostępu do kultury, skierowane do szerokiego grona odbiorców. Zapewnia warunki dla działalności domów i ośrodków kultury przez modernizację i rozbudowę ich infrastruktury.

Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów

RoDXp0IzEC6v41

Ilustracja przedstawiająca logo instytucji. Jest to kwadrat utworzony z liter NIMOZ. Na zewnętrznych krawędziach kwadratu napis: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zabytków.

Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów zajmuje się dokumentacją wartości zabytków, kształtowaniem zasad ich ochrony oraz stanem dziedzictwa kulturowego w Polsce. Wspomaga muzea przez tworzenie oraz systematyczne wzbogacanie zbiorów i kolekcji. Wspiera działalność w zakresie opieki konserwatorskiej nad muzealiami oraz ich prezentacji w postaci projektów wystawienniczych i wydawniczych.

Biblioteka Narodowa

Biblioteka Narodowa jest centralną biblioteką państwa i jedną z najważniejszych narodowych instytucji kultury. Będąc dużą biblioteką narodową o profilu humanistycznym, pełni zarazem funkcje głównego archiwum piśmiennictwa narodowego i krajowego ośrodka informacji bibliograficznej o książce, placówki naukowej, a także wzorcowego ośrodka metodycznego dla innych bibliotek w kraju.

R186fdV1HBY8g

Ilustracja przedstawiająca logo instytucji. Jest to kwadrat, w którego wnętrzu umieszczono symbol korony, pod nim symbol otwartej książki. Obok kwadratu napis: Biblioteka Narodowa

Archiwa Państwowe

Archiwa Państwowe to zespół placówek, w skład których wchodzą trzy archiwa o charakterze centralnym z siedzibą w Warszawie (Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych i Narodowe Archiwum Cyfrowe) oraz 30 archiwów wraz z podlegającymi im 39 oddziałami zamiejscowymi i 3 ekspozyturami umiejscowionymi w całym kraju. W Archiwach Państwowych zbierane, przechowywane są dokumenty wytworzone m.in. przez lokalne władze i urzędy państwowe, instytucje wymiaru sprawiedliwości i samorządy, instytucje i organizacje oświatowe, wyznaniowe, społeczne, przedsiębiorstwa przemysłowe, a także zbiory rodzin i majątków ziemskich, spuścizny osób prywatnych i zbiory regionalne. Zebrane dokumenty pochodzą w większości z ostatnich dwustu lat, ale zdarzają się też egzemplarze średniowieczne.

RHJ7wVqqXIH8g

Ilustracja przedstawiająca logo instytucji. Jest to duży kwadrat, na którego środku ułożono jeden na drugim dwa małe kwadraty. Małe kwadraty mają kolory biały i czerwony. Obok kwadratu napis: Archiwa Państwowe.

Muzea Narodowe

Muzeum Narodowe jest placówką posiadającą zbiory o wybitnej wartości dla historii i kultury narodu polskiego. W 2021 r. istnieje 11 muzeów posiadających ten status, z czego w skład wszystkich wchodzą przynajmniej po dwie placówki:

• Muzeum Narodowe w Warszawie;

• Muzeum Narodowe w Krakowie;

• Muzeum Narodowe w Szczecinie;

• Muzeum Narodowe we Wrocławiu;

• Muzeum Narodowe w Kielcach;

• Muzeum Narodowe w Gdańsku;

• Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku;

• Muzeum Narodowe w Poznaniu;

• Muzeum Narodowe w Lublinie;

• Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu;

• Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno‑Spożywczego w Szreniawie.

Re4zUegznLz8h

Ilustracja przedstawiająca portret młodej kobiety. Postać została ukazana od pasa w górę. Pokazuje prawy półprofil. Ma owalną twarz, gładko uczesane włosy z przedziałkiem pośrodku głowy. Ma niskie czoło, wąskie brwi, oczy z lekko opadającą górną powieką, prosty i wąski nos, wąskie usta. Nieznacznie się uśmiecha. Patrzy w lewo, w punkt znajdujący się poza kadrem. Czoło i włosy ma przewiązane wąską tasiemką. Na szyi wisi długi naszyjnik. Ubrana w ozdobną suknię z dużym dekoltem w kształcie karo. Jej prawa, nieproporcjonalnie duża dłoń spoczywa na zwierzątku nazywanym gronostajem lub łasiczką.

Działania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie wspierania działalności kulturalnej

RzAWqvMWjUTGv

Fotografia przedstawiająca dojrzałego mężczyznę, ukazującego lewy profil. Postać ma szpakowate włosy, zakola, wysokie czoło, grube brwi, zmarszczki wokół oczu, prosty nos, zaciśnięte usta i wydatny podbródek. Mężczyzna ubrany w koszulę i garnitur. Na szyi ma zawiązany krawat. W tle biało-czerwone flagi.

Jednym z głównych narzędzi wspierających działania kulturalnedziałalność kulturalnadziałania kulturalne w Polsce są programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest to system pomocy dla instytucji kultury oraz organizacji pozarządowych w zakresie edukacji i upowszechniania kultury, tworzenia nowych dzieł, ochrony zabytków, modernizacji infrastruktury kultury. W 2018 r. na 32 programy przeznaczono 383 miliony złotych. Oprócz programów stałych są także rocznicowe. Przykładem z 2019 r. jest program „Moniuszko” dla uczczenia 200. rocznicy urodzin kompozytora.

Najważniejsze programy prowadzone bezpośrednio przez MKiDN

Działania Ministra Spraw Zagranicznych – Instytuty Polskie za granicą

Instytuty Polskie są ważnym narzędziem promocji kultury polskiej za granicą. Ich głównym zadaniem jest upowszechnianie polskiej kultury, wiedzy o historii i dziedzictwie narodowym w świecie, a także rozwijanie współpracy w dziedzinie kultury, edukacji, nauki i życia społecznego. Instytuty działają obecnie w 25 krajach. Są wspierane przez stronę polską przez krajowe instytucje kultury, które w swoich zadaniach umieściły współpracę międzynarodową, m.in. Polski Instytut Sztuki Filmowej, Instytut Książki, Instytut Teatralny, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina oraz Instytut Adama Mickiewicza.

Słownik