R19LxC3zfXUEx

Ostrosłup prawidłowy czworokątnyostrosłup prawidłowy czworokątny wpisany w kulęOstrosłup prawidłowy czworokątny jest wpisany w kulę (kula jest opisana na ostrosłupie prawidłowym czworokątnym) wtedy, gdy wszystkie jego wierzchołki leżą na powierzchni kuli.

Trójkąt będący przekrojem przechodzącym przez wysokość ostrosłupa oraz przekątną podstawy jest wpisany w okrąg o promieniu R i jest trójkątem równoramiennym, w szczególnym przypadku może być trójkątem równobocznym.

Środek kuli opisanej na ostrosłupie prawidłowym czworokątnym leży na prostej zawierającej wysokość tego ostrosłupa.

Przypomnijmy, że długość promienia okręgu opisanego na dowolnym trójkącie wyraża się wzorem R=abc4PΔ, gdzie PΔ – pole trójkąta, a, bc - długości boków tego trójkąta.

Przykład 1

Długość krawędzi bocznej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego wynosi 6, a krawędź podstawy 2. Wyznaczymy promień kuli opisanej na tym ostrosłupie.

Wykonajmy odpowiedni rysunek.

R8IIk0xnWxawP

Zauważmy, że promień kuli, to promień koła opisanego na trójkącie BDS.

Zatem możemy posłużyć się następującym rysunkiem.

RhLcIf5tcWwm4

Zauważmy, że DE=12BD=12·22=2.

Wyznaczymy wysokość ostrosłupa korzystając z twierdzenia Pitagorasa w trójkącie DES.

DS2=DE2+ES2

62=22+ES2

ES=2

Z trójkąta prostokątnego DEO mamy.

DO2=EO2+DE2

R2=2-R2+22

R2=4-4R+R2+2

R=32

Przykład 2

W kulę o promieniu długości 3 wpisano ostrosłup prawidłowy czworokątny o krawędzi podstawy długości 4. Obliczymy długość wysokości tego ostrosłupa.

W rozwiązaniu posłużymy się przekrojem ostrosłupa płaszczyzną przechodzącą przez przeciwległe krawędzie boczne.

R11HA1SUXp4iO

Zauważmy, że SO=DO=3. Zatem, aby wyznaczyć długość wysokości SE wystarczy obliczyć długość odcinka EO. Skorzystamy z twierdzenia Pitagorasa w trójkącie DEO:

EO2+DE2=DO2

EO2+222=32

EO2=9-8

EO=1

Stąd wysokość ostrosłupa SE=EO+SO=4.

Przykład 3

W ostrosłupie prawidłowym czworokątnym krawędź boczna jest dwa razy dłuższa od krawędzi podstawy. Obliczymy pole powierzchni kuli opisanej na tym ostrosłupie.

W rozwiązaniu posłużymy się przekrojem ostrosłupa płaszczyzną przechodzącą przez przeciwległe krawędzie boczne.

R1VutfXqMZVFE

Obliczymy długość odcinka SE korzystając z twierdzenia Pitagorasa w trójkącie DES:

SE2+DE2=DS2

SE2+a222=2a2

SE2=4a2-12a2

SE=a142

Korzystając ze wzoru na długość promienia okręgu opisanego na trójkącie otrzymujemy:

R=DS·BS·BD4PBDS=4a324·12a2·a142=4a14=2a147.

Stąd P=4πR2=4π2a1472=327πa2.

Przykład 4

Wszystkie krawędzie ostrosłupa prawidłowego czworokątnegoostrosłup prawidłowy czworokątny wpisany w kulęostrosłupa prawidłowego czworokątnego są równe i mają długość a.

Obliczymy objętość kuli opisanej na tym ostrosłupie.

W rozwiązaniu posłużymy się przekrojem ostrosłupa płaszczyzną przechodzącą przez przeciwległe krawędzie boczne.

Rroedu6mWymxs

Zauważmy, że boki trójkąta BDS mają długości a, aa2 czyli ten trójkąt jest trójkątem prostokątnym równoramiennym. Zatem R=a22.

Stąd V=43πa223=23πa3.

Słownik

ostrosłup prawidłowy czworokątny wpisany w kulę
ostrosłup prawidłowy czworokątny wpisany w kulę

ostrosłup prawidłowy czworokątny jest wpisany w kulę (kula jest opisana na ostrosłupie prawidłowym czworokątnym) wtedy, gdy wszystkie jego wierzchołki leżą na powierzchni kuli