Przeczytaj
Czym są fluorowce?
Fluor rozpoczyna grupę 17. układu okresowego, obejmującą pierwiastki zwane fluorowcami. Do fluorowcówfluorowców, oprócz fluoru , należą też: chlor , brom , jod i astat .
Przeanalizuj dane zgromadzone w tabeli i zastanów się, czy uzasadnione jest twierdzenie, że fluor wyróżnia się spośród pozostałych fluorowców?
Ograniczymy się do właściwości fluoru, chloru, bromu i jodu, ponieważ duża część właściwości astatu jest nieznana ze względu na krótki czas życia - czas połowicznego rozpadu najtrwalszego izotopu astatu o liczbie masowej 210 wynosi niewiele ponad 8 godzin.
symbol | nazwa | średnia masa molowa | temperatura topnienia [°C] | temperatura wrzenia [°C] | gęstość w 25°C | postać w warunkach normalnych |
|---|---|---|---|---|---|---|
fluor | 19,00 | -220 | -188 | 1,51Indeks górny ** | żółtozielony gaz | |
chlor | 35,45 | -101 | -34 | 1,66Indeks górny ** | żółtozielony gaz | |
brom | 79,91 | -7 | 59 | 3,12 | czerwonobrunatna ciecz | |
jod | 126,90 | 114 | 184 | 4,95 | czarnoszare kryształy z metalicznym połyskiem |
Indeks górny ** dla cieczy w temperaturze wrzenia
Indeks dolny Akins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004, s. 116‑119, 952. Indeks dolny koniecAkins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004, s. 116‑119, 952.
Jak wyglądają fluorowce?
Fluorowce, nazywane również halogenami, mimo wielu wspólnych cech chemicznych, wynikających z przynależności do 17. grupy układu okresowego pierwiastków, znacząco różnią się wyglądem.
Wśród fluorowców obecne są pierwiastki, które w warunkach normalnych przyjmują postać gazową (fluor, chlor), ciekłą (brom) i stałą (jod). Różnią się również kolorem: fluor i chlor są koloru żółtozielonego, brom przyjmuje barwę czerwonobrunatną, a jod – czarnoszarą z metalicznym połyskiem.
![Ilustracja przedstawia wykres ukazujący udział w światowej produkcji różnych technologii produkcji papieru w latach 1990‑2010: z wykorzystaniem pierwiastkowego chloru, ECF – z zastosowaniem tlenku chloru(IV), TCF – technologie wolne od chloru i jego związków. Na osi x znajdują się lata od 1990 do 2010. Na osi y jest m / [ M T ] . Na przestrzeni lat malało wykorzystanie technologii z zastosowaniem pierwiastkowego chloru oraz jego pochodnych – ECF. Od lat 90. XX wieku z roku na rok rośnie wykorzystanie technologii wolnych od chloru - TCF.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1XPiV46jE3YA/1653988265/2HIvsoUCe3q7zgsLi8j7NMLw6fUuN3gQ.png)
Pierwiastkowy chlor był powszechnie stosowany przy produkcji papieru do wybielania pulpy papierniczej. Jednakże okazało się, iż produktami ubocznymi tego procesu są niezwykle toksyczne dla środowiska, trwałe chloropochodne policykliczne węglowodory organiczne, głównie dioksyny. Od początku lat 90‑tych XX w. zaczęto opracowywać i wprowadzać inne rozwiązania technologiczne produkcji papieru bez użycia chloru pierwiastkowego. Najpierw zaczęto stosować rozwiązania wykorzystujące związki chloru, a w kolejnych latach wykluczono zarówno chlor, jak i jego związki z tego procesu.
Słownik
halogeny – pierwiastki 17. grupy układu okresowego: fluor (), chlor (), brom (), jod (), astat ()
pierwiastki chemiczne 17. grupy układu okresowego oprócz fluoru (chlor, brom, jod i astat)
przemiana fizyczna polegająca na przejściu substancji ze stanu stałego bezpośrednio w stan gazowy; procesem odwrotnym jest resublimacja
roztwór 1 wody o temperaturze 25°C, w którym rozpuszczono 2,3 chloru odmierzonego w warunkach normalnych
wodny nasycony roztwór bromu
90% roztwór jodu w etanolu z dodatkiem jodku potasu ()
wodny roztwór czystego jodu w jodku potasu
Bibliografia
Atkins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004, s. 116‑119, 955‑958.
Czerwiński A., Czerwińska A., Jelińska‑Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 1. Podręcznik, Warszawa 2002, s. 335‑345.
Orlińska I., Fluorowce i ich związki, „Chemia w szkole” 2010, nr 5, s. 19‑28.
Trzebiatowski W., Chemia nieorganiczna, Warszawa 1977, s. 146‑177.