Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑lime

Co to jest rad?

bg

Odkrycie radu i jego właściwości przyczyniło się do rozwoju badań nad zjawiskiem promieniotwórczościpromieniotwórczośćpromieniotwórczości.

Rad jest pierwiastkiem promieniotwórczym, którego jądra ulegają naturalnym procesom rozpadu, co można zapisać równaniem:

88ARa24α+  86A-4Rn
Ćwiczenie 1

Zapisz równanie reakcji przemiany alfa dla izotopuizotopyizotopu radu 226?

RKuqL1vL0vdAy
Równanie reakcji: (Uzupełnij).
bg‑lime

Gdzie występuje rad?

bg

Rad jest jednym z najrzadziej występujących pierwiastków w przyrodzie. To produkt rozpadu promieniotwórczego uranu, znajdujący się w śladowych ilościach właśnie w rudach tego pierwiastka.

W 1 tonie rudy uranowej, zawierającej 60% uranu, znajduje się ok 0,14 g radu.

bg
1
Ciekawostka
R1MOcqMKID6Rt
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
R1VkiR3YRzNQS
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.

Indeks dolny Źródło: Radium treatment in a London Hospital, England 1940. © IWM (D 618) Indeks dolny koniec
Indeks dolny Curie and radium by Castaigne, 1903. © Wikimedia Commons Indeks dolny koniec
Indeks dolny For the first time in 2020 it's a colorized version. © Wikimedia Commons Indeks dolny koniec
Indeks dolny Marie Curie with nurses and physician, cirka 1915. © Wikimedia Commons Indeks dolny koniec

bg
Dla zainteresowanych

Tabela 1. Niektóre izotopy radu i ich okresy połowicznego rozpadu

Okresy połowicznego rozpadu radu

Liczba masowa izotopu

Okres połowicznego rozpadu

213

2,7 min

219

10Indeks górny ‑3 s

220

3·10Indeks górny ‑2 s

221

30 s

222

38 s

223

11,68 dni

224

3,64 dni

225

14,8 dni

226

1617 lat

227

41,2 min

228

6,7 lat

229

(izotop krótko żyjący)

230

1 h

Indeks dolny Źródło: Sołoniewicz R., Pierwiastki chemiczne grup głównych, Warszawa 1989, s. 217. Indeks dolny koniec

bg‑lime

Szereg uranowo‑radowy i szereg uranowo–aktynowy

bg

Szeregi promieniotwórcze pokazują cykl naturalnych przemian jądrowych. W przedstawionych szeregach, produktami oraz intermediatami tych przemian są izotopy radu.

Indeks dolny Źródło: Czerwińska A., Jelińska‑Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 3, Warszawa 2004, s. 29. Indeks dolny koniec

bg‑lime

Skutki promieniowania

bg
R1UtEy22F5jpg1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Oddziaływanie promieniowania na organizm
    • Elementy należące do kategorii Oddziaływanie promieniowania na organizm
    • Nazwa kategorii: jonizacja
      • Elementy należące do kategorii jonizacja
      • Nazwa kategorii: jonizacja powoduje osłabienie wiązań, które może doprowadzić do uszkodzenia komórek, ich zniszczenia lub mutacji
      • Koniec elementów należących do kategorii jonizacja
    • Nazwa kategorii: oparzenie radiacyjne
      • Elementy należące do kategorii oparzenie radiacyjne
      • Nazwa kategorii: komórki i tkanki ulegają zniszczeniu na skutek nadmiernego nagrzania
      • Koniec elementów należących do kategorii oparzenie radiacyjne
      Koniec elementów należących do kategorii Oddziaływanie promieniowania na organizm
Mapa pojęciowa pt. „Oddziaływanie promieniowania na organizm"
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

izotopy
izotopy

atomy o tej samej liczbie protonów w jądrze i różnej liczbie neutronów

radionuklid
radionuklid

jądro pierwiastka radioaktywnego o określonej liczbie A (liczbie masowej)

promieniotwórczość
promieniotwórczość

radioaktywność; zjawisko samorzutnego przekształcania się nietrwałych izotopów pierwiastków w inny pierwiastek (α, β) lub przechodzenia jądra pierwiastka ze stanu wzbudzonego do stanu podstawowego (γ), z jednoczesną emisją promieniowania jądrowego (α, β, γ)

Bibliografia

Atkins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004, s. 1028‑1029.

Czerwińska A., Jelińska‑Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 3. Podręcznik, Warszawa 2004, s. 22‑41.

Sołoniewicz R., Pierwiastki chemiczne grup głównych, Warszawa 1989, s. 215‑217.