Współczynnik feminizacji i maskulinizacji – sposób obliczania

Współczynnik feminizacjiwspółczynnik feminizacjiWspółczynnik feminizacji (WIndeks dolny f_f) służy do przedstawienia struktury płci, czyli liczby kobiet przypadającej na 100 mężczyzn. Matematycznie jest to stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn pomnożony przez 100. W analogiczny sposób oblicza się współczynnik maskulinizacjiwspółczynnik maskulinizacjiwspółczynnik maskulinizacji, który wyraża liczbę mężczyzn w przeliczeniu na 100 kobiet. Stanowi on stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet pomnożony przez 100.

Gdzie:

WIndeks dolny f_f - współczynnik feminizacji w danym miejscu i czasie,

WIndeks dolny m_m - współczynnik maskulinizacji w danym miejscu i czasie

K - liczba kobiet w danym miejscu i czasie

M - liczba mężczyzn w danym miejscu i czasie

Współczynnik feminizacji w Polsce według grup wiekowych i w podziale na miasta i wsie

Według danych BDL GUS (za 2018 rok) w Polsce żyje 38,4 mln ludzi, z czego 19,8 mln to kobiety (51,6%), a 18,6 mln - mężczyźni (48,4%). Współczynnik feminizacji w Polsce wynosi zatem obecnie 106,7. Jest on zróżnicowany nie tylko przestrzennie, ale również według grup wiekowych.

W podziale na pięcioletnie grupy wiekowe zauważa się pewną prawidłowość w zakresie struktury płci. Do grupy wiekowej 45‑49 lat liczba Polaków jest większa niż liczba Polek, ponieważ chłopców rodzi się statystycznie więcej niż dziewczynek. Natomiast od grupy 50‑54 lata widoczna jest przewaga kobiet nad mężczyznami, która narasta wraz z wiekiem społeczeństwa. Wpływa na to większa średnia długość trwania życia kobiet i duża nadumieralność mężczyzn. Nadwyżka liczby kobiet nad liczbą mężczyzn w starszych grupach wiekowych jest znacznie większa niż nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet w młodszych grupach wiekowych. Dla przykładu - liczba kobiet w wieku 80‑84 lata jest niemal dwukrotnie większa niż liczba mężczyzn w tej grupie wiekowej, natomiast w przypadku grupy wiekowej 85 i więcej lat stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn przekracza 2,5.

R1ZB52YPJ2M6R

Na ilustracji jest piramida płci i wieku ludności Polski w 2018 roku. Piramida w dolnej części od narodzin do 19. roku życia w poszczególnych przedziałach wiekowych ma po stronie kobiet i mężczyzn po około 1 milion obywateli. Piramida od przedziału wiekowego 20-24 lata rozszerza się do maksimum dla przedziału wiekowego 35-39 lat. Osoby w tym przedziale wiekowym stanowią - około 1,7 miliona mężczyźni, nieco mniej kobiety. Od zera do 49. roku życia jest nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet. Od roku 50. i powyżej jest nadwyżka liczby kobiet nad mężczyznami. Znaczna powyżej 65. roku życia. Oprócz grupy wiekowej 35-39 lat, liczną grupę stanowią także Polacy w przedziałach wiekowych: 30-34 lata, 40-44 lata oraz 60-64 lata. Piramida zwęża się ku górze.

Polecenie 2

Porównaj wartości współczynników feminizacji w grupach wiekowych ludności w Polsce w 2018 roku w miastach i na obszarach wiejskich.

RAodLI7Cv7feB

(Uzupełnij).

R74ig3N3aIOfz

Na ilustracji przedstawiono współczynnik feminizacji według grup wiekowych ludności w Polsce w 2018 roku. Do przedziału wiekowego 35-39 lat słupki zaznaczono kolorem zielonym, powyżej ciemnoczerwonym. Od 0 do 4 lat 94,6. Od 5 do 9 lat 94,7. Od 10 do 14 lat 95. Od 15 do 19 lat 95,1. Od 20 do 24 lat 98. Od 25 do 29 lat 96,4. Od 30 do 34 lat 97,2. Od 35 do 39 lat 97,7. Od 40 do 44 lat 98,1. Od 45 do 49 lat 99,4. Od 50 do 54 lat 101,5. Od 55 do 59 lat 106,2. Od 60 do 64 lat 113,1. OD 65 do 69 lat 123,8. Od 70 do 74 lat 137,9. Od 75 do 79 lat 162,9. Od 80 do 84 lat 196,1. 85 i więcej 257,7.

R1Pc3SKQWf711

Na ilustracji przedstawiono współczynnik feminizacji według grup wiekowych ludności w miastach Polskich w 2018 roku. Do przedziału wiekowego 45-49 lat słupki zaznaczono kolorem zielonym, powyżej ciemnoczerwonym. Od 0 do 4 lat 94,7. Od 5 do 9 lat 94,7. Od 10 do 14 lat 95,1. Od 15 do 19 lat 96. Od 20 do 24 lat 96,8. Od 25 do 29 lat 99,2. Od 30 do 34 lat 99,9. Od 35 do 39 lat 97,7. Od 40 do 44 lat 100,6. Od 45 do 49 lat 108,4. Od 50 do 54 lat 101,5. Od 55 do 59 lat 115,9. Od 60 do 64 lat 123,4. Od 65 do 69 lat 132,1. Od 70 do 74 lat 142,9. Od 75 do 79 lat 167,8. Od 80 do 84 lat 196,3. 85 i więcej 251,2.

R11pmcH6zUrPI

Na ilustracji przedstawiono współczynnik feminizacji według grup wiekowych ludności na obszarach wiejskich w Polsce w 2018 roku. Do przedziału wiekowego 60-64 lata słupki zaznaczono kolorem zielonym, powyżej ciemnoczerwonym. Od 0 do 4 lat 94,8. Od 5 do 9 lat 95. Od 10 do 14 lat 94,9. Od 15 do 19 lat 93,9. Od 20 do 24 lat 95,3. Od 25 do 29 lat 93. Od 30 do 34 lat 93,1. Od 35 do 39 lat 94,2. Od 40 do 44 lat 94,3. Od 45 do 49 lat 94,7. Od 50 do 54 lat 93. Od 55 do 59 lat 93,6. Od 60 do 64 lat 97,6. Od 65 do 69 lat 109,8. Od 70 do 74 lat 130,6. Od 75 do 79 lat 159,1. Od 80 do 84 lat 196,8. 85 i więcej 276,6.

W przypadku miast przewaga kobiet zaznacza się już od grupy wiekowej 40‑44 lata, ze względu na ich imigrację z obszarów wiejskich. Proces ten powoduje, że na wsiach przewaga ta występuje dopiero od grupy wiekowej 65‑69 lat. Młodsze grupy wiekowe odznaczają się przewagą liczby mężczyzn nad liczbą kobiet. O ile najmniejsze współczynniki feminizacji, które występują w grupie wiekowej 0‑4 lata są zbliżone, zarówno w miastach, jak i na wsiach (ok. 94,7‑94,8), to najwyższe wartości tego współczynnika (grupa wiekowa 85 lat i więcej) na tych obszarach wykazują znaczne różnice (WIndeks dolny f_f w miastach w tej grupie wiekowej wynosi 251,2, a na wsiach – 276,6). Generalnie współczynnik feminizacji w miastach wynosi 111, a na obszarach wiejskich – 100,6.

Przestrzenne zróżnicowanie współczynnika feminizacji w Polsce

Jak już wiadomo, według danych BDL GUS (na 2018 rok) w Polsce współczynnik feminizacji wynosi 106,7. Jedynie pięć województw odznacza się wyższymi niż przeciętne wartościami tego wskaźnika. Najwyższa jego wartość występuje w województwie łódzkim (109,9). Pozostałe cztery województwa to: mazowieckie, dolnośląskie, śląskie i opolskie. Z kolei najniższym współczynnikiem feminizacji odznacza się woj. podkarpackie (104,2).

R1ejU79N4kUHL

Na ilustracji przedstawiono współczynnik feminizacji w Polsce według województw a w 2018 r. Województwo podkarpackie 104,2. Województwo warmińsko-mazurskie 104,4. Województwo świętokrzyskie 105,1. Województwo podlaskie 105,2. Województwo pomorskie 105,4. Województwo lubuskie 105,4. Województwo wielkopolskie 105,5. Województwo zachodniopomorskie 105,7. Województwo małopolskie 106. Województwo kujawsko-pomorskie 106,3. Województwo lubelskie 106,4. Województwo opolskie 106,8. Województwo śląskie 107,4. Województwo dolnośląskie 108. Województwo mazowieckie 109. Województwo łódzkie 109,9. Polska 106,7.

Jednymi z najwyższych współczynników feminizacji odznaczają się miasta: Ciechocinek i Nałęczów (WIndeks dolny f_f około 120), które pełnią funkcję uzdrowiskową i zatrudniają dużą liczbę kobiet do pracy w usługach. Wysokie wartości tego współczynnika występują również w Łodzi (119,4) i Warszawie (117,4). W pierwszym przypadku przyczyn należy szukać już w XIX i XX wieku, kiedy to w Łodzi na dużą skalę rozwinął się przemysł włókienniczy, w którym zatrudnienie znajdowały głównie kobiety. Obecnie, mimo niewielkiej roli tego przemysłu, nadwyżka kobiet jest wciąż wyraźna. Nie jest jednak tak duża, jak na przykład w latach 70. XX wieku (140 kobiet na 100 mężczyzn). Dzięki temu jednemu miastu całe województwo łódzkie posiada duży współczynnik feminizacji. Jeżeli chodzi o stolicę kraju, to jest ona miejscem docelowym imigracji wielu młodych kobiet, które przyjeżdżają tam pracować lub studiować. Również dzięki temu miastu całe województwo mazowieckie jest na drugim miejscu w rankingu analizowanego współczynnika. Natomiast najbardziej zmaskulinizowane pozostają regiony wschodnie, w których przeważają tereny wiejskie. To stamtąd wyjeżdża najwięcej kobiet.

Słownik