RqLOZYVrWUlHz

Zdjęcie przedstawia na pierwszym planie mężczyznę w ciemnych okularach i koszulce bez rękawów. Na głowie ma czapkę założoną daszkiem do tyłu. Mężczyzna stoi przy ogromnym grillu i przewraca szczypcami mięso. Na drugim planie widoczne są dwie osoby.

Rzeczowniki zbiorowe: la gente, la frutta, la verdura, il pesce

Jak wiesz, w języku włoskim istnieją rzeczowniki specjalne, których użycie może zaskakiwać z powodów gramatycznych. Należy do nich np. określenie la gente, rzeczownik w l. poj. rodz. żeńskiego, który w języku polskim tłumaczymy za pomocą słowa kolektywnego ludzie. Jest podobne do ang. people, jednak w odróżnieniu od angielskiego i polskiego, la gente używane jest konsekwentnie z przymiotnikami w l. poj. rodz. żeńskiego oraz czasownikami w 3 os. l. poj., uzgadnianymi – jeśli konieczne – w tej samej liczbie i rodz. żeńskim. Oto przykłady:

Gli ucraini sono brava gente. Ukraińcy to dzielny naród.
È venuta tanta gente. Przyszło wielu ludzi.
Tutta la gente vuole vivere in pace. Wszyscy ludzie chcą żyć w pokoju.

Niejakim wytłumaczeniem specyficznego użycia la gente jest fakt, że słowo to oznacza ród oraz lud (pochodzi od łacińskiego gens, np. Gens Romana „lud rzymski”). Zauważ, że zarówno pol. ród (tudzież naród), jak i lud są również rzeczownikami w l. poj. i wymagają uzgodnień w l. poj. rodz. męskiego (np. Lud włoski emigrował do Argentyny. La gente italiana immigrava in Argentina.).

W sposób specjalny i podobny z gramatycznego punktu widzenia zachowują się także takie rzeczowniki jak la frutta „owoce” oraz la verdura „zielenina, warzywa”. Synonimem la verdura jest termin gli ortaggi (l. mn. rodz. męski). Oto przykłady:

Nel cestino si trova della frutta fresca. W koszyku znajdują się świeże owoce.
Nel nostro orto si coltiva molta buona verdura. W naszym warzywniku uprawia się wiele dobrych warzyw.

D'estate mangiamo molti ortaggi. Latem jemy wiele warzyw.

Uwaga ponadto na rzeczownik il pesce, który oczywiście oznacza „rybę”, ale w takiej formie (l. poj. rodz. męski) jest używany także do wskazywania zbioru ryb i ogólnie jadalnych organizmów wodnych, np. tzw. owoców morza (we włoskim także i frutti di mare). Oto przykłady:

Mi piace il pesce. Lubię ryby.

Al mercato c’è tanto pesce fresco. Na rynku jest wiele świeżych ryb.
Per pesce si intendono anche frutti di mare. Do ryb wlicza się także owoce morza.

R1XtwX5KHTp8Z

Zdjęcie przedstawia stragan z rybami i owocami morza. Na straganie znajduje się wiele gatunków ryb. Ułożone są na pokruszonym lodzie. Przy każdym gatunku widoczna jest tabliczka z ceną.

Formy czasownikowe z partykułą „si”

Zauważyłeś/zauważyłaś już na pewno, że partykuła „si” spełnia kilka funkcji gramatycznych:

1. Jest zaimkiem zwrotnym w czasownikach zwrotnych, np. svegliarsi „budzić się”, pettinarsi „czesać się”; w formach osobowych używany w 3 os. l. poj. i mn., np. Lei si alza alle sette. I suoi genitori si alzano prima. Ona wstaje o siódmej. Jej rodzice wstają wcześniej.

2. Jest zaimkiem w formach bezosobowych, używanych w 3 os. l. poj., np. si va „idzie się”, si mangia „się je”, si canta „się śpiewa”. Uwaga! W użyciu z czasownikami zwrotnymi należy „si” bezosobowe zastąpić przez ci, a zatem ci si alza „wstaje się”, ci si pettina „czesze się”. Synonimem si bezosobowego jest uno, np. uno va, uno mangia, uno si alza. Uwaga! Po si è „jest się/się jest” używamy przymiotnika w l. mn. rodz. męskiego, np. si è bravi „jest się dzielnym”, si è belli „jest się ładnym/jesteśmy ładni”.

3. Jest zaimkiem specjalnej formy biernej używanej w zależności od podmiotu w l. poj. lub mn. Taka forma nie istnieje w języku polskim. Tłumaczymy ją bezosobowo, co utrudnia jej zrozumienie w języku włoskim. Można ją także tłumaczyć przy pomocy strony biernej. Oto przykłady:

   Si organizza una sagra. Organizuje się święto odpustowe.

   Si organizzano tante sagre. Organizuje się wiele świąt odpustowych. / Organizowane są liczne święta odpustowe.

Dizionario

f = femminile - rodzaj żeński, m = maschile - rodzaj męski