bg‑azure

Analizza il testo. Osserva in che modo l’insegnante parla agli alunni durante la lezione. Conosci i nomi geografici presenti nel testo?

Zapoznaj się z tekstem. Zwróć uwagę, w jaki sposób nauczyciel zwraca się do uczniów podczas lekcji. Czy znasz nazwy geograficzne, które pojawiają się w tym tekście?

RXgquGYcjJ1EK
La cartina dell’Italia
Mapa Włoch
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.
Adriana Grzelak-Krzymianowska, Tamara Roszak, Marta Sterna Una lezione di geografia dell’Italia

GuardateguardareGuardate la cartinala cartina (f)cartina fisicafisicofisica dell’Italia! L’Italia è una penisolala penisola (f)penisola. Come vedete, ha la forma di uno stivalelo stivale (m)stivale. Si trova al centroil centro (m)centro del mar Mediterraneoil mar Mediterraneo (m)mar Mediterraneo, ma il mar Mediterraneo ha quattro partila parte (f)parti: vicino all’Italia questequestoqueste parti si chiamano: mar Ligureil mar Ligure (m)mar Ligure, mar Tirrenoil mar Tirreno (m)mar Tirreno, mare Adriaticoil mare Adriatico (m)mare Adriaticomar Jonioil mar Jonio (m)mar Jonio. RicordatericordareRicordate i nomi di due grandigrandegrandi isolel'isola (f)isole: la Siciliala Sicilia (f)la Siciliala Sardegnala Sardegna (f)la Sardegna. In Italia ci sono due catenela catena (f)catene di montagnela montagna (f)montagne: le Alpile Alpi (fpl)le Alpigli Appenninigli Appennini (mpl)gli Appennini. InoltreinoltreInoltre l’Italia ha molte collinela collina (f)colline, pochipocopochi grandi fiumiil fiume (m)fiumi e tanti laghiil lago (m)laghi. I fiumi molto famosifamosofamosi sono: il Poil Po (m)il Poil Tevereil Tevere (m)il Tevere, invece i grandi laghi sono: il lago di Gardail lago di Garda (m)il lago di Gardail lago Maggioreil lago Maggiore (m)il lago Maggiore. CercatecercareCercate di ricordare questi nomi! Molto spettacolarispettacolarespettacolari sono i vulcaniil vulcano (m)vulcani. VedetevedereVedete, in Sicilia si trova l’Etnal’Etna (f)l’Etna, invece vicinovicinovicinoNapoliNapoliNapoli c’è il Vesuvioil Vesuvio (m)il Vesuvio. AdessoadessoAdesso apriteaprireaprite i quaderni e prendete appuntiprendere appuntiprendete appunti! BianchiBianchiBianchi, vienivenirevieni alla lavagna ela lavagna (f)lavagna e scriviscriverescrivi il temail tema (m)tema della lezione, per favore: “La cartina dell’Italia”.

RLzZZOrlCvoJP
Nagranie opisuje położenie geograficzne Włoch.
1 Źródło: Adriana Grzelak-Krzymianowska, Tamara Roszak, Marta Sterna, Una lezione di geografia dell’Italia, licencja: CC BY 3.0.
Esercizio 1

Indica la risposta corretta.

Zaznacz prawidłową odpowiedź.

R1T6sNiYW0ibs
Quanti nomi dei mari sono presenti nel testo? Możliwe odpowiedzi: 1. quattro, 2. cinque, 3. sei
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
RbnwfX57FrxYW
La Sicilia e la Sardegna sono isole ... Możliwe odpowiedzi: 1. piccole, 2. famosi, 3. grandi
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
RwclYpz4CSV4p
I fiumi italiani famosi sono ... Możliwe odpowiedzi: 1. il Po e il Tevere, 2. il lago di Garda e il lago Maggiore, 3. le Alpi e gli Appennini
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
RIWlJs5svou0S
Dove si trova l’Etna? Możliwe odpowiedzi: 1. a Napoli, 2. in Sicilia, 3. in Corsica
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.

Odmiana czasownika modalnego potere (móc)

Czasownik potere (móc) w czasie teraźniejszym (indicativo presente) odmienia się nieregularnie. Spójrz na poniższą tabelkę:

RwJe7OYusSUHv
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.

Odmiana czasownika modalnego potere

Persona

singolare

persona

plurale

io

posso

noi

possiamo

tu

puoi

voi

potete

lui/lei/Lei

può

loro

possono

Przeczytaj poniższe przykłady:

R1ZWO0RO5Uhjg
Ilustracja interaktywna 1. Panie profesorze, czy możemy otworzyć okno?, 2. Tak, możecie, ale najpierw zamknijcie dokładnie drzwi.
Durante la lezione
Podczas lekcji
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, grafika: Unsplash.com, licencja: CC BY 3.0.

Zdjęcie przedstawia klasę szkolną. Widoczni są uczniowie, chłopcy i dziewczynki, siedzący w ławkach szkolnych. Przed nimi stoi łysy nauczyciel w okularach. Obok jednej z uczennic widoczny jest dymek z pytaniem po włosku: Professore, possiamo aprire la finestra? Obok dymku znajduje się kółko z numerem 1, po kliknięciu w które pojawia się tłumaczenie pytania na język polski: Panie profesorze, czy możemy otworzyć okno? Obok nauczyciela widoczny jest dymek z odpowiedzią na pytanie w języku włoskim oraz po kliknięciu w numer 2 pojawia się tłumaczenie na język polski: Sì, ragazzi, potete, ma prima chiudete bene la porta. Tak, możecie, ale najpierw zamknijcie dokładnie drzwi.

R1FDtgOZ7HloJ
1. Czy mogę iść do łazienki?, 2. Teraz nie możesz, poczekaj chwilę.
Durante la lezione
Podczas lekcji
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, grafika: Unsplash.com, licencja: CC BY 3.0.

Zdjęcie przedstawia szkolną klasę. W ławkach siedzą dwie uczennice. Obok dziewczynek stoi uśmiechnięta nauczycielka. Na ścianie znajduje się plansza z literkami i cyframi oraz tablica. Obok dziewczynki z pierwszej ławki widoczny jest dymek z pytaniem po włosku: Posso andare in bagno? Po kliknięciu w kółko z numerem jeden na dymku pojawia się tłumaczenie na język polski: Czy mogę iść do łazienki? Obok nauczycielki widoczny jest dymek z odpowiedzią po włosku: Adesso non puoi, aspetta un momento. Po kliknięciu w kółko z numerem 2 ma dymku pojawia się tłumaczenie na język polski: Teraz nie możesz, poczekaj chwilę.

Tryb rozkazujący (imperativo) czasowników zakończonych na –ere oraz –ire w drugiej osobie liczby pojedynczej i mnogiej

W jaki sposób wyrazić po włosku rozkaz?

Przeanalizuj i zapamiętaj poniższe przykłady.

W 2 osobie l. poj., czyli tu (ty): czasowniki zakończone na –ere przyjmują końcówkę –i.
W 2 osobie l. mn., czyli voi (wy): czasowniki zakończone na –ere przyjmują końcówkę –ete.

RzcfszwyRm4uJ
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.

Persona

singolare

persona

plurale

tu

Scrivi! – Napisz!
Prendi! – Weź!
Leggi! – Przeczytaj!
Vedi! – Zobacz!
Conosci! – Poznaj!

voi

Scrivete! – Napiszcie!
Prendete! – Weźcie!
Leggete! – Przeczytajcie!
Vedete! – Zobaczcie!
Conoscete! – Poznajcie!

W 2 osobie l. poj., czyli tu (ty): czasowniki zakończone na –ire przyjmują końcówkę –i.
W 2 osobie l. mn., czyli voi (wy): czasowniki zakończone na –ire przyjmują końcówkę –ite.

RNwXAQ5LUCewq
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.

Persona

singolare

persona

plurale

tu

Apri! – Otwórz!
Dormi! – Śpij!
Finisci! – Zakończ!
Capisci! – Zrozum!

ale:
Vieni! – Chodź! Przyjdź!

voi

Aprite! – Otwórzcie!
Dormite! – Śpijcie!
Finite! – Zakończcie!
Capite! – Zrozumcie!


Venite! – Chodźcie! Przyjdźcie!

R1ZMCwCLS4mWY
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.

Dizionario

f = femminile - rodzaj żeński, m = maschile - rodzaj męski, pl = plurale - liczba mnoga

adesso
adesso
R1Mwgnr8BW84y1
Nagranie dźwiękowe

teraz

R1Xqmz4Y5DPyx1
Nagranie dźwiękowe
le Alpi (fpl)
le Alpi (fpl)
R9DtV2T74El5l1
Nagranie dźwiękowe

Alpy

R1AFLQvaCeYNg1
Nagranie dźwiękowe
altro
altro
R1TPcrjUXKvIt1
Nagranie dźwiękowe

inny

R1SKQs3A60fWo1
Nagranie dźwiękowe
gli Appennini (mpl)
gli Appennini (mpl)
RLZiPYWNhDHI31
Nagranie dźwiękowe

Apeniny

RFmYdPJiheiCu1
Nagranie dźwiękowe
aprire
aprire
R1jg7TPlVNOEx1
Nagranie dźwiękowe

otwierać

R1JrR6TkpKXQ51
Nagranie dźwiękowe
la cartina (f)
la cartina (f)
R9wtDRNpqDkga1
Nagranie dźwiękowe

mapa

RS3ePDERMLcTw1
Nagranie dźwiękowe
la catena (f)
la catena (f)
RtDihuq3x0xQP1
Nagranie dźwiękowe

łańcuch, pasmo górskie

Rl5hOQrzvv0vY1
Nagranie dźwiękowe
il centro (m)
il centro (m)
RBovKRTHLJgXa1
Nagranie dźwiękowe

centrum

RHGfgXhmz7C3e1
Nagranie dźwiękowe
cercare
cercare
RqKqr4vfGVDVx1
Nagranie dźwiękowe

starać się, próbować, szukać

RXvnYiMGbhB8F1
Nagranie dźwiękowe
la collina (f)
la collina (f)
R1E00RW1iq7xp1
Nagranie dźwiękowe

wzgórze

R136SjRxteALA1
Nagranie dźwiękowe
l’Etna (f)
l’Etna (f)
RDkDbzSjUIV7Q1
Nagranie dźwiękowe

Etna

R1Vhi0oBaSQCj1
Nagranie dźwiękowe
famoso
famoso
Rsx2UDpklLnBa1
Nagranie dźwiękowe

słynny

R3nii3ojMr6yE1
Nagranie dźwiękowe
fisico
fisico
R7Vnrrk9SeJ441
Nagranie dźwiękowe

fizyczny

RrB8Fg2TUAPwT1
Nagranie dźwiękowe
il fiume (m)
il fiume (m)
Rot9m7JMEzJGV1
Nagranie dźwiękowe

rzeka

RGWIKoIgHyOyP1
Nagranie dźwiękowe
grande
grande
RmPFRNttXt8vh1
Nagranie dźwiękowe

duży

RM6OQi5k3UQVz1
Nagranie dźwiękowe
guardare
guardare
R11KewR8lOnqv1
Nagranie dźwiękowe

patrzeć

RBr7DpaN8mOiN1
Nagranie dźwiękowe
inoltre
inoltre
ReAMV7XouYeEb1
Nagranie dźwiękowe

ponadto

RBynFoGiK4UQo1
Nagranie dźwiękowe
l'isola (f)
l'isola (f)
R1XCaZH5TYEOE1
Nagranie dźwiękowe

wyspa

R1EQxC28vC5Oj1
Nagranie dźwiękowe
il lago (m)
il lago (m)
RBsVXjdHvr1bz1
Nagranie dźwiękowe

jezioro

RrkdV2GqxPbAW1
Nagranie dźwiękowe
il lago di Garda (m)
il lago di Garda (m)
R1OcHKGtDNFsx1
Nagranie dźwiękowe

Jezioro Garda

RbSCjbwFylotE1
Nagranie dźwiękowe
il lago Maggiore (m)
il lago Maggiore (m)
Rt3HhIuVzhdJ61
Nagranie dźwiękowe

Jezioro Maggiore

R1aWdZNlErnUX1
Nagranie dźwiękowe
la lavagna (f)
la lavagna (f)
R1NquTwiTybXx1
Nagranie dźwiękowe

tablica

RbFdHH2HwMd291
Nagranie dźwiękowe
il mar Jonio (m)
il mar Jonio (m)
ReFiVsOZXhnWe1
Nagranie dźwiękowe

Morze Jońskie

R1NDnTQjYYvLX1
Nagranie dźwiękowe
il mar Ligure (m)
il mar Ligure (m)
RaHnVD0sNLcK31
Nagranie dźwiękowe

Morze Liguryjskie

R7W64lzgVmImH1
Nagranie dźwiękowe
il mar Mediterraneo (m)
il mar Mediterraneo (m)
RxOvBzXwZL4Ds1
Nagranie dźwiękowe

Morze Śródziemne

R1Iq75LAM6gUW1
Nagranie dźwiękowe
il mar Tirreno (m)
il mar Tirreno (m)
RwCncr5QEr5wL1
Nagranie dźwiękowe

Morze Tyrreńskie

R1G9de8td4u111
Nagranie dźwiękowe
il mare (m)
il mare (m)
Rtps7UXPxAJTU1
Nagranie dźwiękowe

morze

R1dZ7l22BKkws1
Nagranie dźwiękowe
il mare Adriatico (m)
il mare Adriatico (m)
RPIFoKAvgDUQB1
Nagranie dźwiękowe

Morze Adriatyckie

RsaI62NFzUAlf1
Nagranie dźwiękowe
la montagna (f)
la montagna (f)
R1f2KmmYz6qsV1
Nagranie dźwiękowe

góry

R4omk1xCnS6EC1
Nagranie dźwiękowe
Napoli
Napoli
RzuNt03M7AbZw1
Nagranie dźwiękowe

Neapol

Ro5fontL4A6F31
Nagranie dźwiękowe
la parte (f)
la parte (f)
Ruqbu0H8wY4H71
Nagranie dźwiękowe

część

RS6FLuzThxhcR1
część
la penisola (f)
la penisola (f)
R1bcQttXOiQKg1
Nagranie dźwiękowe

półwysep

R1ZHHPFigoJLK1
Nagranie dźwiękowe
il Po (m)
il Po (m)
R19AnpcAdvJuc1
Nagranie dźwiękowe

Pad

R1bp5ffZWLzEV1
Nagranie dźwiękowe
poco
poco
R1S4T6obe8WUF1
Nagranie dźwiękowe

mały, nieliczny

RYsc0IkOpFqIN1
Nagranie dźwiękowe
prendere appunti
prendere appunti
RoYKn6ESQ92Dl1
Nagranie dźwiękowe

robić notatki

RMBE4ARE49EVk1
Nagranie dźwiękowe
questo
questo
R1eprkY741axt1
Nagranie dźwiękowe

ten

R1ZREu9Oc24kz1
Nagranie dźwiękowe
ricordare
ricordare
R17jsRvFSwLu41
Nagranie dźwiękowe

pamiętać

R1ZVqXTx7mUKu1
Nagranie dźwiękowe
la Sardegna (f)
la Sardegna (f)
R1RTPd9TZWn7a1
Nagranie dźwiękowe

Sardynia

R17MakhB7z1Zc1
Nagranie dźwiękowe
scrivere
scrivere
R1XZHHgTk9ser1
Nagranie dźwiękowe

pisać

R11tyeL7BV2jh1
Nagranie dźwiękowe
la Sicilia (f)
la Sicilia (f)
RRk0BXjKm1DLz1
Nagranie dźwiękowe

Sycylia

R199UkXxXeOcP1
Nagranie dźwiękowe
spettacolare
spettacolare
RjCTq39iyd79Z1
Nagranie dźwiękowe

spektakularny, widowiskowy

ROUHfy06CVjTW1
Nagranie dźwiękowe
lo stivale (m)
lo stivale (m)
RMbuZYH3bahFH1
Nagranie dźwiękowe

but (z wysoką cholewą), kozak

R4DLuXICc0uZK1
Nagranie dźwiękowe
il tema (m)
il tema (m)
RpXB42FdgLd2Q1
Nagranie dźwiękowe

temat

RPpiwSY7PZGjd1
Nagranie dźwiękowe
il Tevere (m)
il Tevere (m)
RuAXZJLo7lJKe1
Nagranie dźwiękowe

Tybr

RK8zJLo9kXQuw1
Nagranie dźwiękowe
vedere
vedere
RIMGYUbZRroNC1
Nagranie dźwiękowe

widzieć

RWcbKzwXZwjnb1
Nagranie dźwiękowe
venire
venire
R5pXd8X3ehI6K1
Nagranie dźwiękowe

przychodzić

R1T4tzTZD4O7u1
Nagranie dźwiękowe
il Vesuvio (m)
il Vesuvio (m)
R1b9CiwJyeN801
Nagranie dźwiękowe

Wezuwiusz

RxLolk9ZhK6mU1
Nagranie dźwiękowe
vicino
vicino
R1HYg0WnKDgYv1
Nagranie dźwiękowe

blisko

Rh6JjJbpi8biW1
Nagranie dźwiękowe
il vulcano (m)
il vulcano (m)
R1AUmBWHOfTIc1
Nagranie dźwiękowe

wulkan

RWFKjdFD9Ap2C1
Nagranie dźwiękowe
Bianchi