W królestwie sekcji. Bliskie spojrzenie na orkiestrę symfoniczną
Przejdźmy do tematu
Skład orkiestry symfonicznej
Orkiestra symfoniczna jest wielkim zespołem instrumentalnym. W orkiestrze tej gra nawet 120 muzyków! W orkiestrze symfonicznej wyróżnia się cztery grupy instrumentów:
Instrumenty smyczkowe: skrzypce pierwsze, skrzypce drugie, altówki, wiolonczele, kontrabasy.
Instrumenty dęte drewniane: flety i flet piccolo, oboje i rożek angielski, klarnety i klarnet basowy, fagoty i kontrafagot.
Instrumenty dęte blaszane: waltornie, trąbki, puzony, tuba.
Instrumenty perkusyjne: wielki bęben, gong, kotły, talerze, trójkąt, werbel, czelesta i inne.
Ponadto w orkiestrze symfonicznej występują inne instrumenty: fortepian, harfa oraz inne wskazane w partyturze.
Grafika interaktywna przedstawia układ sceniczny instrumentów w orkiestrze symfonicznej. Zapamiętaj ułożenie instrumentów na scenie oraz ich naturalny wygląd przedstawiony na zdjęciach.
Każda orkiestra symfoniczna składa się z kilku sekcji instrumentów, w jej składzie znajdują się instrumenty dęte, smyczkowe, perkusyjne. Każda z tych sekcji dzieli się na mniejsze grupy. Orkiestrę na scenę wprowadza koncertmistrzkoncertmistrz. To określenie informuje już o tym, że jest ważną osobą – mistrzem ceremonii, zaraz po dyrygenciedyrygencie. Najczęściej jest nim muzyk grający w pierwszych skrzypcach. Gdy wszyscy muzycy zajmą swoje pozycje w orkiestrze i siądą za pulpitamipulpitami, koncertmistrz wstaje i decyduje o rozpoczęciu strojenia instrumentów. Zazwyczaj dźwięk wskazuje obój lub fortepian, podając go orkiestrze. Podczas koncertu dba o utrzymywanie ciągłego kontaktu z dyrygentem.
Orkiestra symfoniczna nie ma ustalonego sztywnego składu, tak jak np. kwartet smyczkowy. Generalnie wielkość orkiestry oscyluje w granicach około 100 osób a główny skład instrumentalny ustalił się w XIX wieku kiedy to do orkiestry w romantyzmie dodano tubę. Stąd też w utworach wcześniejszych nie usłyszymy tego instrumentu.
Ze względu na ilość instrumentów wyróżnia się małą, wielką i zwiększoną orkiestrę symfoniczną.
Zapoznaj się z układem instrumentów w orkiestrze. Wysłuchaj wszystkich dźwięków i postaraj się zapamiętać je, by później rozpoznać barwy instrumentów.
1.
I skrzypce
{audio}
2.
II skrzypce
3.
altówki
{audio}
4.
wiolonczele
{audio}
5.
kontrabasy
{audio}
6.
harfa
{audio}
7.
flety poprzeczne
{audio}
8.
klarnety
{audio}
9.
fagoty
{audio}
10.
oboje
{audio}
11.
trąbki
{audio}
12.
puzony
{audio}
13.
waltornie (rogi)
{audio}
14.
tuba
{audio}
15.
trójkąt
{audio}
16.
werbel
{audio}
17.
kotły
{audio}
18.
fortepian
{audio}
19.
talerze
{audio}
20.
flet piccolo
{audio}
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1GcCOFoz
Wysoko brzmiący instrument smyczkowy.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1GcCOFoz
Arpeggio składające się z wielu dźwięków, zagranych na instrumencie strunowym szarpanym.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1GcCOFoz
Melodia zagrana na instrumencie dętym drewnianym, o szorstkim, chropowatym brzmieniu.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1GcCOFoz
Długi dźwięk, bardzo długo brzmiący, jasny, metaliczny wykonany na instrumencie perkusyjnym.
W puste pola wpisz nazwę instrumentu, na którym odegrany został przykład dźwiękowy. Nazwę instrumentu wpisz z małej litery.
Dźwięk 1: ................
Dźwięk 2: ............
Dźwięk 3: ..............
Dźwięk 4: ............
Dźwięk 5: ..................
Słynne orkiestry symfoniczne
Posłuchaj kilku utworów w wykonaniu słynnych orkiestr symfonicznych.
Jedną ze słynnych orkiestry symfonicznych jest Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia (NOSPR), która koncertuje w filharmoniach na całym świecie, m.in. w USA, Wielkiej Brytanii, Austrii, Chinach, Australii.
Inną słynną orkiestrą jest London Symphony Orchestra [czytaj: london symfoni orkestra], która jest jedną z najważniejszych orkiestr angielskich i europejskich.
Berliner Philharmoniker [czytaj: berlina filhamonika] jest niemiecką orkiestrą symfoniczną, która działa od 1882 roku. Od początku istnienia gra z najwybitniejszymi dyrygentami świata. Współpracuje z firmą Deutsche Grammophon [czytaj: dojcze gramufun], z którą nagrała wiele koncertów, oper.
Ważne daty
1882 – powstanie Berliner Philharmoniker
1904 – powstanie London Symphony Orchestra
1935 – powstanie Narodowej Orkiestry Polskiego Radia
Do podanych orkiestr symfonicznych dopisz kraj z którego pochodzą.
NOSPR - ............
London Symphony Orchestra - ..............................
Berliner Philharmoniker - ............
Zaznacz formy muzyczne, które przeznaczone są na orkiestrę symfoniczną.
- Koncert
- Symfonia
- Fuga
- Opera
- Sonata
- Balet
Zaznacz zdania prawdziwe.
- Koncertmistrz jest innym określeniem dyrygenta.
- NOSPR jest narodową orkiestrą Stanów Zjednoczonych.
- Tuba jest jednym z instrumentów wchodzących w skład orkiestry symfonicznej.
- Pełny kształt orkiestry symfonicznej ukształtował się w romantyzmie.
Rozpoznaj instrumenty znajdujące się na ilustracjach.
Kotły, Obój, Fortepian, Kontrabas
Przeciągnij nazwy instrumentów w odpowiednie miejsce orkiestry symfonicznej.
Fagot, Pierwsze skrzypce, Kontrabas, Harfa, Wiolonczela, Puzon
Słownik
muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę.
ogół instrumentów muzycznych używanych np. w danej epoce, w określonym zespole.
pierwszy instrumentalista w obsadzie instrumentów smyczkowych w orkiestrze, zwykle pierwszy skrzypek.
[łac.], podstawa na książki, nuty itp. w formie pochylonej deski umocowanej na trzonie.
[gr.], muz. cykliczna forma orkiestrowa, zazwyczaj 4‑częściowa, zbudowana zgodnie z zasadami cyklu sonatowego.