Przeprowadzenie badania, ocena stanu funkcjonalnego pacjenta i sporządzenie dokumentacji medycznej w celu doboru zaopatrzenia ortopedycznego
Zaopatrzenie w indywidualny przedmiot ortopedyczny jest najczęściej elementem całościowego procesu leczenia lub usprawniania danego pacjenta. W myśl ustawy o wyrobach medycznych wykonanie wyrobu medycznego na zamówienie odbywa się na podstawie decyzji lekarza określonej specjalności, który wskazuje typ i rodzaj przedmiotu ortopedycznego. Wystawienie zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne jest podstawą rozpoczęcia procesu zaopatrzenia pacjenta oraz (dla zainteresowanych) pozyskania środków finansowych ze środków publicznych, np. Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) czy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Dla wykonawcy przedmiotu ortopedycznego zlecenie lekarskie stanowi źródło następujących informacji:
Dane identyfikacyjne pacjenta (imię, nazwisko, wiek, PESEL):
dane niezbędne do ewidencji i utworzenia dokumentacji medyczno‑technicznej dla konkretnego przypadku pacjenta i wyrobu medycznego,
informacja o wieku, która uświadamia technikowi, w jakiej grupie wiekowej mieści się pacjent (dziecko, młodzież, dorosły), który wymaga zaopatrzenia w przedmiot ortopedyczny. Może się do tej wizyty przygotować.
Rodzaj przedmiotu ortopedycznego — wskazany, jak już wspomniano, przez lekarza specjalistę. Dla technika jest to bardzo istotna informacja.
Wskazania dodatkowe osoby uprawnionej do wystawienia zlecenia:
każda dodatkowa informacja wspiera proces wytwarzania przedmiotu ortopedycznego.
Grupa i liczba porządkowa wyrobu medycznego (inaczej: kod wyrobu medycznego):
numer identyfikujący wyrób medyczny i determinujący wysokość dofinansowania z NFZ.
Kod choroby:
obejmuje jednostkowe dane medyczne pacjenta. Jest to informacja przydatna, ale nie niezbędna dla technika.
Termin ważności zlecenia:
zakres czasowy jest bardzo ważny dla pacjenta ze względów finansowych. Po upływie wyznaczonego terminu pacjent traci uprawnienia do finansowania ze środków publicznych. Nabycie nowych uprawnień jest możliwe, ale po powtórzeniu całej procedury uzyskania zlecenia na wyrób medyczny.
Dane lekarza kierującego i podmiotu leczniczego:
kontakt z lekarzem kierującym jest bardzo istotny dla technika. W przypadku pytań, wątpliwości czy innych problemów wymagających konsultacji, możliwość bezpośredniej rozmowy wiele wnosi do procesu zaopatrywania pacjenta.
Wybrane zagadnienia zaopatrzenia ortotycznego
Lekarz ma do wyboru różnego rodzaju ortezy, które stosowane są w zależności od występującej dysfunkcji. W całym procesie doboru odpowiedniej ortezy dla chorego ważne jest współdziałanie interdyscyplinarnego zespołu terapeutycznego, w skład którego wchodzą: lekarz, technik ortopeda, podiatra oraz fizjoterapeuta. Należy jednak pamiętać, że to pacjent jest odbiorcą przyszłego zaopatrzenia ortopedycznego i bez jego czynnego udziału nie powinno się podejmować ostatecznego wyboru konkretnej ortezy.
Ze względu na swój terapeutyczno‑funkcjonalny charakter, ortezy przeznaczone są głównie dla dzieci i młodzieży, dlatego ważny jest również udział rodziców w doborze zaopatrzenia ortopedycznego. U dorosłych ortezy stosowane są w celu wspomagania funkcji kończyny, a także stabilizowania, unieruchomienia czy odciążenia części ciała.
Badanie
Przed pojawieniem się pacjenta u technika ortopedy, lekarz lub fizjoterapeuta powinni dokładnie zbadać deformację, uszkodzony staw czy jakąkolwiek dysfunkcję układu ruchu oraz ustalić zastosowanie ortezy: jako działanie profilaktyczne czy działanie wspomagające proces leczenia. Technik ortopeda, po otrzymaniu od chorego zlecenia z przypisaną konkretną ortezę, ponownie przeprowadza obszerny wywiad i badanie podmiotowe, na podstawie których może precyzyjnie określić stan funkcjonalny i wynikające z niego problemy pacjenta. Rozmowa z pacjentem może być zestawem zróżnicowanych pytań, dostosowanych do danej sytuacji i pacjenta. Przykładowe pytania przedstawiono w tabeli 1.
Propozycja pytania | Interpretacja odpowiedzi |
|---|---|
Czy to Twoja pierwsza orteza? | Dla technika jest to informacja, że dla pacjenta i rodziców będzie to całkowicie nowe doświadczenie. |
Jeżeli jest to pierwsze zaopatrzenie ortopedyczne to czy może widziałeś/-aś ortezę lub kogoś w ortezie? | Negatywna odpowiedź powiązana będzie z opisaną wyżej sytuacją. |
Czy dysfunkcja kończyny jest nabyta czy wrodzona? | W przypadku wady wrodzonej technik dowiaduje się, że problem towarzyszy pacjentowi przez całe jego życie. Z jednej strony jest to dla niego trudne, ale z drugiej kontakty z leczeniem czy terapią nie są mu obce. |
Czy oprócz dysfunkcji kończyny odczuwasz inne niedogodności, np. bólowe? | Technik określa skalę problemu, to, z czym musi sobie w miarę możliwości poradzić oraz co musi uwzględnić, zaopatrując pacjenta w ortezę. |
Na jakim etapie terapii znajdujesz się obecnie? | Technik dowiaduje się na przykład, że orteza ma służyć zabezpieczeniu efektu zabiegu operacyjnego lub przygotowywać do niego pacjenta albo wspierać zabiegi fizjoterapeutyczne. |
Czy jesteś rehabilitowany lub ćwiczysz w domu? | Na podstawie odpowiedzi technik może dowiedzieć się, jak bardzo pacjent jest zaangażowany, jak podchodzi do terapii i jak może zareagować na nowy element leczenia. |
Czy masz jakieś pytania? | Technik zaznajamia się z prośbami i oczekiwaniami pacjenta. Ważna jest m.in. umiejętność prowadzenia rozmowy, komunikacji i zwykłej empatii. Aspekt psychologiczny to niezwykle istotny element całego procesu indywidualnego zaopatrzenia pacjenta. |
Badanie podmiotowe kończyn górnych i dolnych powinno być ocenione w pozycji stojącej lub leżącej na kozetce. Powinno obejmować, w zależności od schorzenia, okolicy objętej ortezą i od jej rodzaju:
badanie zakresów ruchu w stawach,
ocenę siły mięśniowej,
ocenę przykurczy mięśniowych,
ocenę czucia powierzchownego,
ocenę spastyczności (przy uszkodzeniu centralnego układu nerwowego),
ocenę deformacji w stawach,
pomiary długości odcinkowych i całej kończyny,
pomiary obwodów okolic objętych ortezą,
ocenę dolegliwości bólowych,
sprawdzenie korektywności wady,
ocenę kondycji skóry.
Ocena funkcjonalna kończyny dolnej polega na ocenie: chodu, siadania i wstawania z krzesła, wchodzenia i schodzenia po schodach, a także korzystania z kul i innych pomocy. W przypadku kończyny górnej sprawdza się czynności dnia codziennego, takie jak chwytanie różnych przedmiotów (np. klucza, monety, piłki czy książki), odkręcanie wieczka słoika czy sięganie przedmiotów zlokalizowanych ponad głową.
Przed pobraniem miary można z pacjentem dokonać doboru materiału na ortezę oraz umożliwić mu wybór koloru, wzoru lub motywu barwiącego ortezę. Komfort przy noszeniu ortezy, względy kosmetyczne oraz potrzeby wynikające z życia codziennego są również ważnymi aspektami wykonania indywidualnego zaopatrzenia ortopedycznego.
W przypadku ortez korekcyjnych tułowia ważnymi informacjami są:
stopień, wygląd i umiejscowienie deformacji,
postęp deformacji,
wiek chorego,
przyczyna zaopatrzenia w ortezę,
motywacja chorego.
W oparciu o ocenę stanu pacjenta oraz analizę zdjęcia rentgenowskiego sprawdza się u pacjenta możliwość korekcji danej deformacji i wprowadzenia jej w gorsecie.
Dla pacjentów, którzy zgłaszają się do wytwórcy na wykonanie ortezy, tworzy się dokumentację techniczno‑medyczną. Jest ona źródłem informacji o zleconym do wykonania wyrobie medycznym oraz o samym pacjencie. Począwszy od oceny stanu pacjenta, projektu przedmiotu ortopedycznego, prac wykonawczych, przymiarek oraz odbioru, wszystkie istotne dane nanoszone są w dokumentacji danego pacjenta. W praktyce występuje ona w wersji elektronicznej lub papierowej. Jest dokumentem wewnętrznym wytwórcy i przyjmuje formę przez niego założoną.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści