Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik przemysłu metalurgicznego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik przemysłu metalurgicznego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑materiału jest zapoznanie ucznia z zagadnieniem planowania procesów kontroli wyrobów, obejmującym następującą tematykę: rodzaje narzędzi kontrolno‑pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych, kontrola procesów metalurgicznych oraz punkty kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznych. Uczeń zapozna się również ze słownikiem pojęć związanych z omawianą tematyką oraz sprawdzi swoją wiedzę.

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik przemysłu metalurgicznego.

Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

MTL.05. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych wyodrębnionej w zawodzie Technik przemysłu metalurgicznego 311708

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celu/ów kształcenia określonego/ych dla kwalifikacji MTL.05. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych:

• organizowania procesów kontroli wyrobów,

• prowadzenia procesów kontroli wyrobów,

• nadzorowania przebiegu procesów metalurgicznych, zgodnie z systemem zarządzania jakością.

Efekty kształcenia

MTL.05.3. Prowadzenie procesów technologicznych w przemyśle metalurgicznym

Uczeń:
6) kontroluje przebieg procesów technologicznych w przemyśle metalurgicznym.

MTL.05.5. Nadzorowanie procesów produkcyjnych w przemyśle metalurgicznym zgodnie z systemem zarządzania jakością

Uczeń:
1) charakteryzuje zasady dokumentowania jakości w systemach zarządzania jakością,
2) prowadzi nadzór jakościowy stanowisk technologicznych,
3) charakteryzuje zasady prowadzenia audytów w systemach zarządzania jakością,
4) określa na podstawie dokumentacji wymagane właściwości fizykochemiczne,
5)wytrzymałościowe i technologiczne surowców, półproduktów i wyrobów gotowych,
6) dobiera metody, narzędzia i przyrządy do kontroli jakości surowców oraz parametrów procesów produkcyjnych w przemyśle metalurgicznym oraz półproduktów i wyrobów gotowych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDxknWLMnKWprowadzenie
   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne
   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Materiał Atlas interaktywny Rodzaje narzędzi kontrolno‑pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk)D9a0WL0MkAtlas interaktywny Rodzaje narzędzi kontrolno‑pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk) to atlas interaktywny przybliżający cechy narzędzi. Materiał Plansza interaktywna Kontrola etapów procesów metalurgicznychDB6u1IoVPPlansza interaktywna Kontrola etapów procesów metalurgicznych to plansza interaktywna, która przedstawia etapy procesów metalurgicznych. Materiał Schemat interaktywny Punkty kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznychDLCDFUURJSchemat interaktywny Punkty kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznych jest to schemat, pokazujący punkty kontroli w procesach metalurgicznych.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceD2aDD0mj7Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuD10JRd0UASłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przwodnik dla nauczycielaD11HZmKzZPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDCWBBkHwkPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDJaDMm6JTNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDvcuERaDDInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik przemysłu metalurgicznego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z planowaniem procesów kontroli wyrobów.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów podczas zajęć

Atlas interaktywny „Rodzaje narzędzi kontrolno‑pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk)”

• Nauczyciel pokazuje uczniom na zajęciach atlas interaktywny, który przedstawia narzędzia pomiarowe wykorzystywane w czasie wytopu oraz obróbki cieplnej i plastycznej a także poszczególne przyrządy do pomiary temperatury widoczne w tabeli, ze szczególnym uwzględnieniem narzędzi pomiarowych wykorzystywanych do kontroli gotowych wyrobów.

• W trakcie przeglądania atlasu pozwala uczniom zadawać pytania i udziela na nie odpowiedzi.

• Nauczyciel uprzedza, że zaprezentowane w atlasie informacje będą potrzebne do wykonania ćwiczenia.

• Po zakończonej prezentacji nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup, rozdaje im małe kartki i długopisy. Następnie każda z grup ma za zadanie stworzyć 6 pytań, które posłużą do stworzenia gry edukacyjnej przypominającej grę „5 sekund” i dotyczących narzędzi pomiarowych wykorzystywanych w czasie wytopu oraz obróbki cieplnej i plastycznej. Ważnym jest, aby pytania były proste i wymagały konkretnej odpowiedzi.

• Po zakończeniu pracy grupy oddają kartki z pytaniami nauczycielowi, a ten odkłada na bok kartki z powtarzającymi się pytaniami, a pozostałe kartki wkłada do kapelusza.

• Grupy mają możliwość zagrania w grę. Przedstawiciele każdej grupy losują pytania i zadaniem uczniów jest odpowiedzenie na nie w ciągu 5 sekund. Nauczyciel koryguje ewentualne błędne odpowiedzi.

• Członkowie grupy, która udzieli największej ilości prawidłowych odpowiedzi, mogą zostać nagrodzeni przez nauczyciela ocenami lub pochwałami.

Plansza interaktywna „Kontrola etapów procesów metalurgicznych”

• Nauczyciel pokazuje uczniom na zajęciach planszę interaktywną, która przedstawia grafiki reprezentujące etapy procesów metalurgicznych. W trakcie przeglądania planszy uczniowie zadają nauczycielowi pytania, na które udziela odpowiedzi.

• Nauczyciel uprzedza, że zaprezentowane na planszy informacje będą potrzebne do wykonania ćwiczenia.

• Po zakończonej prezentacji nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy, rozdaje im duże kartki i klej oraz rozsypankę dotyczącą etapów procesów metalurgicznych.

• Ćwiczenie polega na naklejeniu na kartce poszczególnych etapów procesów, a następnie każda grupa podpisuje je. Po zakończeniu pracy grupy wymieniają się kartkami (zgodnie z kierunkiem ruchów wskazówek zegara) i analizują czy etapy są odpowiednio podpisane. Po upływie 10 minut oddają kartki nauczycielowi, a ten sprawdza, która grupa najlepiej poradziła sobie z ćwiczeniem. Nauczyciel koryguje ewentualne błędne zapisy.

• Członkowie grupy, która najlepiej poradzi sobie z zadaniem, mogą zostać nagrodzeni przez nauczyciela ocenami lub pochwałami.

Schemat interaktywny „Punkt kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznych”

• Podczas zajęć nauczyciel pokazuje uczniom na tablicy interaktywnej schematy i umożliwia zapoznanie się z poszczególnymi elementami przedstawiającymi punkty kontroli międzyoperacyjnej po procesie obróbki plastycznej na zimno i na gorąco.

• Po zapoznaniu się z nimi uczniowie próbują podać w kolejności poszczególne elementy schematów (praca całego zespołu klasowego).

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do nieprawidłowych informacji.

• Następnie nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej opisy umieszczone przy poszczególnych schematów.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Atlas interaktywny „Rodzaje narzędzi kontrolno pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk)”

• Podczas zajęć nauczyciel pokazuje uczniom atlas interaktywny. Omawia zawartość e‑materiału. Uczniowie mają możliwość zapoznania się z narzędziami pomiarowymi wykorzystywanymi w czasie wytopu oraz obróbką cieplną i plastyczną a także poszczególnymi przyrządami do pomiarów temperatury, ze szczególnym uwzględnieniem narzędzi pomiarowych wykorzystywanych do kontroli gotowych wyrobów.

• Nauczyciel prosi każdego z uczniów o przygotowanie 5 pytań dotyczących treści zawartych w atlasie interaktywnym.

• Każdy uczeń w oparciu o e‑materiał „Rodzaje narzędzi kontrolno pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk)” stara się ułożyć 5 pytań quizowych z czterema odpowiedziami i zaznaczoną odpowiedzią poprawną.

• Uczniowie prezentują swoje pytania podczas zajęć w taki sposób, że reszta klasy (każdy uczeń z osobna) wskazuje właściwą, jedną z czterech odpowiedzi. Autor pytania koryguje ich odpowiedzi. Jeśli sam wskazuje niewłaściwą lub niejednoznaczną odpowiedź, koryguje to nauczyciel.

• Następnie nauczyciel wyświetla kolejny raz atlas interaktywny „Rodzaje narzędzi kontrolno pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk)” i wskazuje obszary ważne, które nie zostały ujęte w pytaniach uczniów.

Plansza interaktywna „Kontrola etapów procesów metalurgicznych”

• Podczas zajęć nauczyciel pokazuje uczniom na planszy interaktywnej etapy procesów metalurgicznych. Omawia zawartość e‑materiału.

• Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie schematu procesów wraz z opisem.

• Każdy uczeń w oparciu o e‑materiał „Kontrola etapów procesów metalurgicznych” stara się nakleić na kartce poszczególne etapy procesów metalurgicznych, a następnie odpowiednio podpisać. Po zakończeniu pracy uczniowie wymieniają się kartkami i analizują czy etapy są odpowiednio podpisane.

• Po upływie 10 minut oddają kartki nauczycielowi, a ten sprawdza który uczeń najlepiej poradził sobie z ćwiczeniem. Nauczyciel koryguje ewentualne błędne zapisy.

Schemat interaktywny „Punkt kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznych”

• Podczas zajęć nauczyciel pokazuje uczniom schemat interaktywny. Omawia zawartość e‑materiału. Uczniowie mają możliwość zapoznania się ze schematami przedstawiającymi punkty kontroli międzyoperacyjnej po procesie obróbki plastycznej na zimno i na gorąco.

• Nauczyciel rozdaje każdemu z uczniów kartki z wydrukowanymi schematami (nauczyciel przydziela je losowo). Zadanie polega na poprawnym opisaniu danego schematu.

• Następnie nauczyciel wyświetla kolejny raz schemat „Punkt kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznych” i wskazuje obszary ważne, które nie zostały ujęte w pracach uczniów.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć nakazuje uczniom zapoznanie się z e‑materiałami: atlasem interaktywnym – „Rodzaje narzędzi kontrolno pomiarowych i badawczych do kontroli wyrobów metalurgicznych (odkuwek, odlewów, wyrobów walcowanych, kęsisk)”, planszą interaktywną – „Kontrola etapów procesów metalurgicznych” oraz schematem interaktywnym „Punkt kontroli międzyoperacyjnej procesów metalurgicznych”. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej będzie im posługiwać się słownictwem specjalistycznym.

• Równocześnie przekazuje im zestaw pytań, które przygotował dla uczniów. Odpowiedzi na pytania te zawarte są w udostępnionych uczniom materiałach, które przeprowadzają ucznia przez wiedzę niezbędną określenia parametrów technologicznych wiercenia oraz ich optymalizacji.

• Pytania te obejmują zagadnienia, które w postaci zadań są zawarte w interaktywnych materiałach sprawdzających. Nauczyciel musi tylko przeformułować zadanie na pytanie, na które uczeń musi znaleźć odpowiedź.

• Po odpowiedzi na te pytania uczeń przesyła opracowany materiał do nauczyciela np.: e‑mailem i przychodzi na lekcję przygotowany i gotowy do dalszych działań (zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce).

Podczas lekcji

• Nauczyciel zatwierdza materiały (odpowiedzi na pytania) przesłane przez ucznia.

• Teraz uczeń zabiera się za realizację zadania praktycznego.

• Nauczyciel daje mu zadanie: Zaplanuj proces kontroli wyrobu.

• Uczeń planuje kolejne etapy swojego działania.

• Po zakończeniu planowania przedstawia swoje pomysły nauczycielowi.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło ci trudności? Co wykonałeś bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując się do tego zadania następnym razem? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy i każdej z nich przydziela określony temat: przyrządy kontrolno‑pomiarowe, kontrola wyrobu oraz obróbka metalu.

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnych z wykorzystaniem informacji zawartych w e- materiałach oraz w innych źródłach informacji, a także przesłanie go nauczycielowi.

• Nauczyciel przed lekcją sprawdza przesłany materiał i zwraca go z komentarzami lub zezwala na wykonanie dalszych działań na lekcji.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• W przypadku pytań - nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

• Na podstawie wykonanych prac, grupy są odpowiednio oceniane.

• Uczniowie notują pozyskane informacje.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło grupie trudności? Co grupy wykonały bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując prezentację następnym razem? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielny wybór ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia.

Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał w dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu zagadnień daje szerokie pole do popisu dla uczącego. Zastosowanie materiałów pozwala realizować zasadę „nigdy tak samo”, w której praktycznie ten sam zakres materiału może być ujęty na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Przy pracy w grupie nauczyciel prowadzi proces grupowy, rozwijając nie tylko zasób związany z wiedzą, ale też umiejętność uczenia się przez uczniów (w grupie i samodzielnie) oraz przyjmowania różnych ról grupowych (czasem takich, w których uczniowie czują lekki dyskomfort). Pozwala to budować umiejętności społeczne. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uruchamiają się procesy wsparcia uczniów przez siebie nawzajem i uczenia się od siebie. Wspiera to naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ich zróżnicowanie pozwala dotrzeć z informacją zwrotną i wskazać, na różne sposoby, zakres materiału konieczny do powtórzenia. Jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Wszystkie multimedia przedstawiają informacje na temat narzędzi kontrolno – pomiarowych oraz procesów kontroli wyrobów.

Różne formy multimedialne mogą zaspokajać różne sposoby odbioru informacji, kanały percepcji i sposoby przyswajania wiedzy.

Niesie to za sobą możliwość zastosowania najlepszego multimedium dedykowanego do każdego ucznia i znosi bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans, jeśli dany uczeń pracował będzie w grupie rówieśniczej.

Dodatkowo odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści