Autorzy przewodnika: Aleksandra Bartkowiak, Anna Wachowiak, Ewa Bręborowicz, Marta Jokiel

Konsultant przewodnika: Aleksander Krawczyński

Spis treści

• Podstawowe informacje o e‑materiale1Podstawowe informacje o e‑materiale

• Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym2Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie dydaktycznym

• Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału3Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

• Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych4Wykorzystanie e‑materiału do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

• Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału5Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Tytuł e‑materiału

Wykonywanie manualnego drenażu limfatycznego

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Technik masażysta 325402

Kod i nazwa kwalifikacji

MED.10. Świadczenie usług w zakresie masażu

Oznaczenie i nazwa jednostki efektów kształcenia

MED.10.3. Wykonywanie manualnego drenażu limfatycznego

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

MED.10.4.7. Wykonywanie manualnego drenażu limfatycznego w oparciu o stymulację ruchu perystaltycznego w naczyniach chłonnych:
MED.10.4.7.1) przy wykonywaniu drenażu limfatycznego stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii,
MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych,
MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,
MED.10.4.7.4) dobiera pozycję pacjenta w celu ułatwienia odpływu chłonki,
MED.10.4.7.5) dobiera sposób wykonania zabiegu manualnego drenażu limfatycznego w przypadku usunięcia węzłów chłonnych,
MED.10.4.7.6) wykonuje zabieg manualnego drenażu limfatycznego w przypadku zachowanych węzłów chłonnych oraz w przypadku usuniętych węzłów chłonnych.

Cele ogólne e‑materiału

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MED.10. Świadczenie usług w zakresie masażu:

• wykonywanie masażu w celach terapeutycznych u osoby chorej.

Celem e‑materiału jest przygotowanie osoby uczącej się do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego, a także rozwój jej wiedzy i umiejętności w zakresie:

• podstaw anatomii układu limfatycznego człowieka,

• wskazań i przeciwwskazań do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• wypełniania dokumentacji choroby pacjenta,

• wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• doboru odpowiednich technik manualnego drenażu limfatycznego w zależności od stopnia zaawansowania obrzęku.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

• „Manualny drenaż limfatyczny” - e‑bookDe9qr0xux„Manualny drenaż limfatyczny” - e‑book

• „Obrzęki limfatyczne” - galeria zdjęćD1BMYIDMu„Obrzęki limfatyczne” - galeria zdjęć

• „Zmiany w naczyniu chłonnym pod wpływem wykonania chwytu stojące koła w miejscu” - film edukacyjnyDiRzcc5kt„Zmiany w naczyniu chłonnym pod wpływem wykonania chwytu stojące koła w miejscu” - film edukacyjny

• „Technika wykonywania manualnego drenażu limfatycznego” - sekwencje filmoweD123Xnm4Z„Technika wykonywania manualnego drenażu limfatycznego” - sekwencje filmowe

• „Manualny drenaż limfatyczny kończyny górnej” - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningD11Zfty8K„Manualny drenaż limfatyczny kończyny górnej” - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning

• Interaktywne materiały sprawdzająceDCh0UOkOsInteraktywne materiały sprawdzające

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD1Bwm23TISłownik pojęć dla e‑materiału

• Przewodnik dla nauczycielaD1D6eapSePrzewodnik dla nauczyciela

• Przewodnik dla uczącego sięDkLqctSe9Przewodnik dla uczącego się

• Netografia i bibliografiaDWa1TNPvwNetografia i bibliografia

• Instrukcja użytkowaniaDzaDXobr2Instrukcja użytkowania

Materiały multimedialne uzupełniają się, co pozwala uczącym się zdobyć wiedzę teoretyczną i praktyczną dotyczącą manualnego drenażu limfatycznego.

E‑book zawiera podstawy wiedzy teoretycznej, a jego uzupełnieniem są sekwencje filmowe, dzięki którym osoba ucząca się ma możliwość zapoznania się z metodyką wykonywania poszczególnych technik drenażu.

Galeria zdjęć uzupełnia treści e‑booka, co umożliwia zapoznanie się z rodzajami obrzęków przez uczących się.

Film edukacyjny stanowi uzupełnienie e‑booka oraz sekwencji filmowych dzięki szczegółowemu przedstawieniu procesu powstawania chłonki i jej przepływu przez naczynia limfatyczne.

Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning oraz materiały sprawdzające służą sprawdzeniu oraz ugruntowaniu zdobytej wiedzy. Słownik stanowi cenne uzupełnienie materiałów i pozwala uczącym się utrwalić najważniejsze pojęcia dotyczące manulanego drenażu limfatycznego.

W procesie edukacyjnym materiały uzupełniają się wzajemnie zgodnie z poniższym schematem: e‑book, galeria zdjęć, film edukacyjny, sekwencje filmowe i interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Tytuł materiału multimedialnego

Manualny drenaż limfatyczny

Typ materiału multimedialnego

E‑book

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

E‑book zawiera informacje dotyczące:

• anatomii oraz podstaw funkcjonowania układu limfatycznego człowieka wraz z podziałem na narządy wyższego i niższego rzędu,

• rodzajów obrzęków limfatycznych,

• wskazań i przeciwwskazań do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• podstawowej dokumentacji i diagnostyki prowadzonej przez masażystę,

• uzasadnienia doboru i wykonania pozycji ułożeniowych (drenażowych) stosowanych w manualnym drenażu limfatycznym,

• metodyki zabiegów manualnego drenażu limfatycznego głównych części ciała: grzbietu, kończyny dolnej, kończyny górnej oraz przedniej części tułowia i szyi, wraz z ich kolejnością.

Dodatkowo w e‑booku można znaleźć opis kilku koncepcji terapeutycznych przydatnych w przypadku wystąpienia różnego rodzaju obrzęków, w zależności od stanu klinicznego pacjenta, np. po mastektomii. Zawiera on również podstawowe informacje dotyczące podstaw kompresoterapii oraz doboru odpowiedniego zaopatrzenia.

Z uwagi na zawarte w e‑booku treści powinien on być wykorzystany w pierwszym etapie procesu uczenia się, a potem może stanowić element uzupełniający w procesie zapoznawania się z pozostałymi materiałami multimedialnymi.

Z e‑bookiem powiązane są następujące materiały sprawdzające:

• Zadanie dobierania w pary „Rodzaje stadiów obrzęku limfatycznego”,

• Uzupełnianie podpisów obrazków „Rodzaje chwytów wykonywanych podczas manualnego drenażu limfatycznego”,

• Dopasowanie elementów do schematu „Układ limfatyczny człowieka”,

• Zadanie z lukami „Anatomia układu limfatycznego”,

• Zadanie z możliwością doboru wymiarów „Dopasowywanie rozmiaru materiałów kompresyjnych”.

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych,

• MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.4) dobiera pozycję pacjenta w celu ułatwienia odpływu chłonki,

• MED.10.4.7.5) dobiera sposób wykonania zabiegu manualnego drenażu limfatycznego w przypadku usunięcia węzłów chłonnych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• opisywanie anatomii układu limfatycznego oraz analizowanie rodzajów obrzęków i ich wpływu na tkanki pacjenta,

• rozróżnianie wskazań i przeciwwskazań do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• opisywanie podstawowej dokumentacji i diagnostyki prowadzonej przez masażystę,

• analizowanie rodzajów obrzęków limfatycznych,

• opisywanie doboru i wykonania pozycji ułożeniowych (drenażowych) stosowanych w drenażu limfatycznym,

• rozróżnianie poszczególnych chwytów manualnego drenażu limfatycznego i ich wpływu na opracowywaną tkankę – naczynie,

• opisywanie metodyki zabiegu manualnego drenażu limfatycznego głównych części ciała: grzbietu, kończyny dolnej, kończyny górnej oraz przedniej części tułowia i szyi,

• opisywanie koncepcji terapeutycznych wykorzystywanych w przypadku wystąpienia różnego rodzaju obrzęków, poznanie podstaw kompresoterapii.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

1. Na podstawie informacji zawartych w e‑booku osoba ucząca się może przygotować różnego rodzaju projekty związane z jego treściami, np.:

   • schematyczne przedstawienie krążenia limfy w organizmie człowieka,

   • przygotowanie dokumentacji medycznej na potrzeby wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

   • przedstawienie procedury przygotowania stanowiska pracy,

   • przygotowanie schematu postępowania w przypadku obrzęku limfatycznego kończyn górnych,

   • przygotowanie schematu postępowania w przypadku obrzęku limfatycznego kończyn dolnych,

   • przygotowanie schematu postępowania w przypadku obrzęku limfatycznego w obrębie głowy i szyi,

   • przygotowanie schematu postępowania w przypadku obrzęku limfatycznego w obrębie jamy brzusznej,

   • przygotowanie schematu postępowania w przypadku obrzęku limfatycznego w obrębie grzbietu,

   • przedstawienie koncepcji kompresoterapii dostosowanej do stanu pacjenta i wymiarów obrzęku.

2. Na podstawie informacji zawartych w e‑booku osoba ucząca się może przedstawić nauczycielowi i innym uczącym się, jakie powinno być postępowanie w przypadku pacjenta z obrzękiem limfatycznym oraz kiedy należy wykonać drenaż, a kiedy jest to niemożliwe.

3. Po zapoznaniu się z materiałem osoba ucząca się słabowidząca lub niewidoma może przygotować listę informacji dla niej niezrozumiałych, wymagających dokładniejszego wyjaśnienia lub interpretacji przez nauczyciela.

4. W celu zdobycia lub poszerzenia informacji osoba ucząca się może zapoznać się dodatkowo z materiałami zawartymi w sekwencjach filmowych i filmie edukacyjnym, a następnie przygotować np. fiszki zawierające podstawowe skojarzenia elementów technicznych z teoretycznymi.

5. Wskazane jest, aby osoby z niepełnosprawnością wzrokową miały możliwość indywidualnego konsultowania swoich wątpliwości oraz weryfikacji zdobytych umiejętności na każdym etapie nauki. Przeciwdziała to poczuciu niepewności, umacnia wiarę we własne siły, motywuje do dalszego wysiłku i daje pewność prawidłowego opanowania poszczególnych elementów edukacyjnych.

Praca w grupach

1. Każda grupa opracowuje jeden ze schematów:

   • ogólny schemat rozmowy z pacjentem dotyczącej wykonywania manualnego drenażu limfatycznego, wytyczne dotyczące pełnego wywiadu na potrzeby wykonywanych procedur,

   • schemat wykonywania manualnego drenażu limfatycznego w przypadku obrzęku obu kończyn górnych,

   • schemat wykonywania manualnego drenażu limfatycznego w przypadku obrzęku obu kończyn dolnych,

   • schemat wykonywania manualnego drenażu limfatycznego po operacjach w obrębie głowy i szyi,

   • schemat wykonywania manualnego drenażu limfatycznego po operacjach w obrębie jamy brzusznej.

   Zadaniem grup będzie przygotowanie schematów, przedstawienie ich na forum klasy w formie prezentacji ustnej lub wykonanie plakatu oraz omówienie poszczególnych kwestii.

2. Grupy (podzielone przez nauczyciela na 3‑5-osobowe drużyny) mogą zorganizować quiz lub teleturniej z pytaniami odnoszącymi się do treści znajdujących się w e‑booku, które drużyny zadają sobie nawzajem. Poszczególne elementy gry mogą być zadaniami teoretycznymi, praktycznymi lub mieszanymi. Nagrodą dla zwycięskiej drużyny może być uzyskanie kilku dodatkowych punktów do zaliczenia przedmiotu lub modułu.

3. W ramach pracy w grupach nauczyciel może dodatkowo przedstawić każdej z grup inny przypadek kliniczny pacjenta z obrzękiem. Zadaniem każdej grupy będzie zaproponowanie odpowiedniego postępowania oraz prezentacja przypadku na forum klasy.

4. Po zapoznaniu się z materiałem osoby uczące się słabowidzące lub niewidome mogą w grupach wcielić się w role masażystów i pacjentów. W ten sposób mogą przedstawić nauczycielowi techniki, które wymagają dokładnej prezentacji i opisu, aby w pełni opanować ich wykonywanie.

Praca z całym zespołem

1. Przedstawienie problematycznego przypadku klinicznego, np. pacjenta ze stadium IV obrzęku limfatycznego, po urazie komunikacyjnym, zainicjowanie giełdy pomysłów i opracowanie metodyki postępowania.

2. Wspólne zastanowienie się nad kwestiami problemowymi, takimi jak ograniczenia manualnego drenażu limfatycznego (np. brak możliwości wykonywania drenażu w ubraniu), próba znalezienia rozwiązania.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

1. Zapoznając się z e‑bookiem, uczący się mogą wypisać niezrozumiałe treści. Mogą podjąć próbę samodzielnego ich wyjaśnienia lub poprosić o pomoc innych uczących się lub nauczyciela.

2. Dzięki wykorzystaniu e‑booka osoba ucząca się może przygotować się do egzaminu zawodowego w oparciu o dostępne zadania egzaminacyjne z części teoretycznej i praktycznej.

3. Materiał zawarty w e‑booku może posłużyć jako dodatkowy zasób wiedzy do przygotowania przez osobę uczącą się projektu dotczącego np. celowości wykonywania manualnego drenażu limfatycznego po operacjach ortopedycznych.

4. Osoba ucząca się może wykorzystać treści zawarte w e‑booku w celu zrozumienia i opanowania treści pozostałych materiałów, np. sekwencji filmowych czy filmu edukacyjnego.

Praca w grupach

1. Korzystając z treści zawartych w e‑booku, osoby uczące się mogą przygotować lekcję pokazową, podczas której wcielą się w role pacjenta i masażysty, ćwicząc w ten sposób komunikację z pacjentem. Uczący się mogą nagrać przykładową rozmowę i przedstawić ją nauczycielowi w celu weryfikacji.

2. Na podstawie treści zawartych w e‑booku osoby uczące się mogą przygotować materiały informacyjne dla pacjenta. Mogą one mieć postać krótkiej ulotki zawierającej najważniejsze wiadomości dotyczące manualnego drenażu limfatycznego, np. tego, jak się do niego przygotować.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

1. Osoby uczące się, które opanowały materiał, mogą przygotować projekt strony internetowej zawierającej informacje o zabiegu manualnego drenażu limfatycznego przeznaczone dla pacjentów. W tym celu uczący się mogą poszerzyć wiedzę poprzez poszukiwanie dodatkowych informacji dotyczących poszczególnych etapów manualnego drenażu limfatycznego. Po konsultacji z nauczycielem osoby uczące się mogą przedstawić efekt swojej pracy pozostałym uczącym się na zajęciach lub portalach społecznościowych.

2. Osoby uczące się, które mają problem z opanowaniem materiału lub były nieobecne na zajęciach, mają ciągły dostęp do materiału, dzięki czemu są w stanie przedstawić nauczycielowi kwestie dla nich niezrozumiałe lub problematyczne. Po konsultacji z nauczycielem mogą przygotować fiszki z trudnymi pojęciami, które uzupełnią słownik.

Tytuł materiału multimedialnego

Obrzęki limfatyczne

Typ materiału multimedialnego

Galeria zdjęć

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał zawiera zdjęcia przedstawiające:

• różne rodzaje obrzęków limfatycznych w obrębie kończyny dolnej,

• różne rodzaje obrzęków limfatycznych w obrębie kończyny górnej,

• różne rodzaje obrzęków limfatycznych po mastektomii,

• różne rodzaje obrzęków limfatycznych w obrębie twarzy (pourazowe/ nowotworowe),

• obrzęki limfatyczne na wybranej części ciała, ale w różnym stopniu zaawansowania procesu tworzenia się obrzęku (np. słoniowacizna),

• obrzęki chłonne po operacji usunięcia obrzęku.

Pod zdjęciem pojawia się opis obrzęku i jego skutków.

Z uwagi na powiązanie poszczególnych materiałów ze sobą wskazane jest, aby uczący się zapoznali się najpierw z e‑bookiem, a następnie z galerią zdjęć, filmem edukacyjnym i sekwencjami filmowymi.

Z galerią zdjęć powiązany jest materiał sprawdzający zadanie z możliwością użycia materiałów audio‑video: „Cechy charakterystyczne obrzęku limfatycznego”.

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• rozpoznawanie różnego rodzaju obrzęków limfatycznych o zróżnicowanej etiologii,

• opisywanie skutków różnego rodzaju obrzęków limfatycznych o zróżnicowanej etiologii.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

1. Uczący się oglądają galerię i na bieżąco zgłaszają wszelkie niejasności, które są wyjaśniane przez innych uczących się lub nauczyciela.

2. Uczący się opracowują cechy charakterystyczne poszczególnych rodzajów obrzęku i przyczyny ich powstania oraz przedstawiają je innym uczącym się.

3. Po zapoznaniu się z materiałem osoba ucząca się słabowidząca lub niewidoma może przedstawić różnego rodzaju obrzęki za pomocą prac plastycznych, umieszczając je na np. własnej ręce lub przedramieniu. W ten sposób osoby uczące się mogą opanować wyczuwanie ewentualnych zmian w strukturze skóry i obrzęku.

Praca w grupach

1. Każda grupa opracowuje inny rodzaju obrzęku (obrzęk stopy, obrzęk śródręcza, obrzęk kolana). Zadaniem grup jest zebranie informacji na temat cech charakterystycznych każdego rodzaju obrzęku, np. zmniejszenie ruchomości w stawie skokowym w przypadku obrzęku stopy. Zebrane informacje przedstawiają w postaci plakatu lub prezentacji na forum klasy. W ten sposób powstanie opracowanie dotyczące wielu rodzajów obrzęków, dostępne dla wszystkim uczącym się.

2. Opracowanie materiałów na temat cech charakterystycznych różnego rodzaju obrzęków w połączeniu z informacjami dotyczącymi mechaniki ich powstania oraz metod pracy, opartych na treściach zawartych w e‑booku i sekwencjach filmowych. Efektem pracy będzie omówienie poszczególnych tematów na forum klasy i schematyczne przedstawienie cech różnego rodzaju obrzęków w postaci infografik.

3. Po zapoznaniu się z materiałem osoby uczące się słabowidzące lub niewidome mogą opracować i omówić z nauczycielem cechy charakterystyczne danego obrzęku, które mogą być wyczuwalne palpacyjnie podczas badania pacjenta.

Praca z całym zespołem

1. Omówienie z osobami uczącymi się cech charakterystycznych każdego rodzaju obrzęku na przykładach.

2. Omówienie z zespołem problemów związanych z drenażem limfatycznym poruszanych na poszczególnych zdjęciach, takich jak np.: ból pacjenta podczas zabiegu, ograniczenie zakresu ruchu, kompresoterapia.

3. Przedstawienie zespołowi kilku sytuacji problemowych w postaci dodatkowych zdjęć obrzęków. Zadaniem uczących się będzie znalezienie wspólnych cech danego obrzęku i obrzęków przedstawionych w galerii zdjęć oraz wskazanie stadium danego obrzęku. Efektem pracy zespołu może być przygotowanie mapy obrzęków ciała ludzkiego przedstawionej przez osoby uczące się.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

1. Oglądając galerię, uczący się mogą przygotować się do lekcji odwróconej, w trakcie której będą szczegółowo omawiane rodzaje obrzęków poszczególnych części ciała.

2. Na podstawie materiału multimedialnego osoby uczące się mogą przygotować prezentacje lub infografiki dotyczące różnych rodzajów obrzęków, które zostaną omówione na zajęciach lub będą pomocne w procesie samokształcenia.

3. Osoba ucząca się może przygotować zestaw zagadnień w oparciu o udostępnione przez nauczyciela zadania egzaminacyjne z części teoretycznej i praktycznej egzaminu zawodowego. Może je uszeregować od tematów najłatwiejszych do najtrudniejszych lub odwrotnie. Pozwoli to na zaplanowanie samokształcenia w trakcie przygotowywania się do egzaminu.

Praca w grupach

1. Osoby uczące się mogą wykorzystać zdjęcia zawarte w galerii i przygotować lekcję pokazową, podczas której przedstawią różnego rodzaju obrzęki i odpowiednie metody postępowania.

2. Wykorzystanie zdjęć z galerii w połączeniu z informacjami zawartymi w e‑booku oraz w sekwencjach filmowych do poszerzenia zdobytej wiedzy i zapoznanie się przez osoby uczące się z rodzajami obrzęków i stopniami ich zaawansowania. Każda grupa opracowuje materiał dotyczący obrzęków poszczególnych części ciała.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

1. Osoby uczące się, które opanowały materiał, mogą przygotować prezentację multimedialną zawierającą informacje dotyczące obrzęków w innych częściach ciała, np. obrzęk klatki piersiowej po urazie. W tym celu uczący się mogą poszerzyć wiedzę poprzez poszukiwanie dodatkowych informacji. Po konsultacji z nauczycielem efekt ich pracy może być przedstawiony pozostałym uczącym się na zajęciach lub udostępniony na portalach społecznościowych.

2. Osoby uczące się, które mają problem z opanowaniem materiału lub były nieobecne na zajęciach, mają ciągły dostęp do materiału, dzięki czemu mogą przedstawić nauczycielowi kwestie dla nich niezrozumiałe lub problematyczne. Uczący się mogą przygotować plakat informacyjny lub schemat przedstawiający lokalizację obrzęków w ciele człowieka i możliwe ich przyczyny.

3. Zadaniem osób uczących się jest przyporządkowanie opisów poszczególnych obrzęków do przykładowych zdjęć przygotowanych przez nauczyciela.

Tytuł materiału multimedialnego

Technika wykonywania manualnego drenażu limfatycznego

Typ materiału multimedialnego

Sekwencje filmowe

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W sekwencjach przedstawiono następujące zagadnienia:

• cechy masażysty oraz uzupełnianie dokumentacji,

• przygotowanie pozycji ułożeniowej (drenażowej) – leżenie przodem,

• przygotowanie pozycji ułożeniowej (drenażowej) – leżenie tyłem,

• przygotowanie pozycji ułożeniowej (drenażowej) – leżenie na boku,

• poszczególne chwyty manualnego drenażu limfatycznego wykonywane na tylnej części tułowia (grzbiecie),

• poszczególne chwyty manualnego drenażu limfatycznego wykonywane na przedniej części tułowia (klatka piersiowa/powłoki brzuszne),

• poszczególne chwyty manualnego drenażu limfatycznego wykonywane  w obrębie kończyny dolnej (udo),

• poszczególne chwyty manualnego drenażu limfatycznego wykonywane  w obrębie kończyny górnej (ramię),

• poszczególne chwyty manualnego drenażu limfatycznego wykonywane w obrębie szyi,

• metodyka manualnego drenażu limfatycznego wykonywana w obrębie kończyny dolnej.

Sekwencje filmowe zostały zrealizowane w pomieszczeniach autentycznego gabinetu masażu z pełnym wyposażeniem.

Osoby z niepełnosprawnością wzrokową powinny mieć możliwość wcześniejszego zapoznania się z wyposażeniem gabinetu masażu. Nauczyciel musi upewnić się, czy osoba niekorzystająca ze zmysłu wzroku, słuchając np. materiałów filmowych czy też zapoznając się z treściami e‑booka, prawidłowo wizualizuje używane w nich terminy.

Sekwencje filmowe prezentują pełen proces przeprowadzania elementów manualnego drenażu limfatycznego, począwszy od przygotowania stanowiska pracy i doboru odpowiedniej pozycji ułożeniowej, po zastosowanie odpowiednich technik na poszczególnych częściach ciała pacjenta.

Dzięki takiej prezentacji osoba ucząca się może zapoznać się z dokładnym przebiegiem manualnego drenażu limfatycznego oraz poznać zależności między poszczególnymi etapami procesu, które wymagają określonej kolejności. Późniejszy etap nie następuje bez realizacji wcześniejszego.

Materiał zawiera rysunki ilustrujące schemat przepływu chłonki do węzłów chłonnych wraz z jego odpowiednim kierunkiem. W przypadku osób z niepełnosprawnością wzrokową konieczne jest w tym momencie wykorzystanie modeli trójwymiarowych, tyflografiki lub przynajmniej rysunku wypukłego.

Każda sekwencja kończy się zadaniem sprawdzającym poziom zrozumienia prezentowanych treści. Po rozwiązaniu zadania osoba ucząca się otrzymuje informację zwrotną na temat tego, jakie zagadnienia opanowała.

W przypadku niektórych zadań sprawdzających należy upewnić się, czy osoby uczące się, a szczególnie osoby niewidome, oprócz podania właściwej odpowiedzi, potrafią np. ułożyć pacjenta w odpowiedniej pozycji, prawidłowo zastosować wybraną technikę itp.

Dzięki informacjom zawartym w sekwencjach filmowych osoba ucząca się ma możliwość zapoznania się z podstawowymi czynnościami, jakie powinien wykonać masażysta podczas manualnego drenażu limfatycznego. Każda z sekwencji filmowych może być odtwarzana osobno. Ważne jest jednak dla uczącego się, aby na początku zapoznał się on z czterema pierwszymi sekwencjami w celu przygotowania się do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego, a następnie odtworzył materiały zawierające informacje praktyczne umożliwiające zapoznanie się z procesem wykonywania drenażu poszczególnych części ciała.

Sekwencje filmowe powiązane są z treściami zawartymi w e‑booku, co pozwala uczącym się opanować praktyczny sposób wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Sekwencje powiązane są z następującymi materiałami sprawdzającymi:

• Dopasowanie elementów do schematu „Kolejność opracowywania okolic kończyny górnej podczas manualnego drenażu limfatycznego”,

• Uzupełnianie podpisów obrazka „Rodzaje chwytów wykonywanych podczas manualnego drenażu limfatycznego”.

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych,

• MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.4) dobiera pozycję pacjenta w celu ułatwienia odpływu chłonki,

• MED.10.4.7.6) wykonuje zabieg manualnego drenażu limfatycznego w przypadku zachowanych węzłów chłonnych oraz w przypadku usuniętych węzłów chłonnych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• wymienianie cech osobowościowych masażysty,

• uzupełnianie dokumentacji niezbędnej do wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• przygotowanie stanowiska pracy,

• układanie pacjenta w pozycji leżenia tyłem, przodem lub na boku,

• znajomość chwytów manualnego drenażu limfatycznego w obrębie klatki piersiowej,

• znajomość chwytówe manualnego drenażu limfatycznego w obrębie jamy brzusznej,

• wykonywanie manualnego drenażu limfatycznego kończyny dolnej,

• znajomość chwytów manualnego drenażu limfatycznego w obrębie kończyny górnej,

• znajomość chwytów manualnego drenażu limfatycznego okolicy głowy i szyi.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

1. Materiał może być oglądany w całości lub w częściach przez osobę uczącą się w celu zdobycia ogólnego poglądu na temat technika wykonywania manualnego drenażu limfatycznego. Uczący się może przygotować pytania, które zada nauczycielowi, lub zanotować niezrozumiałe pojęcia, z którymi zetknął się podczas oglądania danej sekwencji. W przypadku kiedy nie wszystkie treści zawarte w materiałach filmowych są zrozumiałe dla osoby uczącej się, może ona posłużyć się słownikiem pojęć i wspólnie z innymi uczącymi się oraz nauczycielem omówić najtrudniejsze zagadnienia.

2. Wskazane jest, aby osoby z niepełnosprawnością wzrokową miały możliwość indywidualnego konsultowania swoich wątpliwości oraz weryfikacji zdobytych umiejętności na każdym etapie nauki. Przeciwdziała to poczuciu niepewności, buduje wiarę we własne siły, motywuje do dalszego wysiłku i daje pewność prawidłowego opanowania poszczególnych elementów edukacyjnych.

3. W celu uzyskania informacji dotyczących prezentowanych materiałów nauczyciel może przygotować krótką ankietę dla osoby uczącej się:

   1. W jaki stopniu zaprezentowany materiał jest dla Ciebie interesujący? bardzo interesujący, średnio interesujący, nie zainteresował mnie, nie wiem

   2. Czy sądzisz, że sekwencje filmowe pomogą Ci w praktycznej nauce zawodu?
      tak, nie, nie wiem

   3. Czy umiejętności związane z wykonywaniem manualnego drenażu limfatycznego wydają Ci się:
      bardzo trudne, trudne, średnio, trudne, łatwe, nie wiem

   4. Który z pokazanych chwytów manualnego drenażu limfatycznego wydał Ci się najtrudniejszy? ……………………………………………………………………………………

   5. Który z pokazanych chwytów manualnego drenażu limfatycznego wydał Ci się najłatwiejszy? ……………………………………………………………………………………

   Osoby z niepełnosprawnościami warto dodatkowo zapytać również o to, jak postrzegają dostosowanie prezentowanego materiału do swoich potrzeb.

   W jakim stopniu prezentowany materiał jest dostosowany do Twoich potrzeb edukacyjnych?

   • W pełni dostosowany.

   • Częściowo dostosowany.

   • Niedostosowany.
     UWAGI………………………………………………..

4. Bazując na wynikach ankiety, nauczyciel może ponownie odtworzyć materiał dotyczący zagadnienia łatwiejszego albo najbardziej interesującego dla osoby uczącej się. Może ona ustnie streścić obejrzane informacje. W celu zwiększenia jej aktywności można wykorzystać odpowiednie zadanie aktywizujące lub kontrolne.

5. Na podstawie informacji zawartych w sekwencjach filmowych osoba ucząca się może opracować własną procedurę postępowania z danym pacjentem, np. z pacjentką z obrzękiem kończyny górnej po mastektomii (metoda problemowa), a następnie przedstawić ją na forum klasy.

6. Osoba ucząca się może opracować schemat przepływu chłonki w organizmie człowieka oraz zaznaczyć na nim najważniejsze strefy spływu chłonki.

7. W celu lepszego utrwalenia informacji zawartych w sekwencjach filmowych osoba ucząca się może sporządzać notatki w postaci schematu.

8. Nauczyciel może poprosić osobę uczącą się o zaprezentowanie przygotowania stanowiska pracy w pracowni masażu oraz pracy na modelu.

9. Osoba ucząca się może przygotować broszurę informacyjną lub plakat dotyczący przygotowania stanowiska do manualnego drenażu limfatycznego i po sprawdzeniu tego materiału przez nauczyciela zaprezentować go pozostałym uczącym się na forum klasy lub na portalach społecznościowych.

10. Osoba ucząca się słabowidząca lub niewidoma może zapoznać się z sekwencjami filmowymi i po uprzednim udostępnieniu przez nauczyciela niezbędnych klinów i elementów wyposażenia gabinetu może podjąć próbę przygotowania stanowiska pracy masażysty.

11. Osoba ucząca się słabowidząca lub niewidoma po zapoznaniu się z sekwencjami filmowymi może przedstawić nauczycielowi trudne dla niej kwestie, a następnie zaprezentować na wybranym modelu techniki manualnego drenażu limfatycznego.

Praca w grupach

1. Grupy opracowują schemat postępowania w danym przypadku, np. w przypadku pacjenta wymagającego drenażu limfatycznego kończyny górnej lub dolnej (pacjent po usunięciu węzłów chłonnych podkolanowych, pacjent po urazie kolana). Osoby uczące się mają do dyspozycji pozostałe zasoby z e‑materiału: e‑book oraz literaturę, słownik pojęć itd. Każda z grup przedstawia procedurę postępowania pozostałym grupom na modelu. Efektem pracy jest opanowanie umiejętności wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

2. Osoby uczące się mogą w grupach przyjmować role pacjentów oraz masażystów, aby w sposób praktyczny wykorzystać zdobytą wiedzę i sprawdzić nowo nabyte umiejętności. W tym celu nauczyciel dzieli osoby uczące się na dwuosobowe grupy.

3. Nauczyciel może przydzielić każdej z grup odpowiednie zadania:

   • opracowanie dokumentacji i wywiadu z pacjentem,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia badania pod kątem oceny obrzęku oraz wykonania pomiarów kończyny,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia manualnego drenażu limfatycznego kończyny dolnej,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia manualnego drenażu limfatycznego kończyny górnej,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia manualnego drenażu limfatycznego jamy brzusznej,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia manualnego drenażu limfatycznego grzbietu,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia manualnego drenażu limfatycznego głowy i szyi,

   • opracowanie metodyki przeprowadzenia manualnego drenażu limfatycznego klatki piersiowej.

Po zapoznaniu się z sekwencjami filmowymi osoby uczące się słabowidzące lub niewidome mogą przedstawić nauczycielowi metodykę manualnego drenażu limfatycznego danej części ciała, np. ramienia, prezentując poszczególne techniki np. na sobie. Nauczyciel ma możliwość korygowania błędów oraz przedstawienia poprawnego wykonania techniki, tak aby uczący się mogli odczuć siłę stosowanego ucisku.

Poszczególne grupy przedstawiają efekty swojej pracy na forum klasy. Na koniec nauczyciel podsumowuje realizację zadań, następuje wspólne wyciąganie wniosków i omówienie kwestii stanowiących największe wyzwanie.

Praca z całym zespołem

1. Przed przystąpieniem do prezentacji sekwencji filmowych nauczyciel może przedstawić zespołowi sytuację problemową, np. w gabinecie pojawia się pacjent z pourazowym obrzękiem stawu skokowego i stopy. Co należy przygotować? Jakie postępowanie możemy zaproponować pacjentowi? Następnie nauczyciel z zespołem oglądają materiały filmowe – pojedynczo lub w całości. Można zapoznać się z sekwencjami filmowymi w dowolnej kolejności. Zadaniem uczących się jest przygotowanie procedury postępowania w zaprezentowanym przypadku.

2. Nauczyciel może również zaproponować zespołowi zadanie w postaci problemu do rozwiązania, np. „Co zrobicie w przypadku pacjenta z obrzękiem kończyn górnych i dolnych, od czego zaczniecie?”.

3. Nauczyciel może zaproponować, aby zespół podczas dyskusji zastanowił się np. nad ograniczeniami manualnego drenażu limfatycznego i możliwościami jego wykorzystania w różnego rodzaju jednostkach chorobowych, np. w niedoczynności tarczycy.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

1. Osoba ucząca się może oglądać sekwencje filmowe samodzielnie, aby utrwalić wiadomości. Dzięki wykorzystaniu materiałów filmowych uczący się może indywidualnie przygotować się do egzaminu zawodowego, opanowując materiał dotyczący zorganizowania stanowiska pracy oraz technicznych aspektów wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

2. Materiał zawarty w sekwencjach filmowych może posłużyć jako dodatkowy zasób wiedzy do przygotowania lekcji, którą będzie prowadziła osoba ucząca się.

3. Korzystając z materiałów filmowych, osoba ucząca się może przygotować prezentację na temat wybrany przez siebie albo zadany przez nauczyciela, np. „Pacjent z pourazowym obrzękiem śródręcza”, „Metodyka postępowania w przypadku obrzęku stawu skokowego po urazie skrętnym”.

Osobom z niepełnosprawnością wzrokową powinno się udostępnić gabinet masażysty do pracy własnej – ze względu na brak możliwości percepcji materiałów wizualnych. Warto rozważyć pracę w parach zamiast części pracy indywidualnej. Osoba niewidoma nie ma możliwości korygowania swoich błędów w oparciu o materiał wizualny.

Praca w grupach

1. Za pomocą materiałów filmowych osoby uczące się mogą przygotować lekcję pokazową, podczas której wcielą się w role pacjenta i masażysty, prezentując jeden z rodzajów drenażu.

2. Na podstawie sekwencji filmowych osoby uczące się mogą przygotować materiały informacyjne dla pacjenta w postaci krótkiej ulotki zawierającej najważniejsze informacje dotyczące manualnego drenażu limfatycznego.

Osoby z niepełnosprawnością słuchową mogą przygotować autorskie tłumaczenie materiału na PJM lub system językowo‑migowy (SJM). Ten wariant zadania ma na celu ukazanie perspektywy osób z niepełnosprawnością innym członkom i członkiniom grupy oraz udostępnienie przygotowywanych materiały odbiorcom z niepełnosprawnościami.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

1. Osoby uczące się, które opanowały materiał, mogą przygotować planszę lub broszurę zawierającą np. informacje dla pacjenta dotyczące procedury wykonywania manualnego drenażu limfatycznego. W tym celu mogą poszerzyć wiedzę poprzez znalezienie dodatkowych informacji dotyczących innych rodzajów manualnego drenażu limfatycznego. Po konsultacji z nauczycielem mogą przedstawić planszę lub broszurę pozostałym osobom uczącym się na zajęciach lub udostępnić ją na portalach społecznościowych.

2. Osoby uczące się, które mają problem z opanowaniem materiału lub były nieobecne na zajęciach, mają ciągły dostęp do materiałów filmowych. Dzięki temu są w stanie wielokrotnie odtworzyć sekwencje filmowe dotyczące wybranej techniki drenażu, co pozwala na rozwinięcie umiejętności praktycznych oraz daje możliwość ciągłego ich powtarzania. Po zapoznaniu się z materiałem uczący się mogą przygotować plakat zawierający podstawowe informacje dotyczące przygotowania stanowiska pracy oraz oceny wielkości obrzęku.

Należy zwrócić szczególną uwagę, aby zaproponować indywidualne konsultacje osobom z niepełnosprawnościami bez oczekiwania, że same poproszą nauczyciela o taką formę kontaktu. W przypadku osób z niepełnosprawnościami na każdym etapie nauki szczególne znaczenie ma ocenianie formujące. Podczas zajęć indywidualnych należy upewnić się, czy ucząca się osoba z niepełnosprawnościami:

• opanowała słownictwo,

• poprawnie przeprowadza procedurę diagnostyczną,

• właściwie przygotowuje stanowisko pracy,

• poznała metodykę technik drenażu,

• umie zadbać o wyposażenie, higienę i estetykę gabinetu masażysty,

• potrafi przeczytać, przeanalizować i przygotować dokumentację pacjenta.

Tytuł materiału multimedialnego

Zmiany w naczyniu chłonnym pod wpływem wykonania chwytu stojące koła w miejscu

Typ materiału multimedialnego

Film edukacyjny

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W pierwszej części filmu za pomocą rysunku i animacji przedstawiono transport chłonki w organizmie człowieka. Druga część prezentuje wykonanie manualnego drenażu limfatycznego uda przez masażystę przy pomocy techniki stojące koła w miejscu. Na zakończenie pokazano na rysunkach wpływ manualnego drenażu limfatycznego na transport limfy.

Film edukacyjny stanowi uzupełnienie e‑booka oraz sekwencji filmowych dzięki szczegółowemu przedstawieniu procesu powstawania chłonki i jej przepływu przez naczynia limfatyczne.

Film edukacyjny powiązany jest z materiałem sprawdzającym Zadanie z lukami „Budowa naczynia limfatycznego i jego funkcje”.

Materiał powiązany jest z kryterium weryfikacji MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

W przypadku pracy z osobami uczącymi się niewidomymi warto uzupełnić film edukacyjny o pracę z modelem. Model można przygotować, wykorzystując materiały plastyczne, baloniki lub folie (np. z kisielem), które, umieszczone na ciele uczącego się, będą imitować przesuwanie się obrzęku wewnątrz naczynia chłonnego.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• opisywanie procesu powstawania limfy,

• opisywanie wpływu techniki drenażu stojące koła w miejscu na naczynia limfatyczne,

• analizowanie reakcji naczyń limfatycznych na ucisk i przesunięcie chłonki wewnątrz naczynia,

• opisywanie reakcji zastawek w dużych naczyniach limfatycznych, których zadaniem jest zapobieganie cofaniu się limfy.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

1. Na podstawie informacji zawartych w filmie edukacyjnym osoba ucząca się może przygotować schemat przepływu chłonki np. w rejonie kończyny górnej, przedstawiający prawidłowy sposób przepływu chłonki w naczyniach.

2. Opierając się na informacjach zawartych w filmie edukacyjnym, osoba ucząca się może przedstawić pozostałym uczącym się najważniejsze zbiorniki limfy w organizmie człowieka, np. w formie plakatu lub prezentacji multimedialnej.

3. W celu lepszego utrwalenia informacji zawartych w filmie edukacyjnym osoba ucząca się może sporządzać notatki.

4. Po zapoznaniu się z filmem edukacyjnym osoba ucząca się słabowidząca lub niewidoma może zaprezentować mechanizm powstawania chłonki za pomocą modelu (np. gąbki) i przedstawić nauczycielowi przebieg ruchu perystaltycznego naczynia chłonnego.

Praca w grupach

1. Nauczyciel może zaproponować każdej z grup zadanie polegające na przedstawieniu procesu powstawania chłonki i jej spływu pod wpływem drenażu w danym rejonie ciała, np. w kończynach górnych lub dolnych. Na forum klasy osoby uczące się mogą przedstawić na sobie lub modelu kierunek spływu chłonki.

2. Zadaniem grup będzie przygotowanie schematów graficznych oraz pokazanie, w jaki sposób powstaje limfa oraz jak krąży podczas manualnego drenażu limfatycznego. Podczas lekcji osoby uczące się mogą przedstawić na sobie lub modelu krążenie limfy w organizmie.

Praca z całym zespołem

1. Nauczyciel może zaproponować wspólne omówienie treści zawartych w filmie edukacyjnym oraz wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości bądź zagadnień niezrozumiałych dla osób uczących się.

2. Nauczyciel może zaproponować, aby uczący się wspólnie zastanowili się nad sposobem objaśnienia pacjentowi, w jaki sposób limfa krąży w organizmie oraz jak manualny drenaż limfatyczny wpływa na jej krążenie. Zadaniem zespołu jest wspólne przygotowanie materiałów informacyjnych dla pacjenta, np. broszury, plakatu lub informacji przeznaczonych do umieszczenia na portalu społecznościowym.

3. Nauczyciel może zaproponować, aby uczący się, korzystając z giełdy pomysłów, zastanowili się, w jaki sposób objaśnić działanie manualnego drenażu limfatycznego dziecku lub osobie starszej bez stosowania języka fachowego. Efektem pracy będzie opanowanie przez osoby uczące się kompetencji społecznych pozwalających na przedstawienie informacji dotyczących manualnego drenażu limfatycznego różnym grupom wiekowym.

4. Po zapoznaniu się z filmem edukacyjnym osoby uczące się słabowidzące lub niewidome mogą wykonać projekt budowy naczynia limfatycznego i przedstawić go pozostałym uczącym się.

Na koniec nauczyciel podsumowuje realizację zadań, następuje wspólne wyciąganie wniosków i omówienie kwestii stanowiących największe wyzwanie.

Warto zgromadzić pomysły dydaktyczne zaproponowany przez osoby z niepełnosprawnościami w banku danych. Celem takiego działania jest wykorzystanie opracowanych materiałów na kolejnych etapach nauki.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

1. Osoba ucząca się może oglądać film edukacyjny, aby utrwalić wiadomości. Korzystając z informacji przedstawionych w filmie, uczący się może przygotować się do egzaminu, opanowując materiał dotyczący procesu wytwarzania chłonki w organizmie.

2. Osoba ucząca się może wykorzystać film edukacyjny, aby przygotować się do kolejnej lekcji. Film może też posłużyć jako dodatkowy zasób wiedzy do opracowania lekcji, podczas której osoba ucząca się będzie prowadziła zajęcia.

Praca w grupach

1. Osoby uczące się mogą przygotować lekcję pokazową, podczas której wcielą się w role pacjenta i masażysty. Zadaniem masażysty jest wytłumaczenie pacjentowi w prosty i obrazowy sposób, skąd bierze się limfa w organizmie człowieka.

2. Osoby uczące się mogą wykorzystać film edukacyjny, aby przygotować materiały informacyjne dla pacjenta. Mogą one mieć postać krótkiej ulotki, zawierającej najważniejsze wiadomości dotyczące manualnego drenażu limfatycznego, a w szczególności stosowania chwytu stojące koła w miejscu.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

1. Osoby uczące się, które opanowały materiał, mogą przygotować rysunek lub schemat zawierający informacje dotyczące np. tego, w jaki sposób obrzęk znika lub co dzieje się podczas drenażu manualnego. W tym celu osoby uczące się mogą poszerzyć wiedzę poprzez znalezienie dodatkowych informacji dotyczących poszczególnych etapów drenażu i odpływu chłonki. Po konsultacji z nauczycielem mogą przedstawić schemat pozostałym uczącym się na zajęciach lub na portalach społecznościowych.

2. Osoby uczące się, które mają problem z opanowaniem materiału lub były nieobecne na zajęciach, mają ciągły dostęp do filmu edukacyjnego, dzięki czemu mogą wielokrotnie odtworzyć wybrany fragment i utrwalić informacje. Po zapoznaniu się z filmem uczący się mogą przygotować plakat zawierający podstawowe informacje dotyczące budowy naczynia chłonnego i przedstawić go nauczycielowi.

Tytuł materiału multimedialnego

Manualny drenaż limfatyczny kończyny górnej

Typ materiału multimedialnego

Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

W trakcie gry decyzyjnej osoba wcielająca się w rolę masażysty zostanie postawiona przed koniecznością podjęcia szeregu decyzji dotyczących wywiadu z pacjentem przed przystąpieniem do wykonania drenażu oraz doboru odpowiednich metod postępowania podczas wykonywania manualnego drenażu limfatycznego kończyny górnej. Decyzje te będą wpływać na jej dalsze działania. Za każdym razem uczący się otrzyma informację zwrotną dotyczącą poprawności decyzji i źródła, do jakiego może się odwołać, poszukując prawidłowej odpowiedzi.
Zadania wykonywane podczas gry obejmują nie tylko część praktyczną, ale również podstawy teoretyczne, takie jak: elementy wywiadu, zebranie dokumentacji, przygotowanie stanowiska pracy, reakcja na działania niepożądane.

Materiał powiązany jest z treściami e‑booka, sekwencjami filmowymi, galerią zdjęć oraz słownikiem pojęć.

Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning podsumowuje proces zdobywania wiedzy i powinno być realizowane jako ostatni element tego procesu, co pozwoli osobom uczącym się na sprawdzenie nabytych umiejętności.

Gra powiązana jest z Zadaniem ukierunkowanym na grupowanie „Podział przeciwwskazań do wykonania manualnego drenażu limfatycznego”.

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych,

• MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.4) dobiera pozycję pacjenta w celu ułatwienia odpływu chłonki,

• MED.10.4.7.5) dobiera sposób wykonania zabiegu manualnego drenażu limfatycznego w przypadku usunięcia węzłów chłonnych,

• MED.10.4.7.6) wykonuje zabieg manualnego drenażu limfatycznego w przypadku zachowanych węzłów chłonnych oraz w przypadku usuniętych węzłów chłonnych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• przeprowadzenie wywiadu z pacjentem z obrzękiem kończyny górnej,

• stosowanie odpowiednich działań w trakcie wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w trakcie zajęć

Praca indywidualna

1. Omówienie poszczególnych części gry decyzyjnej – elementów zaskakujących czy niezrozumiałych dla osoby uczącej się lub treści i zadań wymagających powtórzenia przez nią w celu ugruntowania jej wiedzy.

2. Nauczyciel może poprosić każdego z uczących się o wskazanie zadań wykonywanych podczas gry, które były według niego najtrudniejsze i najłatwiejsze. Po ich omówieniu uczący się może przygotować krótkie wskazówki dla masażysty lub pacjenta zawierające najważniejsze informacje dotyczące np. procedury wykonywania drenażu. Przykładowa wskazówka dla masażysty: „Pamiętaj, aby zawsze zdezynfekować kozetkę i kliny przed przystąpieniem do masażu”. Osoba ucząca się może następnie zaprezentować swoje wskazówki na forum klasy lub na portalach społecznościowych.

Praca w grupach

1. Nauczyciel dzieli uczących się na 3‑4 grupy i przydziela każdej z grup zadanie polegające na przeanalizowaniu poszczególnych elementów gry, np. wywiadu z pacjentem lub wskazań do manualnego drenażu limfatycznego. Po zakończeniu zadania każda grupa omawia niezrozumiałe dla niej treści (np. objawy kliniczne u pacjenta w przypadku niepożądanej reakcji na techniki drenażu) na forum klasy, w postaci krótkiej prezentacji. Po zapoznaniu się z przedstawionymi kwestiami nauczyciel udziela wyjaśnień wszystkim uczącym się.

2. Nauczyciel dzieli uczących się słabowidzących lub niewidomych na niewielkie grupy (od dwóch do trzech osób). Po zapoznaniu się z grą mogą one przygotować wskazówki dla słabowidzących lub niewidomych masażystów, którzy będą w przyszłości wykonywali manualny drenaż limfatyczny.

Praca z całym zespołem

1. Zapoznanie osób uczących się z założeniami gry – wspólne podejmowanie decyzji, zgodnie z wolą większości. W przypadku udzielenia błędnej odpowiedzi omówienie popełnionych błędów przez uczących się i nauczyciela i wskazanie odpowiedzi prawidłowej w oparciu o materiał źródłowy. Po zakończeniu gry omówienie przez nauczyciela treści niezrozumiałych dla osób uczących się.

2. Przeprowadzenie ankiety w celu ustalenia, które zagadnienia są łatwe dla uczących się, a które trudne, i które są dla nich najbardziej interesujące.

3. Zagadnienia wytypowane na podstawie ankiety można omawiać w formie dyskusji, a następnie powracać do gry decyzyjnej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

1. Odpowiadając na zadawane przez nauczyciela pytania, uczący się może utrwalić zdobytą wiedzę oraz przygotować się do egzaminu zawodowego.

2. Osoba ucząca się może przygotować zestaw zagadnień pod kątem egzaminu zawodowego, szeregując tematy od najłatwiejszych do najtrudniejszych lub odwrotnie. Pozwoli to na samodzielną ocenę wkładu pracy, jaki będzie musiała włożyć w przygotowanie się do egzaminu.

Praca w grupach

1. Grupy mogą przygotować założenia własnych gier decyzyjnych i sytuacji problemowych, np. pacjent z obrzękiem kolana.

2. Osoby uczące się mają za zadanie przedstawić w formie prezentacji scenki zawierające problemowe kwestie i zaproponować ich rozwiązanie, np. pacjent po urazie szczęki z obrzękiem policzka – co robić?

3. Jeżeli istnieje taka możliwość, warto zaprosić na zajęcia w formie lekcji pokazowej pacjenta z konkretnym problemem, np. z obrzękiem przedramienia, i przedstawić uczącym się osobom poszczególne etapy przeprowadzania wywiadu z pacjentem, przygotowania stanowiska i właściwego drenażu.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

Osoby uczące się, które opanowały materiał, mogą wykorzystać grę decyzyjną do przygotowania się do przeprowadzenia lekcji z grupą.

Dla osób uczących się, które mają trudności z opanowaniem materiału, nauczyciel przygotowuje zestaw kart (lub zdjęć) przedstawiających pacjentów z różnymi obrzękami. Na polecenie nauczyciela uczący się wskazują określony obrzęk i opisują postępowanie w jego przypadku.

W ramach podsumowania zajęć osoba ucząca się może opracować broszurkę lub ulotkę pod hasłem: „Czego się nauczyłem(-łam)?”, którą zaprezentuje pozostałym uczącym się, i tylko im (nie nauczycielowi), tak aby była bardziej świadoma zakresu swojej wiedzy, bez poddawania się ocenie przez nauczyciela.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie ukierunkowane na grupowanie „Podział przeciwwskazań do wykonania manualnego drenażu limfatycznego”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na pogrupowaniu przeciwwskazań względnych i bezwzględnych do wykonania manualnego drenażu limfatycznego.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Zadanie powiązane jest z interaktywnym narzędziem typu scenario‑based learning „Manualny drenaż limfatyczny kończyny górnej”.

Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryterium weryfikacji MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie na dobieranie w pary „Rodzaje stadiów obrzęku limfatycznego”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na połączeniu w pary postaci obrzęku limfatycznego z ich opisami.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Zadanie powiązane jest z e‑bookiem „Manualny drenaż limfatyczny”.
Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryterium weryfikacji MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do schematu „Kolejność opracowywania okolic kończyny górnej podczas manualnego drenażu limfatycznego”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na wskazaniu prawidłowej kolejności wykonywania poszczególnych technik manualnego drenażu na zaprezentowanym schemacie.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Zadanie powiązane jest z sekwencjami filmowymi „Technika wykonywania manualnego drenażu limfatycznego”.

Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem. Dla osób słabowidzących i niewidomych przygotowana jest alternatywna wersja zadania.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych,

• MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.5) dobiera sposób wykonania zabiegu manualnego drenażu limfatycznego w przypadku usunięcia węzłów chłonnych,

• MED.10.4.7.6) wykonuje zabieg manualnego drenażu limfatycznego w przypadku zachowanych węzłów chłonnych oraz w przypadku usuniętych węzłów chłonnych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Uzupełnianie podpisów obrazka „Rodzaje chwytów wykonywanych podczas manualnego drenażu limfatycznego”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu podpisów pod zdjęciami prezentującymi różne rodzaje chwytów wykorzystywanych w drenażu limfatycznym.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Zadanie powiązane jest z sekwencjami filmowymi „Technika wykonywania manualnego drenażu limfatycznego” oraz e‑bookiem „Manualny drenaż limfatyczny”.
Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.5) dobiera sposób wykonania zabiegu manualnego drenażu limfatycznego w przypadku usunięcia węzłów chłonnych,

• MED.10.4.7.6) wykonuje zabieg manualnego drenażu limfatycznego w przypadku zachowanych węzłów chłonnych oraz w przypadku usuniętych węzłów chłonnych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do schematu „Układ limfatyczny człowieka”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na nazwaniu części ciała wchodzących w skład układu limfatycznego.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Zadanie powiązane jest z e‑bookiem „Manualny drenaż limfatyczny”.

Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami „Anatomia układu limfatycznego”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu luk w zdaniach dotyczących techniki wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Zadanie powiązane jest z e‑bookiem „Manualny drenaż limfatyczny”.

Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:

• MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.2) określa obszar drenowania głównych pni chłonnych,

• MED.10.4.7.3) określa kierunek wykonania manualnego drenażu limfatycznego,

• MED.10.4.7.4) dobiera pozycję pacjenta w celu ułatwienia odpływu chłonki,

• MED.10.4.7.5) dobiera sposób wykonania zabiegu manualnego drenażu limfatycznego w przypadku usunięcia węzłów chłonnych,

• MED.10.4.7.6) wykonuje zabieg manualnego drenażu limfatycznego w przypadku zachowanych węzłów chłonnych oraz w przypadku usuniętych węzłów chłonnych.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością doboru wymiarów „Dopasowywanie rozmiaru materiałów kompresyjnych”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na dobraniu odpowiedniego rodzaju odzieży kompresyjnej na podstawie wymiarów obrzęku pacjenta.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Zadanie powiązane jest z e‑bookiem „Manualny drenaż limfatyczny”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryterium weryfikacji MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z możliwością użycia materiałów audio‑video: „Cechy charakterystyczne obrzęku limfatycznego”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na wskazaniu, pokazanych na zdjęciu, cech obrzęku limfatycznego pacjenta.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Dla uczących się z niepełnosprawnością wzrokową przygotowana jest alternatywna wersja zadania.
Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Zadanie powiązane jest z galerią zdjęć „Obrzęki limfatyczne”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryterium weryfikacji MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami „Budowa naczynia limfatycznego i jego funkcje”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie polega na uzupełnieniu luk w zdaniach dotyczących budowy naczynia limfatycznego i jego funkcji.

Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia wykonania ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie,

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, wskazujących osobie uczącej się jej mocne strony.

Osoby uczące się mogą wykorzystać zadanie w celu samosprawdzenia wiedzy.

Osoby uczące się z niepełnosprawnościami powinny mieć możliwość przedyskutowania swoich błędów z ekspertem.

Zadanie powiązane jest z filmem edukacyjnym „Zmiany w naczyniu chłonnym pod wpływem wykonania chwytu stojące koła w miejscu”.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryterium weryfikacji MED.10.4.7.1) stosuje wiedzę z anatomii, fizjologii i patofizjologii do wykonywania manualnego drenażu limfatycznego.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Ułatwia to dostęp do informacji, likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Osoba niewidoma docelowo musi mieć zapewnione specjalistyczne oprogramowanie, takie jak: programy udźwiękawiające, programy powiększająco‑udźwiękawiające oraz oprogramowanie OCR/ICR, które pozwoli jej na odczytanie dokumentów pacjenta.

Ułatwieniem w uczeniu się mogą być także monitory brajlowskie, przekształcające informacje tekstowe i graficzne na znaki brajlowskie. Notatnik brajlowski wspiera odczyt i zapis informacji w brajlu.

Komputery, z których korzystają osoby niewidome i słabowidzące, powinny być wyposażone w ekrany o odpowiedniej wielkości oraz w dobrej jakości głośniki lub słuchawki, aby możliwe było odtworzenie zasobów audio w sposób, który nie będzie przeszkadzał innym uczącym się.

Dodatkowo, można wykorzystać klawiaturę z dużymi, kontrastowymi klawiszami, która współpracuje z oprogramowaniem powiększającym i udźwiękawiającym.

Możliwe jest też wykorzystanie wsparcia asystenta. To rozwiązanie jednak nie pozwala na pełną samodzielność masażysty. Warto pamiętać, że niektóre dokumenty pacjenta, np. przygotowane przez lekarza kierującego odręcznie, mogą nie być możliwe do przetworzenia przez oprogramowanie. Wtedy wsparcie asystenta (np. w postaci odczytania przesłanej przez masażystę fotografii lub dokumentacji) może okazać się niezbędne.

Więcej informacji o pracy z uczniami ze SPE znajduje się w „Przewodniku metodycznym dla nauczycieli kształcenia zawodowego Praca z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, uczniem niesłyszącym i słabosłyszącym, uczniem niewidomym i słabowidzącym z wykorzystaniem e‑materiałów do kształcenia zawodowego”autorstwa Elżbiety Bednarz - eksperta zespołu projektu „Tworzenie e‑materiałów do kształcenia zawodowego” realizowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści