Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów operator maszyn i urządzeń odlewniczych i technik odlewnik3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów operator maszyn i urządzeń odlewniczych i technik odlewnik

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑materiału jest zapoznanie ucznia z zagadnieniem procesów wytwarzania odlewów. Dlatego omówione zostały metody wytwarzania odlewów, a także proces zalewania formy, krzepnięcia i stygnięcia stopu odlewniczego w formie. Ponadto uczeń ma możliwość poznania działów zakładu odlewniczego i znajdujących się w nich maszyn i urządzeń odlewniczych.

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodach operator maszyn i urządzeń odlewniczych i technik odlewnik.

Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

MTL.02. Eksploatacja maszyn i urządzeń odlewniczych wyodrębnionej w zawodach: Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812107, Technik odlewnik 311705.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MTL.02. Eksploatacja maszyn i urządzeń odlewniczych:

• przerobu masy formierskiej i masy rdzeniowej,

• wykonywania form odlewniczych,

• wykonywania odlewów,

• wybijania, oczyszczania i wykończania odlewów,

• przygotowania wsadu oraz eksploatacji maszyn i urządzeń do topienia stopów metali.

Efekty kształcenia

MTL.02.2. Podstawy odlewnictwa:

Uczeń:
11) charakteryzuje etapy wykonania odlewu,
14) charakteryzuje metody wytwarzania odlewów,
15) charakteryzuje proces odlewania.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDtaV8KmjhWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

   E‑zasób stanowi zbiór materiałów wprowadzających w problematykę procesów wytwarzania odlewów. E‑materiał ma ułatwiać uczniowi:

• poznanie metod wytwarzania odlewów,

• zrozumienie procesu powstawania odlewów – od zalewania formy, przez krzepnięcie i stygnięcie stopu odlewniczego w formie,

• zdobycie wiedzy dotyczącej struktury zakładu odlewniczego, poznanie jego działów i zrozumienie, za co są odpowiedzialne.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. W materiale znajdują się następujące e‑materiały:

   • film edukacyjny Przegląd metod wytwarzania odlewówDgXNqsKR9film edukacyjny Przegląd metod wytwarzania odlewów, w którym  przedstawiono różne metody wytwarzania odlewów;

   • animacja 3D Proces zalewania formy, krzepnięcia i stygnięcia stopu odlewniczego w formieD4y37Zbhwanimacja 3D Proces zalewania formy, krzepnięcia i stygnięcia stopu odlewniczego w formie, która przedstawia proces wlewania stopu odlewniczego do formy;

   • film instruktażowy Przedstawienie działów zakładu odlewniczegoD1Fg2bi1Lfilm instruktażowy Przedstawienie działów zakładu odlewniczego, który prezentuje poszczególne działy zakładu odlewniczego;

   • e‑book Metody wytwarzania odlewówDnJmbTC0Me‑book Metody wytwarzania odlewów, który prezentuje najważniejsze informacje na temat wytwarzania odlewów: historię odlewnictwa, zalety i wady wykonywania części maszyn poprzez odlewanie, modele odlewnicze, etapy procesu wytwarzania odlewów, dokumentację technologiczną niezbędną w tych procesach, mechanizację i automatyzację procesów oraz technologie drukowania 3D.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDVPvYhunSInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDY6NibPqbSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD7u3Bs4IUPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑zasobu w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDBobQIylhPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑zasobu w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDkOHMuvFwNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaD14VH81LkInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów operator maszyn i urządzeń odlewniczych i technik odlewnik

E‑materiał jest nowoczesnym środkiem dydaktycznym, wspomagającym proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z procesami wytwarzania odlewów i działaniem zakładów odlewniczych.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji podczas pracy w grupach, całego zespołu klasowego i  samodzielnej pracy ucznia.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Film edukacyjny Przegląd metod wytwarzania odlewów

• Nauczyciel dzieli klasę na kilka grup.

• Prezentuje uczniom na lekcji film edukacyjny dotyczący metod wytwarzania odlewów.

• Po odtworzeniu filmu nauczyciel prosi uczniów o sporządzenie na kartce notatki w punktach na temat wskazanej metody wytwarzania odlewów.

• Następnie grupy wymieniają się kartkami i dodają od siebie brakujące informacje.

• Nauczyciel wskazuje uczniów, których zadaniem jest zaprezentowanie zebranych informacji na temat metody wytwarzania odlewu na forum klasy.

• Pozostali uczniowie lub nauczyciel mogą uzupełnić tę wypowiedź.

• Nauczyciel pyta uczniów, czy wszystko jest zrozumiałe, jeśli nie – uzupełnia wiadomości.

Animacja 3D Proces zalewania formy, krzepnięcia i stygnięcia stopu odlewniczego w formie

• Podczas zajęć nauczyciel pokazuje uczniom na tablicy interaktywnej animację 3D.

• Następnie dzieli uczniów na czteroosobowe grupy.

• Zadaniem każdej z grup będzie narysowanie krystalizującej się formy z pamięci oraz podpisanie jej elementów (warstw) – rysunek może mieć schematyczny wygląd.

• Dodatkowe zadanie polegać będzie na wypisaniu wad, jakie mogą pojawić się w odlewie.

• Następnie wybrany uczeń rysuje schemat na tablicy i z pomocą klasy podpisuje jego elementy.

• Wybrani uczniowie wymieniają również i omawiają wady odlewu.

• Animacja zostaje ponownie odtworzona przez nauczyciela.

• Nauczyciel uzupełnia wiedzę uczniów, jeśli widzi, że zachodzi taka potrzeba.

Film instruktażowy Przedstawienie działów zakładu odlewniczego

• Uczniowie samodzielnie zapoznają się z filmem instruktażowym.

• Następnie nauczyciel dzieli klasę na 6 grup.

• Grupy mają za zadanie wypisać jak najwięcej informacji na temat działu, jaki wyznaczył im nauczyciel: dział technologiczny, modelarnia lub automatyczna linia formierska.

• Wybrany z danej grupy uczeń prezentuje pozostałym osobom informacje na temat działu, który wraz z kolegami opisywał.

• Nauczyciel uzupełnia wiadomości, jeśli istnieje taka potrzeba.

E‑book Metody wytwarzania odlewów

• Nauczyciel dzieli uczniów na 8 grup.

• Każda z grup dostaje do opracowania temat stanowiący punkt spisu treści e‑booka.

• Uczniowie zapoznają się tylko z fragmentem multimedium odpowiadającym tematowi, jaki otrzymali od nauczyciela i robią notatki.

• Następnie każda z grup prezentuje na forum klasy zebrane informacje.

• Uczniowie z grup, które dostały inny temat, mogą zadawać prezentującym pytania.

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do wypowiedzi uczniów.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu uczniowi; wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań – nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel, po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań, wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Słownik pojęć dla e‑materiału

• Nauczyciel drukuje hasła ze słownika wraz z ich omówieniem, ale w taki sposób, aby hasła były wydrukowane na innej kartce niż ich definicje.

• Uczniowie zostają podzieleni na lekcji na 7 grup, z których każda otrzymuje dwa hasła i cztery definicje. Jedna z grup otrzymuje wyjątkowo trzy hasła.

• Zadaniem każdej grupy jest przyporządkowanie hasła do odpowiadającej mu definicji.

• Ćwiczenie jest doskonałym uzupełnieniem pracy uczniów na lekcji i pozwala utrwalić zdobytą wiedzę.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Film edukacyjny Przegląd metod wytwarzania odlewów

• Nauczyciel prezentuje uczniom film edukacyjny.

• Zadaniem uczniów jest zapisanie trzech pytań na temat prezentowanych metod wytwarzania odlewów, na które sami potrafiliby udzielić odpowiedzi po obejrzeniu filmu.

• Uczniowie wymieniają się kartkami z innymi uczniami.

• Uczniowie muszą odpowiedzieć na pytania innych uczniów samodzielnie.

• Nauczyciel podpowiada uczniom, jeśli pytania są zbyt trudne.

• Na koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie pytań, które sprawiły im największe problemy i odpowiada na nie.

Animacja 3D Proces zalewania formy, krzepnięcia i stygnięcia stopu odlewniczego w formie

• Uczniowie oglądają animację 3D.

• Każdy z nich rysuje schematyczny obraz formy zaprezentowanej w animacji oraz podpisuje jej elementy.

• Dodatkowym zadaniem uczniów jest wypisanie wad omówionych w multimedium.

• Wybrani uczniowie prezentują swoje rysunki na forum klasy.

Film instruktażowy Przedstawienie działów zakładu odlewniczego

• Uczniowie samodzielnie zapoznają się z filmem instruktażowym.

• Następnie otrzymują do opracowania po jednym z tematów – działów zaprezentowanych w filmie.

• Zadaniem uczniów jest przygotowanie w punktach opisu procesu, jaki przeprowadza się w danym dziale zakładu odlewniczego.

• Uczniowie mogą jeszcze raz obejrzeć fragment filmu potrzebny im do skończenia pracy, jeśli mają problem z wykonaniem zadania.

• Wybrani uczniowie prezentują na forum klasy proces, jaki wykonuje się w danym dziale zakładu odlewniczego.

• Nauczyciel uzupełnia wiadomości, jeśli istnieje taka potrzeba.

E‑book Metody wytwarzania odlewów

• Podczas zajęć nauczyciel prosi uczniów, aby na smartfonach otworzyli e‑book. Omawia zawartość e‑materiału.

• Każdy uczeń na podstawie e‑materiału, uwzględniając treści zawarte w e‑booku, dostaje kilka pytań/zagadnień i stara się poprawnie na nie odpowiedzieć, wyszukując w e‑booku odpowiedzi. Przykładowe pytania mogą dotyczyć np. zalet i wad odlewania, klasyfikacji metod, etapów procesu wytwarzania odlewów.

• Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy podczas zajęć w taki sposób, że reszta klasy (każdy uczeń z osobna) może uzupełnić informacje. Ewentualne błędy koryguje nauczyciel.

• Na zakończenie lekcji uczniowie rozmawiają z nauczycielem o trudnościach podczas odpowiadania na pytania.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć.

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań – nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel, po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań, wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela, na przykład na tablicy interaktywnej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć zleca uczniom zapoznanie się z e‑materiałami: filmem edukacyjnym, animacją 3D, filmem instruktażowym oraz e‑bookiem. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej będzie im posługiwać się słownictwem specjalistycznym dotyczącym procesów wytwarzania odlewów.

• Równocześnie przekazuje im zestaw pytań, które dla nich przygotował. Odpowiedzi na pytania zawarte są w udostępnionych uczniom materiałach, które przeprowadzają ucznia przez wiedzę niezbędną do zaznajomienia się z tematem procesów wytwarzania odlewów.

• Pytania te obejmują zagadnienia, które w postaci zadań są zawarte w interaktywnych materiałach sprawdzających. Nauczyciel musi je tylko przeformułować.

• Po udzieleniu odpowiedzi na pytania uczeń przesyła opracowany materiał do nauczyciela, np.: e‑mailem, i przychodzi na lekcję przygotowany i gotowy do dalszych działań (zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce).

Podczas lekcji

• Nauczyciel zatwierdza materiały (odpowiedzi na pytania) przesłane przez uczniów.

• Wybrani uczniowie opowiadają na forum klasy, jakie były ich zadania, jak do niego przystąpili i jakie są efekty końcowe.

• Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania do prezentowanych prac.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło ci trudności?, Co wykonałeś bez problemu? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na 2 grupy i każdej z nich przydziela określony temat: Wady i zalety odlewania.

• Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z każdym zasobem (filmem edukacyjnym, animacją 3D, filmem instruktażowym oraz e‑bookiem) oraz przygotowanie prezentacji zawierających jak najwięcej szczegółów w podanym temacie.

• Nauczyciel przed lekcją sprawdza przesłany materiał i zwraca go z komentarzami lub zezwala na wykonanie dalszych działań na lekcji.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• W przypadku pytań - nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie dotyczące procesów wytwarzania odlewów.

• Na podstawie wykonanych prac grupy są odpowiednio oceniane.

• Uczniowie notują pozyskane informacje.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło grupie trudności?, Co grupy wykonały bez problemu? Na co grupa zwróciłaby uwagę, przygotowując prezentację następnym razem? Czy jesteście zadowoleni z efektów swojej pracy?

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizacji procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielny wybór ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia. Uczniowie mogą biernie oglądać film edukacyjny, w którym omówiono różne metody wytwarzania odlewów, film instruktażowy prezentujący działy zakładu odlewniczego, animację 3D przedstawiającą proces wylewania stopu odlewniczego do formy, jak również czytać e‑booka prezentującego najważniejsze informacje na temat wytwarzania odlewów.

Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał w dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu zagadnień daje szerokie pole dla uczącego. Zastosowanie materiałów pozwala realizować zasadę „nigdy tak samo”, w której praktycznie ten sam zakres materiału może być ujęty na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Przy pracy w grupie nauczyciel prowadzi proces grupowy, rozwijając nie tylko zasób związany z wiedzą, ale też umiejętność uczenia się przez uczniów (w grupie i samodzielnie) oraz przyjmowania różnych ról grupowych (czasem również takich, w których uczniowie czują lekki dyskomfort). Pozwala to budować umiejętności społeczne. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uruchamiają się procesy wsparcia uczniów przez siebie nawzajem i uczenia się od siebie. Wspiera to naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy dotyczącej procesów wytwarzania odlewów, struktury zakładów odlewniczych i metod wytwarzania odlewów. Umożliwiają uzyskanie szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ich zróżnicowanie pozwala dotrzeć z informacją zwrotną i wskazać, na różne sposoby, zakres materiału konieczny do powtórzenia. Jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego.

Wszystkie multimedia przedstawiają informacje na temat procesów wytwarzania odlewów. Różne formy multimedialne mogą zaspokajać różne sposoby odbioru informacji, kanały percepcji i sposoby przyswajania wiedzy.

Niesie to za sobą możliwość zastosowania najlepszego multimedium dedykowanego do każdego ucznia i znosi bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans, jeśli dany uczeń pracować będzie w grupie rówieśniczej.

Dodatkowo odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu tresci5Powrót do spisu tresci