Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów automatyk i technik automatyk3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów automatyk i technik automatyk

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie automatyk 731107 i technik automatyk 31190. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – celów kształcenia: montowanie układów automatyki przemysłowej.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia

ELM.01.3. Montaż układów automatyki przemysłowej

Uczeń:

1. rozróżnia elementy i urządzenia automatyki przemysłowej na podstawie wyglądu i oznaczeń;
3. określa funkcje i zastosowanie elementów i urządzeń automatyki przemysłowej;
6. dobiera kable i przewody elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne do wykonania instalacji;
8. wykonuje połączenia elementów i urządzeń automatyki przemysłowej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Zasób „Montaż instalacji pneumatycznej”DKbswaKYw„Montaż instalacji pneumatycznej” to film edukacyjny, który jest zrealizowany w miejscu pracy i odzwierciedla realne warunki montażu układów automatyki przemysłowej. Zasób „Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej”Dahe5cDYe„Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej” to wizualizacja 3D umożliwiająca obserwację elementów pneumatycznej instalacji automatyki przemysłowej, tj. przewody, zawory, filtry, rozdzielacze, reduktory, regulatory ciśnienia i podciśnienia, układy czasowe i wykonawcze, wzmacniacze, połączenia, narzędzia pneumatyczne. Zasób „Funkcje i zastosowanie pneumatycznych elementów automatyki przemysłowej”Du9aSVo0c„Funkcje i zastosowanie pneumatycznych elementów automatyki przemysłowej” to z kolei animacja w 3D, która prezentuje przewody, zawory, filtry, rozdzielacze, reduktory, regulatory ciśnienia i podciśnienia, układy czasowe i wykonawcze, wzmacniacze, połączenia w różnej konfiguracji. Można także dostrzec ruch czynników roboczych w danym urządzeniu. Zasób „Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej”DbwbYyBaQ„Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej” to galeria zdjęć zawierająca przedstawienie maszyn przemysłowych wraz z ich układem sterowania.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD9TKuoZpUInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu znajomości rodzajów, funkcji i zastosowania pneumatycznych elementów automatyki przemysłowej. Można je potraktować jako pracę domową – utrwali to wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień i przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD1DVNLEHhSłownik pojęć dla e‑materiału objaśnia specjalistyczne słownictwo używane w e‑materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDDn0xO2ooPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDQo08LhzoPrzewodnik dla uczącego się wskazuje i instruuje, w jaki sposób wykorzystać e‑materiał do samodzielnej nauki.

• Bibliografia i netografiaD1GneCXURBibliografia i netografia to wykaz źródeł, na bazie których został opracowany e‑materiał i z których można korzystać, przygotowując się do egzaminu zawodowego.

• Instrukcja użytkowaniaDM9VLjNueInstrukcja użytkowania wyjaśnia działanie e‑materuału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu automatyk 731107 i technik automatyk 311909

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie podstawowych informacji z automatyki przemysłowej.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Film edukacyjny „Montaż instalacji pneumatycznej”

Praca w parach, w grupach, całego zespołu klasowego

Kula śniegowa. Uczniowie w parach odpowiadają na pytanie: „Jak poprawnie zainstalować, z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa, instalację pneumatyczną?”. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje odpowiedzi, uzupełniają je i tworzą wspólną wersję odpowiedzi. Powtarzają te kroki w coraz liczniejszych grupach (ósemki, szesnastki), aż powstanie ogólnoklasowa odpowiedź na pytanie. Uczniowie weryfikują odpowiedź po obejrzeniu sekwencji filmowych.

Wizualizacja w 3D „Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej”

Nauczyciel korzysta z wizualizacji jako pomocy naukowej podczas prowadzenia lekcji i przedstawia elementy pneumatycznej instalacji automatyki przemysłowej (przewody, zawory, filtry, rozdzielacze, reduktory, regulatory ciśnienia i podciśnienia, układy czasowe i wykonawcze, wzmacniacze, połączenia, narzędzia pneumatyczne z wykorzystaniem rysunku aksonometrycznego 3D), prezentując wizualizację. Uczniowie wykonują notatki na podstawie przedstawionych informacji. Pod koniec lekcji nauczyciel zadaje pytania, korzystając na przykład z interaktywnych materiałów sprawdzających zamieszczonych w tym e‑materiale, aby sprawdzić poziom przyswojonej przez uczniów wiedzy.

Nauczyciel dopowiada istotne kwestie do poszczególnych sekwencji wizualizacji i odpowiada na ewentualne pytania.

Animacja w 3D „Funkcje i zastosowaniu pneumatycznych elementów automatyki przemysłowej”

Praca indywidualna i w parach

Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią multimedium i zapisują minimum pięć pytań dotyczących jego treści. Mogą one odnosić się do poszczególnych elementów automatyki przemysłowej, np. do konkretnych przewodów, zaworów, filtrów, rozdzielaczy, wzmacniaczy ciśnienia itd. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie uczniowie spacerują po klasie i na umówiony sygnał szukają kogoś do pary, zadają sobie wzajemnie pytania sformułowane podczas pracy z planszą interaktywną i odpowiadają na nie.

Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami, które pytania były dla nich trudne, na które nie udało im się odpowiedzieć. Zespół klasowy wspólnie formułuje na nie odpowiedzi.

Galeria zdjęć „Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej”

Praca w grupach

Uczniowie pracują z galerią na zasadzie miniturnieju – nauczyciel wyświetla kolejne grafiki i pyta uczniów o dany element oraz o jego zastosowanie. Uczniowie w parach lub drużynach zapisują swoje odpowiedzi. Następnie pojawia się giełda pomysłów. Drużyna, która udzieli największej liczby dobrych odpowiedzi, otrzymuje nagrodę – np. w postaci plusów, zwolnienia z kartkówki czy ocen.

Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być w różnej formie.

Film edukacyjny „Montaż instalacji pneumatycznej”

Praca indywidualna lub w parach

Uczniowie po zapoznaniu się z sekwencjami filmowymi przygotowują mapy myśli dotyczące wskazówek, jak prawidłowo przeprowadzić montaż instalacji pneumatycznej, aby zachować wszelkie zasady bezpieczeństwa. Mogą je zrobić w formie graficznej odręcznie lub na komputerze tak, później wymienić się swoimi mapami na lekcji i porównać, czy nie zabrakło tam ważnej informacji i czy opis danego etapu jest pełen.

Wizualizacja w 3D „Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej”

Praca w parach

Na podstawie zamieszczonej wizualizacji i dołączonych do niej opisów uczniowie przygotowują mapy myśli na temat filtrów, regulatorów oraz smarownic, stosowanych w automatyce przemysłowej. Mapy mogą udostępnić na platformie ZPE, a następnie wykorzystać je do lekcji powtórzeniowej.

Animacja w 3D „Funkcje i zastosowaniu pneumatycznych elementów automatyki przemysłowej”

Praca w parach i grupach

Lekcja odwrócona. Przed zajęciami uczniowie dobierają się w pary. Zadaniem każdej z nich jest zapoznanie się ze wszystkimi informacjami zawartymi w multimedium oraz przygotowanie trzech pytań wraz z odpowiedziami.

Na początku zajęć pary przekazują listę pytań i odpowiedzi nauczycielowi, a odrębne kartki z pytaniami wrzucają do urny. Pytania są weryfikowane pod kątem powtórzeń. Uczniowie wspólnie ustalają reguły gry, np.:

• obowiązuje zasada „kto pierwszy, ten lepszy”;

• zespoły nie odpowiadają na przygotowane przez siebie pytania;

• grupa, która poprawnie odpowie na pytanie, otrzymuje 2 punkty;

• przejęcie pytania i udzielenie poprawnej odpowiedzi przez inny zespół – 1 punkt;

• limit czasu na udzielenie odpowiedzi: 1 minuta.

Uczniowie zostają podzieleni na grupy z zastrzeżeniem, że w jednej grupie nie mogą być osoby z tej samej pary. Rozpoczyna się gra i trwa aż do wyczerpania puli pytań lub ustalonego czasu. Wygrywa drużyna, która zdobędzie najwięcej punktów.

Galeria zdjęć „Pneumatyczne elementy automatyki przemysłowej”

Nauczyciel może zastosować metodę lekcji odwróconej i zalecić uczniom zapoznanie się z materiałami multimedialnymi przed zajęciami, tak aby podczas lekcji wykonywać zadania bez straty czasu na opanowywanie potrzebnej wiedzy.

Indywidualizacja pracy z uczniem, w tym z uczniem ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania/uczenia się.

Ponadto nauczyciel może też dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów, np.:

• osoby słabowidzące powinny mieć możliwość odsłuchania treści materiału podczas lekcji;

• uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą zapoznawać się z filmem stopniowo (np. według wyznaczonego przez nauczyciela planu: I część filmu + zadania, II część filmu + zadania itd. lub jedna sekwencja i jedno zadanie) w celu zminimalizowania ryzyka dekoncentracji i demotywacji;

• podczas rozmowy należy pamiętać, aby nie zmuszać do wypowiedzi na forum klasy osób z trudnościami w komunikacji; mogą się one wykazać w pracy w grupach;

• przy podziale klasy na grupy należy wziąć pod uwagę, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

• uczniowie z dysleksją, uczestnicząc w pracach nad leksykonem lub grą, powinni mieć możliwość wykonania zadań polegających np. na przygotowaniu zdjęć lub planszy do gry, a nie na pisaniu długich tekstów;

• uczniowie z zaburzeniami koncentracji powinni mieć pracę dzieloną na etapy, podobnie uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu;

• uczniowie, którzy szybciej opanują materiał, mogą podczas przygotowywania gry planszowej pełnić funkcję konsultantów i pomagać osobom z trudnościami np. w konstruowaniu pytań o wyższym poziomie trudności;

• jeśli zadaniem uczniów w pracy jest stworzenie pytań, a następnie wzajemne odpytywanie się, należy zwrócić uwagę na uczniów, którzy mają trudności z nawiązywaniem kontaktu z rówieśnikami i komunikacją; można wówczas takim osobom przedstawić inną formę zadania – utworzenie na platformie ZPE pięciu pytań jednokrotnego wyboru, na które pozostali uczniowie będą odpowiadać.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy (przy czym Windows 7 nie jest już wspierany przez Microsoft);

• OS X $\mathrm{10.11.6}$ lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $\mathrm{69.0.3497.100}$;

• Firefox w wersji $\mathrm{62.0.2}$;

• Safari w wersji $11.1$;

• Opera w wersji $\mathrm{55.0.2994.44}$;

• Microsoft Edge w wersji $\mathrm{42.17134.1.0}$;

• Internet Explorer w wersji $\mathrm{11.0.9600.18124}$.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści