Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie elektromechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji MOT.02. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych - Elektromechanik pojazdów samochodowych 741203, Technik pojazdów samochodowych 311513.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MOT.02. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych:

• przeprowadzania obsługi instalacji i konserwacji mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych;

Efekty kształcenia

MOT.02.2. Podstawy motoryzacji

Uczeń:

7) rozróżnia maszyny i samochodowe urządzenia elektryczne.

MOT.02.3. Przeprowadzanie obsługi i konserwacji mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych:

1) rozróżnia zespoły i podzespoły pojazdów samochodowych,

2) określa zasady działania podzespołów i zespołów stosowanych w pojazdach samochodowych,

4) wykonuje obsługę i konserwację mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych z wykorzystaniem urządzeń i narzędzi,

5) posługuje się dokumentacją serwisową, instrukcją obsługi i konserwacji mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych,

8) przeprowadza montaż i konfigurację akcesoriów i osprzętu urządzeń i instalacji elektrycznych oraz elektronicznych pojazdów samochodowych zgodnie z dokumentacją techniczną,

9) przygotowuje elektryczny i elektroniczny układ pojazdów samochodowych do wykonania prac mechanicznych lub blacharsko‑lakierniczych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDz5kjqsNfWprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienie do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Urządzenia mechatroniczne w pojeździe samochodowym” składa się z dwóch materiałów multimedialnych.

• Atlas interaktywny Elementy mechatroniczne w pojeździe samochodowymDjuaQQGx0Atlas interaktywny Elementy mechatroniczne w pojeździe samochodowym przedstawia budowę urządzeń mechatronicznych występujących w pojazdach samochodowych takich jak: czujniki położenia (drogi i kąta), czujniki prędkości obrotowej i prędkości jazdy, czujniki przyspieszenia i drgań, czujniki ciśnienia, czujniki siły i momentu obrotowego, przepływomierze, czujniki gazów, czujniki stężenia, czujniki temperatury (termometry).

• Sekwencje filmowe Zasady umieszczenia, rozmieszczenia oraz ilość czujników w pojeździe samochodowymDelW0mUANSekwencje filmowe Zasady umieszczenia, rozmieszczenia oraz ilość czujników w pojeździe samochodowym prezentują rozmieszczenia urządzeń mechatronicznych w pojeździe samochodowym. Kolejne sekwencje przedstawiają zasady umieszczania, rozmieszczenia oraz ilości:

  • sekwencja 1 - czujników położenia (drogi i kąta);

  • sekwencja 2 - czujników prędkości obrotowej i prędkości jazdy;

  • sekwencja 3 - czujników przyspieszenia;

  • sekwencja 4 - czujników drgań;

  • sekwencja 5 - czujników ciśnienia;

  • sekwencja 6 - czujników podciśnienia;

  • sekwencja 7 - czujników siły i momentu obrotowego;

  • sekwencja 8 - przepływomierzy;

  • sekwencja 9 - czujników gazów i stężenia;

  • sekwencja 10 - czujników temperatury i termometrów.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDsPAsvftFInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDq0DlDYp4Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przwodnik dla nauczycielaDtN4kLLpRPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDrMbOgzOkPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD10ZWUo4PNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDT5YWeWbfInstrukcja użytkowania, objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się oraz zapamiętanie pojęć związanych z obsługą, diagnozowaniem oraz naprawą mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych w pracy elektromechanika pojazdów samochodowych, technika pojazdów samochodowych.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Atlas interaktywny Elementy mechatroniczne w pojeździe samochodowym

• Uczniowie dzieleni są na grupy. Każda grupa otrzymuje pulę obiektów przedstawiających różne czujniki (wydrukowane wcześniej przez nauczyciela jako printscreeny bez podpisu, jaki to rodzaj czujnika). Ilość grup zależy od nauczyciela i liczebności klasy.

• Zadaniem grupy jest zaproponowanie ich poprawnych nazw.

• Następnie, pod obrazkami, uczniowie umieszczają zapisane na kartkach poprawne ich opisy.

• Grupy sprawdzają poprawność wykonanego zadania, używając atlasu interaktywnego

• Kolejnym krokiem jest praca z obiektami, których grafiki mają wydrukowane.

• Nauczyciel rysuje na karcie umieszczonej na podłodze (lub ma przygotowany wydruk poligraficzny) rzutu boczny i „od dołu” samochodu.

• Grupy mają za zadanie umieścić na nim swoje obiekty (zdjęcia z opisami i nazwą)

• Uczniowie przygotowują 5 pytań związanych z obiektem na zdjęciu przedstawionym w taki sposób, aby odpowiedzi na te pytania pozwoliły określić, jakie zadanie ma ten czujnik.

• W oparciu o przygotowane pytania nauczyciel wspólnie z uczniami udziela odpowiedzi.

• W razie potrzeby nauczyciel udziela komentarza do nieprawidłowych informacji.

• Uczniowie robią notatki z zajęć i przede wszystkim zdjęcie „uzbrojonego auta.

Sekwencje filmowe Zasady umieszczenia, rozmieszczenia oraz ilość czujników w pojeździe samochodowym

• Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy.

• Zadaniem każdej grupy będzie opracowanie instrukcji informującej o miejscu czujnika w pojeździe samochodowym.

• Pierwsza grupa na podstawie sekwencji filmowych 1, 2 i 3 zajmuje się czujnikami położenia (drogi i kąta), prędkości obrotowej oraz czujnikami prędkości jazdy i przyspieszenia.

• Druga grupa opracowuje czujniki drgań, ciśnienia oraz czujniki podciśnienia (sekwencje 4, 5 i 6), a grupa trzecia analizuje czujniki siły i momentu obrotowego, przepływomierze, czujniki gazów i stężenia oraz temperatury i termometry.

• Nauczyciel prosi, aby grupy wykonały te opracowania na dużej karcie (np.: flipchart) w taki sposób, aby można byłoby uzupełniać wpisy. Jeśli grupy robią to w wersji cyfrowej dokument powinien być edytowalny.

• Grupy mają około 10 minut na wykonanie zadania. Mogą się posługiwać wszelkimi dostępnymi danymi. Karta flipchart'u składa się z rysunku samochodu w rzutach (boczny, frontowy oraz od strony podwozia) oraz tabeli. Grupy zaznaczają miejsca czujników kolorowymi kropkami na rzutach (grupa pierwsza - zielony, grupa druga - niebieski, grupa trzecia - czarny)

• W pierwszej fazie pracy z grupami flipchart zawiera również tabelę z kolumnami nazwa czujnika, opis miejsca czujnika w aucie. Te dwie tabele uczniowie opisują wg przydzielonych zadań.

• Po upływie określonego czasu nauczyciel prosi grupy o przekazanie własnych notatek kolejnej grupie. Teraz grupy zamieniają się kartami. Teraz grupa pierwsza (na podstawie sekwencji 4, 5 i 6) dopisuje zasady umieszczania każdego z czujników w aucie (czujniki drgań, ciśnienia oraz czujniki podciśnienia), grupa druga (na podstawie sekwencji 7, 8, 9, 10) czujniki siły i momentu obrotowego, przepływomierze, czujniki gazów i stężenia oraz temperatury i termometry (zasady umieszczania każdego z nich), a trzecia (na podstawie sekwencji filmowych 1, 2 i 3) określa zasady umieszczania/montażu czujników położenia (drogi i kąta), prędkości obrotowej oraz czujnikami prędkości jazdy i przyspieszenia. Informacje zamieszczają poprzez dorysowanie do istniejącej tabeli kolejnej kolumny.

• Po około 10 minutach grupy kończą ten etap pracy i przekazują notatki grupie, która nie opracowywała jeszcze danego zagadnienia.

• Ostatnie zadanie z sekwencjami filmowymi polega na wskazaniu ilości czujników danego typu w aucie. Informacje zamieszczają poprzez dorysowanie do istniejącej tabeli kolejnej kolumny z hasłem ilość czujników.

• Grupy przy każdym przejściu do następnego działania analizują notatki swoich poprzedników. W notatkach na osobnych kartkach zapisują też elementy, z którymi się nie zgadzają.

• Teraz grupy prezentują swoje karty (lub notatki cyfrowe). W trakcie komentują, co wykonali oni, a z czym się nie zgadzają (praca poprzednich grup).

• Nauczyciel dyskutuje z uczniami i wyjaśnia nieścisłości. Zbiera tabelę w jedną notatkę - przekazuje klasie jako praca na zajęciach.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Atlas interaktywny Elementy mechatroniczne w pojeździe samochodowym

• Uczniowie otrzymują pulę zdjęć‑zbliżeń wykonanych przez nauczyciela z atlasu interaktywnego związanych z czujnikami. Zdjęcia zawierają numery. Są to zdjęcia całych czujników lub tylko ich najważniejszej części (charakterystycznej).

• Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie poprawnych nazw do zdjęć bez zapoznania się z ich opisami i użycia atlasu. Na kartce wypisują kolejne numery i nazwy czujników, których, według nich, jest to fragment na zdjęciu.

• Kolejny krok to sprawdzenie poprawnie przyporządkowanych nazw.

• Jeśli nazwa została przyporządkowana niepoprawnie, uczeń ma za zadanie ułożyć na oddzielnej kartce (kartka z pytaniami) 3 pytania testowe (pytanie i 4 odpowiedzi, z czego 1 jest poprawna) dotyczące tego czujnika. Uczeń zna poprawną odpowiedź, ale nie zaznacza jej na kartce z pytaniami.

• Uczniowie wymieniają się kartkami z pytaniami. Teraz mają odpowiedzieć na otrzymane od kolegi pytania i oddać do sprawdzenia autorowi pytań.

• Autor pytań sprawdza odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

• Nauczyciel, w razie potrzeby, udziela komentarza w sytuacjach nierozstrzygniętych, kiedy istnieje różnica zdań co do poprawności odpowiedzi pomiędzy autorem pytania a uczniem na nie odpowiadającym. Sytuację omawia na forum klasy.

• Nauczyciel prosi o przeczytanie wszystkich pytań i poprawnych odpowiedzi na nie, powstałych z analizy zdjęć‑zbliżeń atlasu interaktywnego urządzeń mechatronicznych w pojeździe samochodowym.

• Uczniowie tworzą notatki, które są poprawnymi odpowiedziami na pytania testowe. Nauczyciel notuje odpowiedzi ze wszystkich pytań, które zostały zadane na zajęciach.

Sekwencje filmowe Zasady umieszczenia, rozmieszczenia oraz ilość czujników w pojeździe samochodowym

• Nauczyciel prezentuje kolejno sekwencje filmowe „Zasady umieszczenia, rozmieszczenia oraz ilość czujników w pojeździe samochodowym”

• Uczniowie samodzielnie starają się jak najwięcej zapamiętać z tej sekwencji, notując w trakcie oglądania hasła i skupiając się na odpowiedzi na pytania „co?, gdzie?, jak?”.

• Nauczyciel prosi uczniów o przeanalizowanie własnych notatek i porównanie (opisanie w postaci tekstu lub notatki graficznej - nazwy i „strzałki współpracy”), które z czujników współpracują ze sobą w systemach automatyki

• Tak przygotowane notatki przekazują koledze, który im je recenzuje (wskazując błędy lub nieścisłości).

• Uczniowie otrzymują teraz dostęp do sekwencji filmowych, dzięki czemu mogą dokładniej przeanalizować notatki kolegów.

• Notatki po recenzji wracają do autorów, którzy poprawiają błędy.

• Błędy omawiane są na forum, a nauczyciel, wspólnie z uczniami, określa właściwą współpracę pomiędzy czujnikami.

Interaktywne materiały sprawdzające

Sposób użycia tych materiałów będzie zależał w dużej mierze od sytuacji i procesu dydaktycznego, w którego trakcie te elementy będą wykorzystywane.

W odpowiednim momencie analizy e‑materiału nauczyciel może przerwać działanie i poprosić uczniów w grupie o wykonanie zadania. Ten przerywnik może stanowić aktywizację dla grupy, która zadanie związane z e‑materiałem wykonała lub naprowadzenie na „właściwe tory” przy pracy z notatką. Ćwiczenie sprawdzające może stanowić także przewrotne zainteresowanie tematem. Wykazanie luk informacyjnych może skutkować zaciekawieniem danym materiałem, do którego przewidziane jest zadanie z puli „interaktywne materiały sprawdzające”.

Nauczyciel może połączyć te zadania i wykonać z nich samodzielnie test jako wprowadzenie do zajęć („sprawdźcie, czego nie wiecie”) lub do podsumowania („tego się nauczyliście”).

Ćwiczenia są dedykowane do materiałów multimedialnych . I tak ćwiczenie 1. - Dopasowywanie grafik do nazw idealnie nadaje się do wykorzystania przy pracy z atlasem interaktywnym.

Ćwiczenia 2 - Zadanie Prawda/Fałsz, 4 - Uzupełnianie zdań oraz 5 - Zadanie z audio to ćwiczenia dedykowane do pracy z sekwencjami filmowymi.

Ćwiczenie 3 - Test może stanowić przerywnik lub przykład do opracowania testu sprawdzającego (pomysł na generowanie pytań w scenariuszach wykorzystania multimediów)

Praca grupowa

W pracy grupowej odpowiednie użycie materiałów interaktywnych będzie zależało od inwencji nauczyciela. Dość dobrym rozwiązaniem ze względów dydaktycznych może być korzystanie z nich jako przerywnika w zajęciach lub elementu podsumowującego mikrodawki wiedzy zawarte we fragmentach filmów z sekwencji dotyczących danego ćwiczenia z interaktywnych materiałów edukacyjnych.

Materiałów tych można użyć jako sprawdzianu, blokując wszystkie ćwiczenia jako jedno, ale lepszym rozwiązaniem może być poproszenie młodzieży (podzielonej na grupy) o wymyślenie pytań do sekwencji filmowych na bazie ćwiczeń z Interaktywnych materiałów sprawdzających i po sprawdzeniu przez nauczyciela ich poprawności merytorycznej - zastosowanie jako sprawdzianu. Inną opcją mogłoby być przygotowanie sprawdzianu z wiedzy zawartej w materiale filmowym przez grupy. W ten sposób grupy wykażą się inwencją (wymyślanie pytań) i powtarzaniem materiału (rozwiązywaniem pytań innych grup).

Praca indywidualna

Korzystając samodzielnie z tych materiałów uczniowie rozwiązują ćwiczenia. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc, jeśli mieliby wątpliwości. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia np. na tablicy interaktywnej po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej odpowiedzi.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel prosi uczniów o przeanalizowanie materiałów interaktywnych, jednak celem ucznia nie będzie ich analizowanie, ale wykonanie krzyżówek związanych z rozmieszczeniem tego elementu w strukturze auta.

• Po ustaleniu haseł krzyżówki uczniowie samodzielnie lub w grupach budują krzyżówkę (np.: w kształcie samochodu)

• Grupy mogą te użyć generatorów krzyżówek, które znajdą w internecie.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć. Działanie, które polecam zrealizować, to metoda generowania pytań do materiału. W ramach samodzielnej pracy poza zajęciami lekcyjnymi uczniowie na podstawie kolejnych sekwencji filmowych mogą ułożyć do każdych dwóch minut filmu co najmniej jedno pytanie. Elementem dodatkowym może być wykonanie tego zadania z wpisaniem go do formularza wcześniej przygotowanego szablonu testu (np.: w aplikacji Forms lub Google Forms, lub innej). Takie działanie poszerza zakres materiału i daje możliwość generowania pomysłów i przyswajania materiału jako własnego, jednocześnie budując bazę pytań dla nauczyciela.

Praca z uczniami z SPE i indywidualizowanie pracy z uczniem

Ważnym elementem pracy z tym e‑materiałem jest zapewnienie uczniom tylu możliwości pracy z nim, aby mogli pracować w sposób odpowiadający ich stylom uczenia się, potrzebom fizycznym, zainteresowaniom i umiejętnościom. Indywidualizacja pracy z uczniem może być oparta na możliwości pracy z tym samym zakresem materiału, ale korzystając z różnych przestrzeni edukacyjnych (wykorzystanie obrazu, dźwięku - lektor w filmie lub plansz prezentujących treść). Ważnym elementem e‑materiału jest atlas interaktywny, który pomaga przenieść wyobraźnie i łączyć ją z konkretnym obiektem. Forma prezentacji treści wizualnych w atlasie pozwala na kreatywne generowanie sytuacji dydaktycznych w zależności od potencjału edukacyjnego ucznia oraz sposobu przyswajania wiedzy przez niego. Główna treść dotycząca rozmieszczenia urządzeń mechatronicznych w pojeździe samochodowym znajduje się w sekwencjach filmowych. Treści wspierające, wspomagające wyobraźnię zawiera atlas interaktywny. Multimedia pozwalają również, pracując z uczniem zdolnym, na ich rozszerzanie o informacje znalezione w Internecie lub uszczegółowienie informacji (jaki rodzaj czujnika wygląda w różnych autach)

U wielu dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obserwuje się duży stopień niepewności, co do swojej wiedzy i umiejętności. Ta sytuacja może zaistnieć przy opanowywaniu tego e‑materiału ze względu na dużą ilość szczegółów związanych z różnorodnością czujników. Bardzo ważne jest podkreślanie najmniejszych nawet osiągnięć i motywowanie uczniów do wysiłku. Można to zrealizować poprzez wykonywanie ćwiczeń, których wielość i prosta forma nie przytłacza lub wskazując poprawne działania ucznia przy pracy. Istotne jest uświadamianie i podkreślanie mocnych stron ucznia na tle klasy. Ważna jest pomoc w adekwatnej ocenie własnych umiejętności i wzmacnianie samooceny uczniów SPE. Przy pracy z sekwencjami filmowymi ważne jest stosowane zasady „każdemu to, co dla niego właściwe i  potrzebne”. Odpowiednie przydzielenie materiałów do opracowania lub ich właściwe ujęcie wykorzystujące potencjał ucznia ma tu zasadnicze znaczenie. Przyjęcie takiej reguły pozwoli zwiększyć skuteczność wspólnego kształcenia uczniów przyswajających wiedzę bez przeszkód i uczniów SPE. W procesie tym konieczny jest bezpośredni kontakt i interakcje uczniów o zróżnicowanych potrzebach i  możliwościach rozwojowych podczas podejmowania i realizacji zadań, które nauczyciel generuje w oparciu o e‑materiał.

Ważnym elementem jest indywidualizacja nauczania oparta o znajomość mocnych stron i strategii uczenia się. Czynnikiem, który może zmienić drogę ucznia na lepszą, jest zainteresowanie jego osobą i jego sytuacją przynajmniej jednej właściwej osoby - nauczyciela, który odpowiednio pokieruje zakresem i sposobem przyswajania materiału. Szczególnie ważne staje się podzielenie każdego filmu z zestawu sekwencji na elementy adekwatne do percepcji ucznia oraz odpowiednie przydzielenie części e‑booka przy przydzielaniu zadań grupowych i indywidualnych oraz określenie spisu treści w każdym z nich występujących.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści