Autor przewodnika: Marta Polanowska

Konsultant przewodnika: Bożena Fałkowicz

Spis treści

• Podstawowe informacje o e‑materiale1Podstawowe informacje o e‑materiale

• Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia2Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia

• Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału3Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

• Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału5Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Tytuł e‑materiału

Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych, zawierająca elementy transferu

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Opiekun osoby starszej 341202
Opiekunka środowiskowa 341204

Kod i nazwa kwalifikacji

SPO.02. Świadczenie usług opiekuńczo‑wspierających osobie starszej.
SPO.05. Świadczenie usług opiekuńczych.

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

SPO.02.5.4) wykonuje czynności opiekuńczo‑pielęgnacyjne i higieniczne u osoby starszej;
SPO.02.5.4)1) planuje czynności opiekuńczo‑higieniczne u osoby starszej z uwzględnieniem jej niesamodzielności
SPO.02.5.4)2) wykonuje zabiegi opiekuńczo‑pielęgnacyjne i higieniczne zgodnie z obowiązującymi algorytmami

SPO.05.4.3) wykonuje zabiegi higieniczne i pielęgnacyjne u osoby podopiecznej; SPO.05.4.3)1) wymienia środki i materiały do wykonywania zabiegów higieniczno‑pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)3) wymienia kolejność czynności podejmowanych podczas zabiegów higienicznych

SPO.02.8.5) planuje wykonanie działania;
SPO.02.8.5)1) analizuje możliwości realizacji zadania

SPO.05.8.5) planuje wykonanie działania;
SPO.05.8.5)1) analizuje możliwości realizacji zadania
SPO.05.8.5)2) realizuje zadania w wyznaczonym czasie

SPO.02.8.6) ponosi odpowiedzialność za podejmowane działania;
SPO.02.8.6) 4) wykonuje przydzielone zadania zgodnie z procedurami i zasadami

SPO.05.8.6) ponosi odpowiedzialność za podejmowane działania;
SPO.05.8.6)4) wykonuje przydzielone zadania zgodnie z procedurami i zasadami

SPO.02.8.7) wykazuje się kreatywnością i otwartością na zmiany;
SPO.02.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji trudnej

SPO.05.8.7) wykazuje się kreatywnością i otwartością na zmiany;
SPO.05.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji nietypowej

SPO.02.8.9) stosuje metody i techniki rozwiązywania problemów;
SPO.02.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań

SPO.05.8.9) stosuje metody i techniki rozwiązywania problemów;
SPO.05.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań

SPO.02.9.5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakości pracy;
SPO.02.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy

SPO.05.9.5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakości pracy.
SPO.02.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy

Cele ogólne e‑materiału

Materiał wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji: SPO.02.Świadczenie usług opiekuńczo- wspierających osobie starszej:

• dobieranie odpowiednich metod i technik zapewniających kompleksową opiekę osobie starszej;

SPO.05. Świadczenie usług opiekuńczych:

• sprawowanie opieki nad osobą podopieczną w celu zapewnienia jej bezpieczeństwa zdrowotnego i higieny osobistej.

Pozyskanie wiedzy na temat wykonywania zabiegów higienicznych i czynności pielęgnacyjnych przy użyciu środków transferowych, dostosowanych do rodzaju niepełnosprawności i warunków mieszkaniowych osoby podopiecznej, oraz nabycie umiejętności w wyżej wymienionym zakresie.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

• „Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych” - film instruktażowyD34pcsRTu„Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych” - film instruktażowy

• „Transfer osoby podopiecznej” - gra wcielanie się w rolęD1FF4b8iw„Transfer osoby podopiecznej” - gra wcielanie się w rolę

• Interaktywne materiały sprawdzająceDyUBuZFd2Interaktywne materiały sprawdzające

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDsZnkF4VYSłownik pojęć dla e‑materiału

• Przewodnik dla nauczycielaDuRM04znuPrzewodnik dla nauczyciela

• Przewodnik dla uczącego sięD1A6uRlK4Przewodnik dla uczącego się

• Netografia i bibliografiaD2utknziXNetografia i bibliografia

• Instrukcja użytkowaniaD1GOvnKk0Instrukcja użytkowania

Wszystkie materiały multimedialne, które występują w e‑materiale są ze sobą powiązane. Film instruktażowy daje możliwość poznania sposobu stosowania dwóch środków transferowych, dostosowanych do sytuacji zdrowotnej osoby podopiecznej i warunków domowych. Natomiast gra pozwala na ćwiczenie różnego rodzaju środków transferowych i poznanie konsekwencji niewłaściwego ich zastosowania.

Wszystkie materiały sprawdzające weryfikują wiedzę i umiejętności z zakresu dobierania i stosowania środków ułatwiających transfer osoby podopiecznej.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Tytuł materiału multimedialnego

Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych

Typ materiału multimedialnego

Film instruktażowy

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Film obejmuje kolejne czynności w ramach procedury wykonania toalety ciała chorego w łóżku z uwzględnieniem algorytmów autorstwa Elżbiety Szwałkiewicz, ale z dostosowaniem do warunków domowych:

• toaleta ciała osoby podopiecznej wykonana w łóżku, poprzedzona ułożeniem osoby podopiecznej w pozycji umożliwiającej jej wykonanie;

• osoba podopieczna jest osobą starszą, z ograniczoną możliwością poruszania, wymagającą pomocy przy wykonywaniu toalety ciała;

• film nagrany jest w pokoju, w mieszkaniu osoby starszej;

• prezentuje obsługę i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do realizacji zadań zawodowych, czyli podnośnika oraz ślizgów służących do transferu chorego, a także trzech urządzeń wspomagających (maty ślizgowej, podnośnika i wózka inwalidzkiego);

• przedstawia dokumentację związaną z wykonywaniem czynności zawodowych, czyli tak zwaną Kartę czynności higieniczno‑opiekuńczych;

• następujące po sobie części filmu są oddzielone planszami w tych momentach, które stanowią kolejne elementy algorytmu.

Film powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji:
SPO.02.5.4)1) planuje czynności opiekuńczo‑higieniczne u osoby starszej z uwzględnieniem jej niesamodzielności
SPO.02.5.4)2) wykonuje zabiegi opiekuńczo‑pielęgnacyjne i higieniczne zgodnie z obowiązującymi algorytmami
SPO.05.4.3)1) wymienia środki i materiały do wykonywania zabiegów higieniczno‑pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)3) wymienia kolejność czynności podejmowanych podczas zabiegów higienicznych
SPO.02.8.5)1) analizuje możliwości realizacji zadania
SPO.05.8.5)2) realizuje zadania w wyznaczonym czasie
SPO.02.8.6)4) wykonuje przydzielone zadania zgodnie z procedurami i zasadami
SPO.02.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji trudnej
SPO.05.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji nietypowej
SPO.02.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.05.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.02.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy
SPO.05.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy

Z filmem powiązane są następujące materiały sprawdzające:

• dobieranie w pary,

• zadanie z lukami,

• krzyżówka,

• dopasowywanie/podpisywanie elementów ilustracji,

• quiz.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

• wykonywanie czynności higieniczno‑opiekuńczych (toaleta ciała) w warunkach niestandardowych – w domu osoby podopiecznej,

• dobranie sprzętu transferowego do rodzaju niepełnosprawności i warunków mieszkaniowych osoby podopiecznej,

• stosowanie sprzętu transferowego zgodnie z zasadami,

• dbanie o bezpieczeństwo swoje i osoby podopiecznej podczas stosowania sprzętu transferowego,

• przewidywanie skutków niewłaściwego stosowania sprzętu transferowego.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Każda osoba ucząca się ogląda film na początku lekcji, a następnie tworzy algorytm (plansze oddzielające poszczególne części filmu mogą być elementami algorytmu). Porównuje go z algorytmem przedstawionym w książce Elżbiety Szwałkiewicz Opiekun medyczny w praktyce, poszukuje różnic i analizuje, z czego one wynikają.

Tytuł materiału multimedialnego

Transfer osoby podopiecznej

Typ materiału multimedialnego

Gra wcielanie się w rolę

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Materiał multimedialny służy rozwijaniu umiejętności podejmowania decyzji podczas udzielania wsparcia osobie podopiecznej i starszej. Zadaniem osoby uczącej się jest dobór i prawidłowe zastosowanie środka pomocniczego w transferze osoby podopiecznej.
Materiał multimedialny obejmuje opis pięciu przypadków podopiecznych z różnym rodzajem niepełnosprawności:

• podopieczny z porażeniem kończyn dolnych, osłabienie siły mięśniowej kończyn górnych;

• podopieczny z porażeniem kończyn dolnych, silne mięśnie obręczy kończyn górnych, ramienia i przedramienia;

• podopieczny z porażeniem kończyn dolnych, osłabienie siły mięśniowej kończyn górnych;

• podopieczny od wielu lat chorujący na stwardnienie rozsiane, z ograniczoną sprawnością ruchową, od kilku dni przebywający w łóżku z powodu zaostrzenia objawów chorobowych (taka sytuacja zdarzyła się po raz pierwszy);

• podopieczna z chorobą Parkinsona, która porusza się na wózku inwalidzkim.

Opisane przypadki dotyczą pacjentów ze zróżnicowaną wagą, mieszkających w różnych warunkach:

• małe, jednopokojowe mieszkanie;

• małe, jednopokojowe mieszkanie, wyposażone w drążki i drabinki do ćwiczeń kończyn górnych;

• duże, przestronne, bardzo wysokie, czteropokojowe mieszkanie;

• wydzielony pokój w mieszkaniu u syna, brak sprzętów pomocniczych;

• mieszkanie niedostosowane do potrzeb osoby z niepełnosprawnością.

Gra „Transfer osoby podopiecznej” daje możliwość:

• wykonania działania symulującego obsługę podnośników oraz ślizgów służących do transferu osób z niepełnosprawnością w różnych warunkach i z różnymi niepełnosprawnościami;

• określenia prawidłowości lub nieprawidłowości działania opiekuna, np. złe dopasowanie podnośnika lub złe założenie pasa transferowego uniemożliwi właściwy transfer pacjenta;

• uzyskania interpretacji dotyczącej stopnia prawidłowego wykonania zadania;

• odwzorowania działania rzeczywistego, obrazującego dany etap działania.

Gra powiązana jest z następującymi kryteriami weryfikacji:
SPO.02.5.4)1) planuje czynności opiekuńczo‑higieniczne u osoby starszej z uwzględnieniem jej niesamodzielności
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
SPO.02.8.5)1) analizuje możliwości realizacji zadania
SPO.02.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji trudnej
SPO.05.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji nietypowej
SPO.02.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.05.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.02.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy
SPO.02.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy

Z grą powiązane są następujące materiały sprawdzające:

• dobieranie w pary,

• krzyżówka,

• dopasowywanie/podpisywanie elementów ilustracji,

• quiz.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

• dobranie środków pomocniczych i sprzętu transferowego do stanu osoby starszej i niesamodzielnej oraz do jej warunków mieszkaniowych;

• stosowanie, zgodnie z zasadami, środków pomocniczych i sprzętu transferowego.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Każda osoba ucząca się indywidualnie w domu dobiera sprzęt i uczy się sposobu jego zastosowania. Samodzielnie, wykorzystując grę „Transfer osoby podopiecznej”, podejmuje decyzję na temat sposobu dokonania transferu.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dobieranie w pary „Dobieranie sprzętu do rodzaju niepełnosprawności”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie interaktywne polega na odpowiednim połączeniu nazwy środka pomocniczego i rodzaju niepełnosprawności. Składa się z czterech par. Uczący się może zadecydować, czy rozpoczyna wybór od listy środków pomocniczych, a następnie dobiera rodzaj niepełnosprawności lub odwrotnie.

Materiał powiązany jest z filmem instruktażowym „Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych” oraz grą „Transfer osoby podopiecznej”

Materiał może być wykorzystany przez osobę uczącą do powtórzenia wiadomości z lekcji i sprawdzenia stopnia ich przyswojenia.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Utrwalenie wiadomości na temat sposobów dobierania środków pomocniczych do rodzaju niepełnosprawności.

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji:
SPO.02.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji trudnej
SPO.05.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji nietypowej
SPO.02.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.05.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie z lukami „Czynności higieniczne”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie zawiera tekst, w którym trzeba uzupełnić brakujące wyrazy. Tekst jest opisem wykonywania toalety ciała osoby podopiecznej leżącej w łóżku w warunkach domowych. Składa się z zdań z brakującymi wyrazami, które uczący się musi uzupełnić. Informacje niezbędne do uzupełnienia brakujących wyrazów z treści uczący się zdobędzie w filmie instruktażowym.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego. Materiał powiązany jest z filmem instruktażowym „Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych”.

Materiał może być wykorzystany przez osobę uczącą do powtórzenia wiadomości z lekcji i sprawdzenia stopnia ich przyswojenia.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Utrwalenie wiedzy na temat modyfikacji algorytmu czynności higienicznych w zmieniających się warunkach domowych.

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji:
SPO.02.5.4)1) planuje czynności opiekuńczo‑higieniczne u osoby starszej z uwzględnieniem jej niesamodzielności
SPO.02.5.4)2) wykonuje zabiegi opiekuńczo‑pielęgnacyjne i higieniczne zgodnie z obowiązującymi algorytmami
SPO.05.4.3)1) wymienia środki i materiały do wykonywania zabiegów higieniczno‑pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)3) wymienia kolejność czynności podejmowanych podczas zabiegów higienicznych
SPO.02.8.6)4) wykonuje przydzielone zadania zgodnie z procedurami i zasadami

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Krzyżówka „Transfer podopiecznego”

Opis materiału sprawdzającego

Krzyżówka składa się z 8 haseł, które musi odgadnąć uczący się, aby pojawiło się hasło główne TRANSFER. Wszystkie hasła dotyczą informacji na temat dopasowywania środków transferowych do potrzeb osoby niesamodzielnej i opiekuna.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, które wskażą uczącemu się jego mocne strony oraz drogi osiągnięcia sukcesu.

Materiał powiązany jest z filmem instruktażowym „Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych” oraz grą „Transfer osoby podopiecznej”.

Materiał może być wykorzystany przez osobę uczącą się do powtórzenia wiadomości z lekcji i sprawdzenia stopnia ich przyswojenia.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy na temat zasad dobierania środków pomocniczych do rodzajów niepełnosprawności i zmieniających się warunków.

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji:
SPO.05.4.3)1) wymienia środki i materiały do wykonywania zabiegów higieniczno‑pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
SPO.02.8.5)1) analizuje możliwości realizacji zadania
SPO.02.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji trudnej
SPO.05.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji nietypowej

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowywanie/podpisywanie elementów ilustracji „Sprzęt transferowy”

Opis materiału sprawdzającego

Zadanie składa się z ilustracji obrazujących sprzęt transferowy z zaznaczonymi miejscami, w których trzeba wpisać (wybrać z rozwijającej się listy) nazwy poszczególnych części lub wskazać miejsce zapięcia pasa transferowego.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, które wskazują uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Materiał powiązany jest z filmem instruktażowym „Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych” oraz grą „Transfer osoby podopiecznej”.

Materiał może być wykorzystany przez osobę uczącą się do powtórzenia wiadomości z lekcji i sprawdzenia stopnia ich przyswojenia.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Utrwalenie wiadomości na temat zasad prawidłowego używania sprzętu transferowego.

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji:
SPO.05.4.3)1) wymienia środki i materiały do wykonywania zabiegów higieniczno‑pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Quiz „Toaleta ciała chorego”

Opis materiału sprawdzającego

Quiz składa się z 15 pytań jednokrotnego wyboru, po 5 dla każdego poziomu trudności (łatwe, średnie i trudne). System losuje kolejność pytań i kolejność dystraktorów.
Istnieje możliwość sprawdzenia poprawności wykonania zadania, a także:

• wielokrotnego powtórzenia ćwiczenia i jego sprawdzenia, aż do momentu wykonania go w pełni poprawnie;

• uzyskania informacji zwrotnych dotyczących oceny realizacji zadania, opartych na zasadach oceniania kształtującego, które wskazuje uczącemu się jego mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Materiał powiązany jest z filmem instruktażowym „Toaleta ciała chorego leżącego w łóżku w warunkach domowych” oraz grą „Transfer osoby podopiecznej”.

Materiał może być wykorzystany przez osobę uczącą się do powtórzenia wiadomości z lekcji i sprawdzenia stopnia ich przyswojenia.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Podsumowanie i powtórzenie materiału z całego działu.

Materiał sprawdza spełnienie następujących kryteriów weryfikacji:
SPO.02.5.4)1) planuje czynności opiekuńczo‑higieniczne u osoby starszej z uwzględnieniem jej niesamodzielności
SPO.02.5.4)2) wykonuje zabiegi opiekuńczo‑pielęgnacyjne i higieniczne zgodnie z obowiązującymi algorytmami
SPO.05.4.3)1) wymienia środki i materiały do wykonywania zabiegów higieniczno‑pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)2) dobiera narzędzia do wykonywania zabiegów higienicznych i pielęgnacyjnych
SPO.05.4.3)3) wymienia kolejność czynności podejmowanych podczas zabiegów higienicznych
SPO.02.8.5)1) analizuje możliwości realizacji zadania
SPO.05.8.5)2) realizuje zadania w wyznaczonym czasie
SPO.02.8.6)4) wykonuje przydzielone zadania zgodnie z procedurami i zasadami
SPO.02.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji trudnej
SPO.05.8.7)2) podejmuje działania w sytuacji nietypowej
SPO.02.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.05.8.9)3) ocenia skuteczność podjętych działań
SPO.02.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy
SPO.05.9.5)2) dokonuje prostych modernizacji warunków i organizacji pracy

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści