Grafika interaktywna przedstawia w punktach procedurę ratowania człowieka na morzu. Każdy punkt posiada opis i nagranie audio tożsame z opisem.

Punkt pierwszy. Natychmiastowe reagowanie. W zależności od szybkości zauważenia człowieka za burtą (z angielskiego man overboard, MOB) wyróżnia się trzy akcje ratunkowe:

– natychmiastową – człowiek za burtą został zauważony z mostka i akcję podjęto bezzwłocznie;
– opóźnioną – człowiek za burtą został zauważony przez świadka, który od razu przekazał informację na mostek – akcja została podjęta z opóźnieniem;
– zaginięcie osoby – zauważono nieobecność osoby, informacja o jej zaginięciu dociera na mostek – akcja zostaje podjęta z dużym opóźnieniem.

W przypadku akcji opóźnionej pierwsza osoba, która dostrzeże człowieka za burtą, powinna:

– krzyknąć „człowiek za burtą” lub „man overboard” (w zależności od języka, w jakim posługuje się załoga) lub przekazać informację na przykład przez UKF, tak aby wiadomość o danym zdarzeniu dotarła jak najszybciej do Oficera Wachtowego pełniącego wachtę służbową na mostku nawigacyjnym;
– natychmiast wskazać ręką obszar przebywania MOB w wodzie, aby skupić uwagę wszystkich na właściwym miejscu;
– rzucić koło ratunkowe jak najbliżej osoby znajdującej się w wodzie.

Punkt drugi. Czynności Oficera Wachtowego na mostku nawigacyjnym podczas odebrania sygnału MOB na swoim statku.

Podpunkt pierwszy do punktu drugiego. Oznaczanie pozycji. Bezzwłocznie powinno się wrzucić do wody koło ratunkowe wyposażone w pławę świetlno-dymną MOB (zgodnie z wymogami Konwencji SOLAS (III/7) każdy statek morski powinien posiadać takie koła na obu burtach). Pława emituje sygnały świetlny i dymny, aby ułatwić zlokalizowanie miejsca, w którego pobliżu znajduje się człowiek za burtą. Miejsce to będzie punktem odniesienia dla operacji ratunkowej.

Pozycję człowieka za burtą oznacza się np. na mapie elektronicznej ECDIS lub radarze nawigacyjnym, gdzie za pomocą funkcji mostka zintegrowanego są zapisywane takie parametry jak:

– pozycja statku,
– kurs statku COG,
– prędkość statku SOG,
– kierunek i siła wiatru.

Jeśli to możliwe, jeden z załogantów powinien stale obserwować osobę za burtą przez lornetkę.

Podpunkt drugi do punktu drugiego. Aktywacja alarmu i przejście w stan gotowości. Kolejnym krokiem jest uruchomienie alarmu informującego załogę statku o incydencie i wszczęciu procedur alarmowych MOB przez członków załogi statku. Różne jednostki pływające mogą mieć specyficzne sygnały alarmowe dla takich incydentów.

Powinno się także przełączyć VHF na kanał 16 i nadać informację o alarmie MOB dla innych jednostek pływających oraz, jeśli to możliwe, powinna zostać wywieszona flaga „O” (Oscar), informująca o człowieku za burtą.

Podpunkt trzeci punktu drugiego. Zainicjowanie manewru. Statek powinien bezzwłocznie przejść ze sterowania automatycznego na ręczne, aby wykonać manewr cyrkulacji na burtę, z której wypadła osoba do wody. Ten manewr ma na celu wykonanie cyrkulacji zgodnej dla danej jednostki, na przykład pętli Williamsona, zwrotu 270 stopni i tym podobne, aby powrócić do miejsca (jeżeli warunki lokalizacji danego zdarzenia na to pozwalają), gdzie człowiek wypadł za burtę.

IAMSAR (z angielskiego International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual, czyli Międzynarodowy lotniczy i morski podręcznik poszukiwania i ratowania) rekomenduje jeden z trzech manewrów:

– pętla Williamsona,
– zwrot o 270 stopni,
– pętla Scharnowa.

Pętla Williamsona to manewr mający na celu znalezienie się na kontrkursie. Aby go wykonać, statek musi zmienić kurs o 060 stopni w stronę burty, z której wypadł człowiek. Następnie należy utrzymać ten kurs, aż osiągnie się kurs o 020 stopni mniejszy od kontrkursu. Wtedy należy przełożyć ster na środek. Manewr ten jest skuteczny, lecz zajmuje dużo czasu. Tu znajduje się ilustracja. Rysunek przedstawia pętlę Williamsona. Przypomina ona znak zapytania, statek początkowo znajduje się u podstawy tego znaku. Statek zmienia kurs o sześćdziesiąt stopni, aż do osiągnięcia kursu dwudziestu stopni. Wtedy statek zaczyna płynąć ponownie prosto. Znajduje się na kontrkursie. Po ilustracji tekst jest kontynuowany.

W zwrocie o 270 stopni statek wykonuje pętlę o ¾ koła, aby powrócić w pobliże miejsca, gdzie znajduje się tonący człowiek. Aby wykonać taki manewr, statek musi zmienić kurs o 250 stopni w stronę burty, z której wypadł człowiek. Po osiągnięciu tej wartości ster przekłada się na środek, a telegraf maszynowy na STOP. Manewr ten jest trudniejszy, ale przy tym szybszy od pętli Williamsona. Tu znajduje się ilustracja. Rysunek przedstawia zwrot o dwieście siedemdziesiąt stopni. Statek robi pętlę. Na końcu manewru znajduje się za miejscem, gdzie zaczynał manewr i jest skierowany do tego miejsca burtą. Po ilustracji tekst jest kontynuowany.

Pętla Scharnowa pozwala na powrót na przebyty wcześniej fragment toru statku. Aby wykonać ten manewr, należy statek musi zmienić kurs o 240 stopni w stronę burty, z której wypadł człowiek. Po osiągnięciu tej wartości ster wykłada się na burtę przeciwną, aż statek osiągnie kurs o 020 stopni niż kontrkurs. Wtedy należy przełożyć ster zero (midship) – statek znajdzie się na kontrkursie. Tu znajduje się ilustracja. Rysunek przedstawia pętlę Scharnowa. Pętla ma kształt znaku zapytania, z tym że statek początkowo znajduje się na górnym końcu tego znaku. Następnie robi zwrot o dwieście czterdzieści stopni w celu zrobienia pętli. Po osiągnięciu kursu o dwadzieścia stopni od kontrkursu. Po ilustracji tekst jest kontynuowany.

Dodatkowo istnieje jeszcze możliwość manewru silnikiem CW. Polega on na awaryjnym zatrzymaniu statku na akwenie wodnym. Aby go wykonać, należy wydać komendę STOP MASZYNA, a następnie STER ZERO (midship). Spowoduje to zatrzymanie śruby. Po tym należy wydać komendę CAŁA WSTECZ. Statek zacznie wytracać prędkość.

Trzeba pamiętać, że wybór manewru zależy od rodzaju statku i zawarty jest w Pilot Card oraz w Wheelhouse Poster na mostku nawigacyjnym, a także w procedurach alarmowych i bezpieczeństwa statku. Manewr musi być adekwatny do warunków oraz bezpieczny (nie może dojść do niebezpiecznego przechyłu statku).

Podpunkt czwarty punktu drugiego. Przydzielenie ról załodze. Każdy statek posiada rozkład alarmowy, który określa zadania wszystkich członków załogi na wypadek ogłoszenia danego alarmu. Po usłyszeniu alarmu załoga powinna przystąpić do określonych procedur.

Punkt trzeci. Rozpoczęcie akcji ratunkowej. Na wodę opuszcza się łódź ratowniczą lub łódź ratunkową, tratwę ratunkową lub inne środki ratunkowe w celu podjęcia osoby z wody. Kluczowe jest jak najszybsze dotarcie do osoby w wodzie.

Po dopłynięciu do poszkodowanego należy przyciągnąć go w pobliże środka ratunkowego, a następnie wyjąć z wody. Jeśli jest przytomny, to dokonuje się tego plecami do burty, a jeśli nie, to trzeba założyć, że w wyniku wypadnięcia do wody ze statku doznał urazu kręgosłupa i trzeba zastosować odpowiednią procedurę. Jeśli środek ratunkowy jest wyposażony w system ratowania człowieka za burtą (ang. man-overboard recovery system), to należy go użyć. System może mieć postać siatki (ang. Dacon Rescue Frame) lub ramy z zaciskającym się na człowieku paskiem (ang. SB Rescue Sling), które mają za zadanie podjąć człowieka z wody. W netografii do tego e-materiału znajdują się linki do filmów przedstawiających te dwa systemy. Pod spodem znajdują się dwie grafiki. Pierwsza przedstawia system do ratowania człowieka za burtą o nazwie Dacon Rescue Frame. Ma on postać siatki, która jedną stroną przymocowana jest do statku, a drugą do wysięgnika. Siatkę zanurza się w wodzie, a człowiek musi na nią wpłynąć. Następnie wysięgnik unosi siatkę i zwija ją z człowiekiem w środku. W ten sposób człowiek zostaje wyciągnięty z wody. Druga grafika przedstawia system do ratowania człowieka za burtą o nazwie SB Rescue Sling. Ma on postać ramy z przypiętym do niego paskiem. Ramę przekłada się przez ciało człowieka za burtą aż dotrze do jego pach. Następnie zwalnia się pasek, który zaciska się na człowieku. W ten sposób można takiego człowieka wyjąć z wody. Za grafikami tekst jest kontynuowany.

Jeśli środek ratunkowy nie jest wyposażony w powyższy system, należy człowiekowi za burtą rzucić np. linę, aby przyciągnąć go jak najbliżej burty. Następnie osoba znajdująca się na pokładzie, ubrana w pas ratunkowy i przymocowana liną do łodzi, pochyla się nad człowiekiem za burtą, aby go pochwycić i wyjąć z wody.

Punkt czwarty. Współpraca z zewnętrznymi władzami. Jeśli sytuacja wymaga dodatkowej pomocy, należy wysłać komunikat MAYDAY do najbliższej stacji brzegowej. Komunikat wysyła się na kanale 70 VHF DSC. Pod spodem znajduje się grafika przedstawiająca tabelkę. Ukazuje ona komunikat w niebezpieczeństwie w języku polskim i angielskim. Plansza z komunikatem w języku polskim: MAYDAY MAYDAY MAYDAY, TU (nazwa statku powtórzona 3 razy), MAYDAY, TU (numer MMSI i sygnał wywoławczy statku w niebezpieczeństwie), Moja pozycja (współrzędne geograficzne lub namiar i odległość od określonego punktu) o godzinie (czas UTC określenia pozycji), Rodzaj zagrożenia, Rodzaj oczekiwanej pomocy, Inne informacje potrzebne w akcji ratunkowej (na przykład liczba osób na burcie, warunki pogodowe i tym podobne), ODBIÓR. Słowo odbiór jest sygnałem dla innego użytkownika, że komunikat został zakończony. Komunikat w języku angielskim: MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY, THIS IS (nazwa statku powtórzona 3 razy), MAYDAY, THIS IS (numer MMSI, nazwa i sygnał wywoławczy, czyli call sign stacji w niebezpieczeństwie), MY POSITION IS (współrzędne geograficzne lub namiar i odległość od określonego punktu), AT (czas UTC określenia pozycji), Rodzaj zagrożenia, Rodzaj oczekiwanej pomocy, Inne informacje potrzebne w akcji ratunkowej (na przykład liczba osób na burcie, warunki pogodowe i tym podobne), OVER. Po tabelce tekst jest kontynuowany. W rodzaju zagrożenia informuje się o człowieku za burtą (man overboard).

Punkt piąty. Udzielenie pierwszej pomocy. Po wyciągnięciu poszkodowanego z wody należy natychmiast zapewnić niezbędną pomoc medyczną. Konieczne jest określenie jego stanu (czy jest przytomny, czy ma obrażenia, a jeśli tak to jakie).

Jeśli poszkodowany jest przytomny, należy udzielić pierwszej pomocy pod kątem hipotermii. Zalecamy mu zdjąć mokre ubrania, a następnie okrywamy go kocem termicznym, który zapobiegnie dalszej utracie ciepła. Podajemy poszkodowanemu do picia ciepły napój, który stopniowo go rozgrzeje.

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha, należy ułożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej oraz okryć kocem termicznym.

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha, należy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. Konieczne jest rozpoczęcie jej od dwóch oddechów ratowniczych, po których przystępuje się do trzydziestu uciśnięć i następujących po nich kolejnych dwóch oddechów.