W recepturze aptecznej
MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa - Technik farmaceutyczny 321301
Receptura apteczna w praktyce
WIRTUALNE LABORATORIUM
Spis treści
Receptura apteczna w praktyce - płynneReceptura apteczna w praktyce - płynne
Receptura apteczna w praktyce - stałeReceptura apteczna w praktyce - stałe
Receptura apteczna w praktyce - półstałeReceptura apteczna w praktyce - półstałe
Receptura apteczna w praktyce - płynne

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15SiKXj4
Zapoznaj się z poniższym opisem, a następnie rozwiąż zadania.
Napar
Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.
Recepta: imię i nazwisko pacjenta: Jan Kowalski, ulica Zakładowa 2, 00 000 Poznań, numer PESEL 60101200000
Rp.
Adonis vernalis herbae inf. 3 na 150
D.S. Trzy razy dziennie łyżeczkę
Dane i podpis osoby uprawnionej: lek. med. Jan Nowak
Podany zapis trzy na sto pięćdziesiąt na recepcie oznacza, że trzeba użyć trzech gramów surowca do uzyskania stu pięćdziesięciu mililitrów naparu.
Instrukcja wykonania naparu
Analiza recepty lekarskiej
Obliczenia potrzebne do wykonania receptury
Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców
Wybór odpowiedniego sprzętu
Wykonanie krok po kroku
Na wadze elektronicznej postawić infuzorkę, wytarować, odważyć bezpośrednio trzy gramy surowca, czyli ziela miłka.
Do zlewki trzystumililitrowej wlać około dwustu mililitrów wody, postawić na włączonej płycie grzewczej i ogrzewać do wrzenia.
Ponownie wytarować wagę elektroniczną z infuzorką, przez kliknięcie przycisku „tara” na wadze. Odważyć do niej sto pięćdziesiąt gramów wrzącej wody destylowanej.
Infuzorkę przykryć wieczkiem, przenieść na łaźnię wodną, ogrzewać w temperaturze powyżej dziewięćdziesięciu stopni Celsjusza przez piętnaście minut.
Po wskazanym czasie zdjąć infuzorkę z łaźni wodnej i pozostawić na piętnaście minut, od czasu do czasu mieszając.
Przygotować sprzęt do przesączania. Na lejek nałożyć gazę, a na nią cienką warstwę waty.
Na wadze elektronicznej postawić butelkę, w pierwszej kolejności wytarować, nałożyć przygotowany zestaw filtrujący i przesączyć odwar, tak by cały surowiec wypadł z infuzorki na gazę. Butelka pozostaje na wytarowanej wadze.
Do zlewki trzystumililitrowej wlać około stu mililitrów wody, postawić na włączonej płycie grzewczej i ogrzewać do wrzenia.
Lejek z zawartością przenieść na zlewkę pięciusetmililitrową i przemyć surowiec wrzącą wodą ze zlewki trzystumililitrowej. Zdjąć lejek, zlewkę z zawartością pozostawić do ochłodzenia.
Płynu po przepłukaniu surowca użyć do uzupełnienia naparu we wcześniej wytarowanej butelce z naparem, tak by uzyskać masę przepisaną przez lekarza, czyli sto pięćdziesiąt gramów.
Poprawnie wypisać sygnaturę białą i przymocować ją do butelki.
Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:
Nazwa apteki realizującej receptę
Imię i nazwisko pacjenta: Jak Kowalski
Imię i nazwisko osoby wykonującej: Hanna Nowak
Receptura:
Adonis vernalis herbae inf. 3 na 150
D.S. Trzy razy dziennie łyżeczkę
Uwagi specjalne: ZMIESZAĆ PRZED UŻYCIEM
Data wykonania leku:
Sposób użycia: wewnętrzny
Podpis osoby wykonującej:
Termin przydatności leku do użycia:
Wniosek: Otrzymano jasnobrązowy, klarowny roztwór.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15SiKXj4
Zapoznaj się z poniższym opisem, a następnie rozwiąż zadania.
Czopki
Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.
Recepta: imię i nazwisko pacjenta: Jan Kowalski, ulica Zakładowa 2, 00 000 Poznań, numer PESEL 60101200000
Metamizoli 0,5
Cacao olei q.s.
M.f. supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. Dwa razy dziennie czopek
Dane i podpis osoby uprawnionej: lek. med. Jan Nowak
Ważne. Metamizol sodowy należy do substancji silnie działających. Należy sprawdzić, czy nie zostały przekroczone maksymalne dawki.
Instrukcja wykonania czopków wytwarzanych z użyciem unguatora, metodą wylewania
Analiza recepty lekarskiej
Obliczenia potrzebne do wykonania receptury Obliczenie ilości potrzebnego metamizolu
Obliczenie ilości potrzebnego metamizolu
Obliczenie ilości potrzebnego masła kakaowego
Ilość podłoża w gramach potrzebna do przygotowania zadanej liczby czopków równa się ilości podłoża w gramach mieszczącej się w formie według przepisanej liczby czopków minus średni współczynnik wyparcia, wynoszący siedem dziesiątych, razy ilość środka leczniczego w gramach dla zadanej liczby czopków.
Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców
Wybór odpowiedniego sprzętu
Wykonanie krok po kroku:
Położyć papierek wagowy na wagę proszkową, wytarować, odważyć sześć gramów metamizolu, zdjąć z wagi.
Na wadze elektronicznej postawić tubę, wytarować, odważyć bezpośrednio dziewiętnaście i osiem dziesiątych grama masła kakaowego.
Do tuby z masłem kakaowym wsypać odważony wcześniej metamizol.
Zainstalować tubę do unguatora.
Ustawić obroty na siedem i czas mieszania na osiem minut. Nacisnąć „start”.
Gdy unguator skończy pracę, zdjąć tubę ze statywu, wyjąć trzpień z małego otworu w zakrętce, oczyścić mieszadło za pomocą karty celuloidowej.
Tubę ponownie zamknąć, a na mały otwór nakręcić aplikator. Formy na czopki w blistrze umieścić w stojaku.
Dociskając dno opakowania tuby, wylewać przez aplikator masę czopkową do formy. Powtórzyć czynność dla każdej z form. Wstawić do lodówki i pozostawić do zastygnięcia.
Formę z zestalonymi czopkami przenieść do pudełka z sygnaturą pomarańczową, oznaczającą „do użytku zewnętrznego”.
Poprawnie wypisać sygnaturę i przymocować ją do opakowania.
Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:
Nazwa apteki realizującej receptę
Imię i nazwisko pacjenta: Jak Kowalski
Imię i nazwisko osoby wykonującej: Hanna Nowak
Receptura:
Metamizoli 0,5
Cacao olei q.s.
M.f. supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. Dwa razy dziennie czopek
Uwagi specjalne: brak
Data wykonania leku:
Sposób użycia: zewnętrzny
Podpis osoby wykonującej:
Termin przydatności leku do użycia:
Wniosek: Otrzymano zbite, matowe czopki w jednolitym kremowym kolorze.
Zapoznaj się z poniższym opisem, a następnie rozwiąż zadania.
Emulsja do użytku wewnętrznego
Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.
Recepta: imię i nazwisko pacjenta: Jan Kowalski, ulica Zakładowa 2, 00 000 Poznań, numer PESEL 60101200000
Rp.
Gummi arabici 10,0
Ricini olei 20,0
Menthae piperitae olei gtt. 2
Aquae ad 100,0
M.f. emulsio
D.S. Raz dziennie łyżeczkę
Dane i podpis osoby uprawnionej: lek. med. Jan Nowak
Instrukcja wykonania emulsji do użytku wewnętrznego
Analiza recepty lekarskiej
Obliczenia potrzebne do wykonania receptury
Przyrządzanie emulsji trzeba zacząć od stworzenia jądra emulsji przez połączenie oleju rycynowego, gumy arabskiej i wody w proporcji dwa do jednego do półtora. Do obliczeń wykorzystuje się całą ilość oleju i gumy arabskiej oraz część wody w odpowiedniej proporcji.
Ilość potrzebnych składników do jądra emulsji:
ilość olejku miętowego w obliczeniach pomijamy ze względu na jego bardzo małą wagę,
100,0 – (20,0 + 10,0) = 70,0,
olej rycynowy dwadzieścia gramów,
guma arabska dziesięć gramów,
woda destylowana potrzebna do przygotowania jądra emulsji piętnaście gramów,
woda destylowana potrzebna do przygotowania całej emulsji siedemdziesiąt gramów.
Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców
Wybór odpowiedniego sprzętu
Wykonanie krok po kroku
Położyć papierek wagowy na wagę proszkową, wytarować, odważyć dziesięć gramów gumy arabskiej, zdjąć z wagi.
Na wadze elektronicznej postawić moździerz z pistlem, wytarować, odważyć bezpośrednio dwadzieścia gramów oleju rycynowego, zdjąć moździerz z wagi.
Na wadze elektronicznej postawić zlewkę, wytarować, odważyć siedemdziesiąt gramów wody, zdjąć zlewkę z wagi.
Do moździerza z olejem wsypać odważoną gumę arabską, wymieszać pistlem.
Moździerz z zawartością ponownie postawić na wadze elektronicznej, wytarować, odważyć piętnaście gramów wody z wcześniej przygotowanej zlewki. Zdjąć moździerz z wagi.
Ucierać energicznie pistlem, aż do uzyskania charakterystycznego trzasku, mlasku podczas ucierania.
Po charakterystycznym trzasku ucierać jądro emulsji przez kilka minut.
Pozostałą wodę porcjami dodawać do jądra emulsji, nie przestając ucierać emulsji pistlem.
Dwie krople oleju miętowego dodać do gotowej emulsji i dokładnie wymieszać.
Gotową emulsję przelać bezpośrednio do butelki, resztki emulsji ściągnąć ze ścianek za pomocą karty celuloidowej i przenieść do pojemnika. Butelkę zamknąć nakrętką.
Poprawnie wypisać sygnaturę i przymocować ją do opakowania.
Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:
Nazwa apteki realizującej receptę
Imię i nazwisko pacjenta: Jak Kowalski
Imię i nazwisko osoby wykonującej: Hanna Nowak
Receptura:
Gummi arabici 10,0
Ricini olei 20,0
Menthae piperitae olei gtt. 2
Aquae ad 100,0
M.f. emulsio
D.S. Raz dziennie łyżeczkę
Uwagi specjalne: wstrząsnąć przed użyciem
Data wykonania leku:
Sposób użycia: wewnętrzny
Podpis osoby wykonującej:
Termin przydatności leku do użycia:
Wniosek: Otrzymano beżowy, jednorodny, opalizujący roztwór.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15SiKXj4
Zapoznaj się z poniższym opisem, a następnie rozwiąż zadania.
Maść z witaminami typu maść emulsja, wytwarzana z użyciem unguatora
Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.
Recepta: imię i nazwisko pacjenta: Jan Kowalski, ulica Zakładowa 2, 00 000 Poznań, numer PESEL 60101200000
Rp.
Vitamini A liq. 80 000 j.m.
Vitamini E liq. 350 mg
3% Sol. Acidi borici 30,0
Lekobaza ad 100,0
M.f. ung.
D.S. Raz dziennie zewnętrznie
Dane i podpis osoby uprawnionej: lek. med. Jan Nowak
Informacje z ulotki: witamina E
Vitaminum E, płyn doustny (Medana Pharma):
jeden mililitr roztworu zawiera trzysta miligramów int‑rac‑alfa‑tokoferylu octanu
d równa się dziewięćdziesiąt trzy setne grama na mililitr
dwadzieścia siedem kropli w jednym mililitrze
jedna kropla zawiera około jedenastu miligramów int‑rac‑alfa‑tokoferylu octanu
Vitaminum A, pięćdziesiąt tysięcy jednostek międzynarodowych na mililitr (Medana Pharma):
jeden mililitr roztworu zawiera pięćdziesiąt tysięcy jednostek międzynarodowych retynolu palmitynianu
trzydzieści kropli w jednym mililitrze
jedna kropla zawiera około tysiąca sześciuset siedemdziesięciu jednostek międzynarodowych retynolu palmitynianu
d równa się jeden i osiem setnych grama na mililitr
Instrukcja wykonania maści z witaminami (typu maść emulsja), wytwarzanej z użyciem unguatora
Analiza recepty lekarskiej, wykonanie obliczeń masy niezbędnych składników
Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców
Wybór odpowiedniego sprzętu
Wykonanie krok po kroku
Zdjąć z pojemnika do maści obie nakrętki, postawić pojemnik na wadze, wytarować, odważyć lekobazę.
Wagę z pojemnikiem ponownie wytarować, odważyć trzydzieści gramów roztworu trzyprocentowego kwasu bornego. Zdjąć pojemnik z wagi.
Zainstalować pojemnik do unguatora.
Ustawić obroty na pięć i czas mieszania na trzy minuty. Nacisnąć „start”.
Po zakończeniu pracy unguatora odkręcić pojemnik od nakrętki (mieszadło z nakrętką pozostają zainstalowane w unguatorze), postawić pojemnik na wadze, wytarować, odważyć kolejno jeden i siedemdziesiąt trzy setne grama witaminy A oraz jeden i jedną setną grama witaminy E.
Zainstalować pojemnik do unguatora i ustawić obroty na pięć i czas mieszania na dwie minuty. Nacisnąć „start”.
Wyjąć pojemnik z unguatora.
Poprawnie wypisać sygnaturę i przymocować ją do opakowania.
Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:
Nazwa apteki realizującej receptę
Imię i nazwisko pacjenta: Jak Kowalski
Imię i nazwisko osoby wykonującej: Hanna Nowak
Receptura: - Vitamini A liq. 80 000 j.m. - Vitamini E liq. 350 mg - 3% Sol. Acidi borici 30,0 - Lekobaza ad 100,0 - M.f. ung. - D.S. Raz dziennie zewnętrznie
Uwagi specjalne: (tu brak)
Data wykonania leku:
Sposób użycia: zewnętrzny
Podpis osoby wykonującej:
Termin przydatności leku do użycia:
Wniosek: Otrzymano białawą, jednorodną maść o średnio zbitej konsystencji.
