Relacje w bazach danych
Scenariusz lekcji
Temat lekcji:
Relacje w bazach danych
Cele lekcji:
Wiadomości:
Uczeń potrafi:
określić cel podziału bazy danych na tabele;
zdefiniować pojęcie normalizacji, redundancji, związku (encji), relacji, klucza głownego, klucza obcego;
omówić rodzaje związków (encji) występujące pomiędzy obiektami w świecie rzeczywistym;
omówić rodzaje relacji występujące w bazach danych;
omówić trudności występujące w reprezentacji w bazie danych związków „wiele‑do‑wielu”.
Umiejętności:
Uczeń potrafi:
zaprojektować prostą bazę danych z wykorzystaniem relacji;
stworzyć relację „jeden‑do‑jednego”, „jeden‑do‑wielu” pomiędzy tabelami;
rozwiązać problem reprezentacji w bazie danych związków „wiele‑do‑wielu”.
Metody nauczania
pogadanka;
laboratoryjna z elementami wykładu i pokazu.
Środki dydaktyczne
dostęp do serwera baz danych (od nauczyciela zależy wybór systemu: MS Access, MS SQL, MySQL – w przypadku dwóch ostatnich należy zapewnić dostęp do narzędzia wykonywania zapytań na zdalnym serwerze);
zestawy zadań i scenariusze do nich;
e‑podręcznik.
Uwarunkowania techniczne
lokalna sieć komputerowa składająca się ze stanowisk uczniowskich, z zainstalowanym Power Point na stanowisku nauczyciela oraz:
w przypadku wyboru MS Access zainstalowanego programu MS Access na stanowiskach uczniowskich;
w przypadku wyboru MS SQL Serwer zainstalowanego programu MS SQL Serwer na serwerze szkolnym oraz założonej dla każdego ucznia bazy danych – proponowane rozwiązanie, aby baza danych każdego ucznia nazywała się tak samo jak jego identyfikator w sieci, zainstalowane na stacjach uczniowskich narzędzie umożliwiające wykonywanie zapytań SQL na zdalnym serwerze MS SQL Serwer;
w przypadku wyboru MySQL zainstalowanego na serwerze szkolnym MySQL oraz PhpMyAdmin celem możliwości realizacji zapytań SQL – proponowane rozwiązanie, aby baza danych każdego ucznia nazywała się tak samo jak jego identyfikator w sieci;
projektor multimedialny.
Przebieg lekcji
Etap | Zadanie | Przebieg realizacji | Uwagi do realizacji |
Faza przygotowawcza | – czynności organizacyjne (5 min) | ||
– wprowadzenie relacji w bazach danych (5 min) | – podanie tematu lekcji – przedstawienie zagadnień, które zostaną omówione na lekcji, zaciekawienie uczniów jej treścią – pogadanka z uczniami na temat ich dotychczasowych doświadczeń z bazami danych | ||
Faza realizacyjna | – wprowadzenie pojęć podstawowych dotyczących relacyjnych baz danych (35 min) | – omówienie tabeli, w której dane się powtarzają, oraz niebezpieczeństw z tym związanych – wprowadzenie pojęcia redundancji – określenie celów podziału bazy danych na tabele – omówienie związków między obiektami występującymi w świecie rzeczywistym – przeniesienie pojęcia związku między obiektami na pojęcie relacji w bazach danych – wprowadzenie pojęcia klucza obcego i klucza podstawowego (głównego) – rozrysowanie przykładowej bazy składających się z kilku tabel, np. biblioteka czy wypożyczalnia kaset wideo – omówienie trudności występujących w reprezentacji w bazie danych związków „wiele‑do‑wielu” – wprowadzenie pojęcia normalizacji i postaci normalnych | |
– zaprojektowanie bazy danych wspólnie z nauczycielem (20 min) | – określenie podstawowych założeń bazy – wypisanie danych mających znaleźć się w bazie danych – zapis projektu w I postaci normalnej – zapis projektu w II postaci normalnej – zapis projektu w III postaci normalnej – podsumowanie projektu oraz etapów normalizacji | ||
– tworzenie relacji (20 min) | – otwarcie projektu bazy w MS Access (przygotowanego przez nauczyciela) – stworzenie relacji „jeden‑do‑jeden” w MS Access – stworzenie relacji „jeden‑do‑wielu” w MS Access – składnia zapytania SQL tworzącego relację pomiędzy tabelami | ||
Faza podsumowująca | – przypomnienie najważniejszych pojęć (5 min) | – przypomnienie, co to jest redundancja i dlaczego jest niepożądana – rodzaje związków encji i przeniesienie ich w świat baz danych – szczególny charakter związku „wiele do wielu” – zadanie domowe – zaprojektuj bazę danych umożliwiającą przechowywanie informacji o uczniach i ich ocenach z poszczególnych przedmiotów |
Bibliografia
[1] E. Gurbiel, G. Hardt‑Olejniczak, E. Kołczyk, H. Krupicka, M. M. Sysło, Informatyka. Część 1. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, WSiP, Warszawa 2003.
[2] E. Gurbiel, G. Hardt‑Olejniczak, E. Kołczyk, H. Krupicka, M. M. Sysło, Informatyka. Część 2. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, WSiP, Warszawa 2003.
Załączniki
Zadanie domowe:
Zaprojektuj bazę danych umożliwiającą przechowywanie informacji o uczniach i ich ocenach z poszczególnych przedmiotów
Czas trwania lekcji:
2 x 45 minut
Uwagi
Jeżeli na ten temat przeznaczy się więcej czasu, projekt „Uczniowie i ich oceny” można (Zadanie2d) uzupełnić o realizację bazy danych w konkretnym wybranym narzędziu. Ponieważ zgłoszony temat traktuję jako temat roboczy, w przypadku realizacji tego tematu proponuję zmienić go na „Relacje i związki, czyli jak się to robi w bazach danych”.