Rodzaje obrzęków limfatycznych
Wyróżnia się dwa rodzaje obrzęków limfatycznych: pierwotny i wtórny. Pierwszy z nich powstaje w konsekwencji zaburzeń ze strony naczyń i/lub węzłów chłonnych na skutek nieprawidłowego wykształcenia w okresie rozwoju dziecka lub braku ich wytworzenia. Natomiast obrzęk wtórny powodują czynniki wywołujące zaburzenia transportu limfy przez naczynia i węzły chłonne Rycina 13. Czynnikami tymi mogą być: uraz, stan zapalny, nowotwór, operacja najczęściej usunięcie węzłów chłonnych, naświetlanie w leczeniu radioterapią, niewydolność żylna, pasożyty.
Wyróżnia się dwa rodzaje obrzęków limfatycznych: pierwotny i wtórny. Pierwszy z nich powstaje w konsekwencji zaburzeń ze strony naczyń i/lub węzłów chłonnych na skutek nieprawidłowego wykształcenia w okresie rozwoju dziecka lub braku ich wytworzenia. Natomiast obrzęk wtórny powodują czynniki wywołujące zaburzenia transportu limfy przez naczynia i węzły chłonne Rycina 13 znajdująca się poniżej. Czynnikami tymi mogą być: uraz, stan zapalny, nowotwór, operacja najczęściej usunięcie węzłów chłonnych, naświetlanie w leczeniu radioterapią, niewydolność żylna, pasożyty.
Poniżej rycina 13.
Obrzęk limfatyczny pierwotny | Obrzęk limfatyczny wtórny |
|---|---|
na tle nieprawidłowego rozwoju od urodzenia |
|
Dodatkowo Międzynarodowe Towarzystwo Limfologiczne wyróżnia cztery postacie obrzęku limfatycznego:
stadium 0 – obrzęk ma charakter utajony, czyli nie jest widoczny dla oka, ale obecne są zaburzenia przepływu limfy przez naczynia i/lub więzły chłonne. Niemniej po upływie czasu jest możliwe, że przyjmie postać obrzęku w stadium I, II lub III.
stadium I – widoczny obrzęk, miękki i plastyczny, który ustępuje wraz z uniesieniem ręki.
stadium II – tworzą się zwłóknienia i gromadzi się tkanka tłuszczowa szczególnie w obrębie tkanki podskórnej. Pod wpływem nacisku nie powstają wgłębienia, a uniesienie kończyny nie wpływa na zmianę objętości obrzęku.
stadium III – słoniowacizna – duży, twardy obrzęk, w którym obecne są zawansowane procesy powstawania zwłóknień i odkładania tkanki tłuszczowej. Obrzękowi mogą towarzyszyć zmiany skórne, owrzodzenia, stany zapalne, deformacje kończyn.
Już od I stadium a szczególnie od II stadium)obrzęku zaleca się stosowanie technik drenażu. Ich zadaniem jest przede wszystkim przyspieszenie procesu usuwania z organizmu zbędnych produktów przemiany materii.
Wyróżniamy następujące rodzaje niewydolności układu limfatycznego: dynamiczną, mechaniczną i typu „brak funkcji wentylu bezpieczeństwa”.
Niewydolność dynamiczna (wysokoobjętościowa)
Występuje w sytuacji nadmiernej produkcji płynu w przestrzeni międzykomórkowej, przy sprawnie działającym systemie naczyń limfatycznych. W praktyce oznacza to, że naczynia limfatyczne nie są w stanie odprowadzać nadmiernej ilości chłonki. W związku z tym techniki manualnego drenażu limfatycznego nie mogą zwiększyć resorpcji do kapilar, a jedynie wpływają na częściową redukcję obrzęku dzięki mechanicznemu przesunięciu chłonki. Przykładem tego typu niewydolności jest obrzęk indukowany stanem zapalnym (reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa), urazem lub np. niewydolnością serca lub nerek. Ten typ niewydolności leczy się głównie poprzez połączenie farmakoterapii i kompresoterapii.
Niewydolność mechaniczna (niskoobjętościowa)
Występuje w sytuacji uszkodzenia lub niedorozwoju układu limfatycznego, przy prawidłowym mechanizmie produkcji płynu w przestrzeni międzykomórkowej. Można ją podzielić na postać pierwotną – związaną ze zbyt słabym wykształceniem naczyń limfatycznych lub wtórną – związaną z uszkodzeniem naczyń systemu limfatycznego np. w przypadku, gdy pacjent ma usunięte węzły chłonne. Ten typ niewydolności jest głównym wskazaniem do manualnego drenażu limfatycznego. W leczeniu tej niewydolności szerokie zastosowanie znajduje kompleksowa terapia przeciwobrzękowa.
Niewydolność typu „brak funkcji wentylu bezpieczeństwa”
Stanowi połączenie dwóch wcześniejszych typów niewydolności. Występuje na skutek nadmiernej produkcji płynu w przestrzeni międzykomórkowej, przy prawidłowym odprowadzaniu płynu z tkanek oraz uszkodzonym systemie naczyń limfatycznych. Ten typ niewydolności powstaje w przypadku utrzymującej się niewydolności dynamicznej. Związane jest to z nieprawidłową funkcją limfangionów. Stała praca doprowadza do wzrostu ciśnienia wewnątrz naczynia limfatycznego. Konsekwentnie powoduje to poszerzenie limfangionu i niewydolność zastawek, czego skutkiem staje się nieszczelność naczynia limfatycznego.
Zalety wykonywania manualnego drenażu limfatycznego:
Stanowi cenne narzędzie do walki z przewlekłym obrzękiem limfatycznym wtórnym.
Wpływa znacząco na skrócenie czasu trwania procesu rehabilitacji ruchowej oraz na ograniczenie występowania komplikacji pourazowych.
Stymuluje perystaltyczny ruch w naczyniach chłonnych w celu usuwania zbędnych produktów przemiany materii.
Wpływa pośrednio na: zwiększenie ruchomości w stawach kończyn, zmniejszenie dolegliwości bólowych, zmniejszenie wielkości procesów zapalnych, zmniejszenie hipokinezji, poprawę lokomocji, usprawnienie termoregulacji, usprawnianie gojenia tkanek poprzez poprawę krążenia i mikrokrążenia.
W sposób pośredni reguluje napięcie mięśniowe.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści