Materiał poświęcony jest zadaniom tekstowym prowadzącym do rozwiązania równania lub układu równań. Jeżeli chcesz sobie przypomnieć podstawowe wiadomości na temat rozwiązywania równań, zajrzyj do lekcji Rozwiązanie równania. Liczba rozwiązań równaniaDG3FMpVz8Rozwiązanie równania. Liczba rozwiązań równania lub na temat rozwiązywania układu równań, zajrzyj do lekcji Układ równań liniowychD1Am8ZIdHUkład równań liniowych.
Każde z poniższych ćwiczeń możesz rozwiązać, układając równanie zgodnie z treścią zadania, a następnie sprawdzając (czytając treść zadania ponownie), czy wynik spełnia jego warunki. Taki rodzaj ćwiczeń uczy samodzielnego myślenia, dokładnego rozumienia tekstu matematycznego oraz rozwiązywania równań pierwszego stopnia z jedną niewiadomą.
1
Ćwiczenie 1
RXd0d2ZsffwWU
Cztery liczby całkowite pozostają w stosunku . Suma dwóch skrajnych liczb jest równa . Jakie to liczby? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie wartości w kolejności rosnącej. Odpowiedź: Szukane liczby to: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Cztery liczby całkowite pozostają w stosunku . Suma dwóch skrajnych liczb jest równa . Jakie to liczby? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie wartości w kolejności rosnącej. Odpowiedź: Szukane liczby to: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Przyjmijmy, że pierwsza z tych liczb to . Wtedy druga to , trzecia to , a czwarta to . Suma pierwszej i czwartej liczby to , więc otrzymujemy równanie
.
Wobec tego , , oraz .
1
Ćwiczenie 2
RigwqTv4O9AvF
Suma siedemnastu kolejnych liczb naturalnych jest równa . Znajdź dziewiątą z tych liczb. Uzupełnij odpowiedź o szukaną liczbę. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Suma siedemnastu kolejnych liczb naturalnych jest równa . Znajdź dziewiątą z tych liczb. Uzupełnij odpowiedź o szukaną liczbę. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczamy przez dziewiątą z kolei liczbę naturalną spośród tych siedemnastu. Wtedy liczby od pierwszej do ósmej to
, , , , , , , ,
a liczby od dziesiątej do siedemnastej to
, , , , , , , .
Zauważmy, że sumę tych siedemnastu liczb możemy zapisać jako
.
Otrzymujemy więc równanie
.
Zatem dziewiąta z tych liczb to .
1
Ćwiczenie 3
ROCtA0Gwt1Lk5
Z miejscowości i oddalonych od siebie o wyjechali w tym samym momencie naprzeciw siebie dwaj rowerzyści. Rowerzysta jadący z do jechał ze średnią prędkością o większą niż średnia prędkość drugiego rowerzysty. Po dwóch godzinach jazdy rowerzyści spotkali się w miejscowości . O ile kilometrów oddalone są od siebie miejscowości i ? Odpowiedź: Miejscowości i oddalone są od siebie o Tu uzupełnij .
Z miejscowości i oddalonych od siebie o wyjechali w tym samym momencie naprzeciw siebie dwaj rowerzyści. Rowerzysta jadący z do jechał ze średnią prędkością o większą niż średnia prędkość drugiego rowerzysty. Po dwóch godzinach jazdy rowerzyści spotkali się w miejscowości . O ile kilometrów oddalone są od siebie miejscowości i ? Odpowiedź: Miejscowości i oddalone są od siebie o Tu uzupełnij .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczamy przez prędkość rowerzysty jadącego z miejscowości (w kilometrach na godzinę). Wtedy prędkość rowerzysty jadącego z miejscowości była równa . Zatem w ciągu dwóch godzin pierwszy rowerzysta (jadący z miejscowości ) pokonał drogę równą , a drugi – drogę . Otrzymujemy równanie
.
Prędkość rowerzysty jadącego z miejscowości była więc równa , a rowerzysty jadącego z miejscowości była równa . Rowerzysta jadący z po dwóch godzinach dojechał do , zatem z do jest .
2
Ćwiczenie 4
R1artucVI3tOz
Suma cyfr pewnej liczby dwucyfrowej jest równa . Po zamianie cyfr miejscami otrzymujemy liczbę większą od danej. Znajdź wszystkie liczby dwucyfrowe o tej własności. Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie wartości w kolejności rosnącej. Odpowiedź: Szukane liczby to: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Suma cyfr pewnej liczby dwucyfrowej jest równa . Po zamianie cyfr miejscami otrzymujemy liczbę większą od danej. Znajdź wszystkie liczby dwucyfrowe o tej własności. Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie wartości w kolejności rosnącej. Odpowiedź: Szukane liczby to: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczamy przez cyfrę dziesiątek tej liczby dwucyfrowej, wtedy jej cyfrą jedności jest . Zatem ta liczba dwucyfrowa to , a liczba powstała po zamianie cyfr to
.
Liczba dwucyfrowa jest mniejsza od liczby powstałej po zamianie cyfr, otrzymujemy więc nierówność
.
Wobec tego cyfrą dziesiątek może być , , , lub . Dla otrzymujemy sprzeczność (wtedy ), więc są cztery liczby dwucyfrowe spełniające warunki zadania: , , oraz . Uwaga: Jest tylko osiem liczb dwucyfrowych, których suma cyfr jest równa – są to liczby: , , , , , , , . Zapisując dla każdej z nich liczbę otrzymaną po zamianie cyfr, znajdziemy rozwiązanie zadania bez układania równania.
2
Ćwiczenie 5
RJf9gA5vmxg9I
W sobotę o grupa znajomych wyjechała na wycieczkę rowerową z Piotrkowa do Inowłodza. Mieli do pokonania . Jeden z uczestników spóźnił się i z miejsca zbiórki wyjechał o . Z jaką średnią prędkością musi jechać ten spóźnialski, żeby dogonić grupę, zanim dojedzie do Inowłodza, jeśli grupa jedzie ze średnią prędkością ? Wynik podaj w postaci liczb dziesiętnych. Uzupełnij odpowiedź, wpisując szukaną wartość w puste pole. Odpowiedź: Aby dogonić grupę, zanim dojedzie do Inowłodza, spóźnialski rowerzysta musi jechać ze średnią prędkością większą niż Tu uzupełnij .
W sobotę o grupa znajomych wyjechała na wycieczkę rowerową z Piotrkowa do Inowłodza. Mieli do pokonania . Jeden z uczestników spóźnił się i z miejsca zbiórki wyjechał o . Z jaką średnią prędkością musi jechać ten spóźnialski, żeby dogonić grupę, zanim dojedzie do Inowłodza, jeśli grupa jedzie ze średnią prędkością ? Wynik podaj w postaci liczb dziesiętnych. Uzupełnij odpowiedź, wpisując szukaną wartość w puste pole. Odpowiedź: Aby dogonić grupę, zanim dojedzie do Inowłodza, spóźnialski rowerzysta musi jechać ze średnią prędkością większą niż Tu uzupełnij .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Grupa znajomych jedzie z prędkością i ma do przejechania , więc pokona tę drogę w czasie godzin. To znaczy, że grupa dojedzie do Inowłodza o godzinie .
Oznaczmy średnią prędkość spóźnialskiego przez (w kilometrach na godzinę). Żeby spóźnialski dogonił grupę, zanim dojedzie ona do Inowłodza, musi pokonać kilometry w czasie krótszym niż godziny minut.
Otrzymujemy więc nierówność:
.
Zatem, aby dogonić grupę, zanim dojedzie do Inowłodza, spóźnialski rowerzysta musi jechać ze średnią prędkością większą niż .
2
Ćwiczenie 6
R1XxJ60vMzu27
Cyfrą dziesiątek pewnej liczby trzycyfrowej jest , a suma wszystkich jej cyfr jest równa . Jeżeli cyfry setek i dziesiątek zamienimy miejscami, to otrzymamy liczbę o większą od danej liczby. Znajdź tę liczbę trzycyfrową. Uzupełnij odpowiedź, wpisując szukaną wartość w puste pole. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Cyfrą dziesiątek pewnej liczby trzycyfrowej jest , a suma wszystkich jej cyfr jest równa . Jeżeli cyfry setek i dziesiątek zamienimy miejscami, to otrzymamy liczbę o większą od danej liczby. Znajdź tę liczbę trzycyfrową. Uzupełnij odpowiedź, wpisując szukaną wartość w puste pole. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczamy przez cyfrę setek tej liczby. Wtedy jej cyfrą jedności jest . Zatem ta liczba trzycyfrowa to , a po zamianie cyfr otrzymujemy liczbę
.
Otrzymujemy więc równanie
.
Stąd cyfra setek szukanej liczby to , jej cyfra jedności to , a szukana liczba trzycyfrowa to .
2
Ćwiczenie 7
RJmUezSeGV8X6
Dwaj bracia Janek i Franek zaplanowali, że w sobotę odwiedzą babcię. Babcia chłopców mieszka w odległości od ich domu. Janek wyszedł z domu o godzinie i szedł do babci z prędkością . Franek wyjechał z domu do babci o na rowerze i dogonił Janka po minutach jazdy. Obaj chłopcy kontynuowali podróż, nie zmieniając prędkości. O której godzinie Franek przyjechał do babci? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Franek przyjechał do babci o godzinie Tu uzupełnijTu uzupełnij.
Dwaj bracia Janek i Franek zaplanowali, że w sobotę odwiedzą babcię. Babcia chłopców mieszka w odległości od ich domu. Janek wyszedł z domu o godzinie i szedł do babci z prędkością . Franek wyjechał z domu do babci o na rowerze i dogonił Janka po minutach jazdy. Obaj chłopcy kontynuowali podróż, nie zmieniając prędkości. O której godzinie Franek przyjechał do babci? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Franek przyjechał do babci o godzinie Tu uzupełnijTu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Zauważmy, że Janek szedł z prędkością przez godziny i minuty do miejsca, w którym Franek go dogonił. Pokonał więc drogę długości
.
Franek pokonał te , jadąc na rowerze przez minut, zatem jego prędkość była równa
.
Zatem drogi z domu do babci Franek pokonał przez godzinę. Skoro wyjechał o godzinie , to u babci będzie o godzinie .
2
Ćwiczenie 8
R1GP6eBL365f4
Kwotę wypłacono banknotami o nominałach , i . Ile było banknotów każdej wartości, jeżeli banknotów stuzłotowych było razy więcej niż pięćdziesiątek, a dwudziestek o więcej niż pięćdziesiątek i setek razem? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie wartości. Odpowiedź: Setek było Tu uzupełnij, pięćdziesiątki były Tu uzupełnij, a dwudziestek było Tu uzupełnij.
Kwotę wypłacono banknotami o nominałach , i . Ile było banknotów każdej wartości, jeżeli banknotów stuzłotowych było razy więcej niż pięćdziesiątek, a dwudziestek o więcej niż pięćdziesiątek i setek razem? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie wartości. Odpowiedź: Setek było Tu uzupełnij, pięćdziesiątki były Tu uzupełnij, a dwudziestek było Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczamy przez liczbę banknotów o nominale , wtedy banknotów o nominale było , a banknotów o nominale było , czyli . Otrzymujemy równanie
.
Zatem były banknoty o nominale , sześć banknotów o nominale i jedenaście banknotów o nominale .
1
Ćwiczenie 9
Rd9CzWQPgnDFm
Jeśli do pewnej liczby trzycyfrowej dopiszemy na końcu cyfrę , to otrzymamy liczbę o większą od danej. Jaka to liczba? Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Jeśli do pewnej liczby trzycyfrowej dopiszemy na końcu cyfrę , to otrzymamy liczbę o większą od danej. Jaka to liczba? Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczmy daną liczbę trzycyfrową przez . Wtedy po dopisaniu do niej na końcu (z prawej strony) cyfry otrzymamy liczbę . Otrzymujemy równanie
.
Szukaną liczbą jest więc .
1
Ćwiczenie 10
R1FVeNCJ1uatq
Ile wody trzeba odparować z wodnego roztworu soli kuchennej o stężeniu , żeby otrzymać roztwór o stężeniu ? Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Trzeba odparować Tu uzupełnij wody.
Ile wody trzeba odparować z wodnego roztworu soli kuchennej o stężeniu , żeby otrzymać roztwór o stężeniu ? Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Trzeba odparować Tu uzupełnij wody.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
W roztworu o stężeniu soli jest . Oznaczmy przez masę wody, którą należy odparować, aby otrzymać roztwór o stężeniu . Po odparowaniu masa roztworu zmniejszy się o , a masa soli pozostanie bez zmian.
Otrzymujemy równanie:
.
Zatem należy odparować wody.
2
Ćwiczenie 11
RKiY9g9Ftk3t1
Bilet na pewne przedstawienie kosztował odpowiednio dla dorosłych i dla dzieci. Po potrąceniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży biletów na koszty związane z wynajęciem sali, organizatorzy uzyskali dochodu. Ilu dorosłych i ile dzieci było na tym przedstawieniu, jeżeli wiadomo, że sprzedano bilety? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Na przedstawieniu było Tu uzupełnij osób dorosłych oraz Tu uzupełnij dzieci.
Bilet na pewne przedstawienie kosztował odpowiednio dla dorosłych i dla dzieci. Po potrąceniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży biletów na koszty związane z wynajęciem sali, organizatorzy uzyskali dochodu. Ilu dorosłych i ile dzieci było na tym przedstawieniu, jeżeli wiadomo, że sprzedano bilety? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Na przedstawieniu było Tu uzupełnij osób dorosłych oraz Tu uzupełnij dzieci.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczmy przez liczbę dzieci uczestniczących w przedstawieniu. Wtedy liczba dorosłych to , wartość biletów zakupionych przez dzieci to , a wartość biletów zakupionych przez dorosłych to . Łącznie za bilety zapłacono , czyli . Otrzymujemy równanie
.
Wobec tego na przedstawieniu było dzieci i dorosłych.
1
Ćwiczenie 12
RjL3bjTRjPYJr
Osiemnaście lat temu dziadek Marka był trzy razy starszy od taty Marka, a obecnie dziadek jest dwa razy starszy od taty Marka. Ile lat ma dziadek Marka, a ile jego tata? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Dziadek ma Tu uzupełnij lata, tata ma Tu uzupełnij lat.
Osiemnaście lat temu dziadek Marka był trzy razy starszy od taty Marka, a obecnie dziadek jest dwa razy starszy od taty Marka. Ile lat ma dziadek Marka, a ile jego tata? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Dziadek ma Tu uzupełnij lata, tata ma Tu uzupełnij lat.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczmy aktualny wiek taty Marka przez , wtedy aktualny wiek dziadka Marka to . Otrzymujemy równanie
.
To znaczy, ze tata Marka ma lat, a dziadek Marka lata.
2
Ćwiczenie 13
R1BY8uHXjmwNE
Ile gramów złota próby należy stopić z złota próby , aby otrzymać złoto próby ? Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Należy stopić Tu uzupełnij gramów złota.
Ile gramów złota próby należy stopić z złota próby , aby otrzymać złoto próby ? Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Należy stopić Tu uzupełnij gramów złota.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczmy przez masę złota próby (w gramach). Wtedy stop ma masę gramów zawiera gramów złota. Otrzymujemy równanie
.
Zatem do stopu należy użyć gramów złota próby .
3
Ćwiczenie 14
R4QvWOSStFJET
W pierwszym naczyniu znajduje się roztwór wodny soli, a w drugim roztwór wodny soli o stężeniu . Do trzeciego, początkowo pustego naczynia, przelano pewną ilość roztworu z pierwszego naczynia, po czym dolano tyle roztworu z drugiego naczynia, że w trzecim naczyniu otrzymano roztworu o stężeniu . Ile kg roztworu z drugiego naczynia dolano do trzeciego naczynia? Odpowiedź:
W pierwszym naczyniu znajduje się roztwór wodny soli, a w drugim roztwór wodny soli o stężeniu . Do trzeciego, początkowo pustego naczynia, przelano pewną ilość roztworu z pierwszego naczynia, po czym dolano tyle roztworu z drugiego naczynia, że w trzecim naczyniu otrzymano roztworu o stężeniu . Ile kg roztworu z drugiego naczynia dolano do trzeciego naczynia? Odpowiedź:
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczmy przez masę drugiego (szesnastoprocentowego) roztworu przelanego do trzeciego naczynia. Wtedy roztworu dwunastoprocentowego dolano tam kilogamów.
Otrzymujemy więc równanie
.
To znaczy, że dolano drugiego roztworu.
3
Ćwiczenie 15
R1e1nAHEHY6eR
W zakładzie poligraficznym do produkcji kopert bąbelkowych używane są dwa różne automaty, które przez minut pracy wytwarzają razem kopert. Gdyby pierwszy automat pracował przez minut, a drugi przez minut, to wyprodukowałyby tę samą liczbę kopert. Ile czasu potrzebuje każdy z tych automatów, żeby wyprodukować kopert? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: automat potrzebuje Tu uzupełnij minuty, a automat potrzebuje Tu uzupełnij minut.
W zakładzie poligraficznym do produkcji kopert bąbelkowych używane są dwa różne automaty, które przez minut pracy wytwarzają razem kopert. Gdyby pierwszy automat pracował przez minut, a drugi przez minut, to wyprodukowałyby tę samą liczbę kopert. Ile czasu potrzebuje każdy z tych automatów, żeby wyprodukować kopert? Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: automat potrzebuje Tu uzupełnij minuty, a automat potrzebuje Tu uzupełnij minut.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Oznaczmy przez liczbę kopert, które przez minutę wytwarza pierwszy automat, przez – liczbę kopert, które przez minutę wytwarza drugi automat. Otrzymujemy układ równań
.
Wynika stąd, że
automat wytwarza kopert w ciągu minuty, więc na wyprodukowanie kopert potrzebuje minut,
automat wytwarza kopert w ciągu minuty, więc na wyprodukowanie kopert potrzebuje minut.
3
Ćwiczenie 16
RvUYynR4Jy4MT
Znajdź wszystkie liczby trzycyfrowe, które po skreśleniu ostatniej cyfry zmniejszają się o . Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Znajdź wszystkie liczby trzycyfrowe, które po skreśleniu ostatniej cyfry zmniejszają się o . Uzupełnij lukę, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Szukana liczba to Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Dla szukanej liczby trzycyfrowej wprowadzamy oznaczenia
– cyfra jedności,
– liczba dwucyfrowa otrzymana po skreśleniu cyfry jedności.
Wtedy szukana liczba trzycyfrowa to . Otrzymujemy równanie
.
Zauważmy, że
liczba może przyjmować jedną z wartości: , , , , , , , , , ,
liczba – jest podzielna przez .
Ponieważ , to , wtedy , czyli szukana liczba trzycyfrowa to .