Różne aspekty czasownika
Grafika przedstawia kilka ruchomych elementów w kształcie ludzików‑puzzli, na niektórych z nich umieszczono napisy, np. wołacz, rodzaj męski. Część ludzików‑puzzli trzyma się białej linki. W tle widać pagórki w różnych odcieniach różu.Aspekt to słowo oznacza punkt widzenia, z którego coś się rozpatruje. Najczęściej słowa aspekt używa się w książkach naukowych i artykułach prasowych. Na przykład kiedy ktoś pisze o aspekcie edukacyjnym, to ma na myśli różne kwestie związane ze szkołą, nauczycielami, uczniami, podręcznikami, ocenami itp.
Słowo aspekt odnosi się także do czasownika, ale więcej na ten temat dowiesz się, wykonując poniższe ćwiczenia.
Sprawdź, jak wyglądają pokoje Ani i Zosi oraz notatki, które dziewczynki zostawiły swoim mamom. Napisz, czyja mama będzie twoim zdaniem bardziej zadowolona. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Jaki wniosek nasuwa ci się po obejrzeniu pokoi i przeczytaniu notatek Ani i Zosi? Uzupełnij zdania odpowiednimi czasownikami.
robiła, wykonała, skończyła
Ania wszystkie czynności ......................, ale ich nie .......................
Zosia wszystkie czynności .......................
Wypisz wszystkie czasowniki z notatek Ani i Zosi.
Jaką zauważasz różnicę między czasownikami na kartce Ani a czasownikami na kartce Zosi? Uzupełnij zdanie.
niedokonane, dokonane
Czasowniki na kartce Ani wskazują, że czynności są ......................, a czasowniki na kartce Zosi informują, że czynności są .......................
A teraz uzupełnij definicję. Zapisz ją w zeszycie.
niedokonanym, czynności, rzeczy, wadę, wykonanym, cechę
Czasowniki w języku polskim zawierają informację o trwaniu (powtarzaniu się) danej ........................ lub o jej skończeniu. Taką ........................ nazywa się odpowiednio aspektem dokonanym lub .........................
Znajdź ukryte w piramidzie (poziomo i pionowo) czasowniki dokonane i niedokonane. Zapisz je w odpowiednich parach tutaj lub w zeszycie.
Wzór: czytać – przeczytać
Znajdź 6 czasowników dokonanych i 6 czasowników niedokonanych ukrytych w ciągach liter. Zapisz je w odpowiednich parach tutaj lub w zeszycie.
Wzór: czytać – przeczytać
BIECNOIŚĆSAOZMYĆĄĆSIADAĆKRSIĄŚĆWYTRMYĆOPERWZIĄĆKARTEWBIECNOWAPIECWUPLUPIECNUPÓJŚĆCOBRAĆSIW
Dopasuj odpowiednie czasowniki niedokonane do czasowników dokonanych.
wracać, tworzyć, strzelać, pisać, odkurzać, rzucać
strzelić ..................
napisać ..................
wrócić ..................
odkurzyć ..................
rzucić ..................
wytworzyć ..................
Utwórz czasowniki dokonane, dołączając do czasowników niedokonanych odpowiednie cząstki. Sprawdź, czy wszystkie cząstki pasują do każdego z podanych czasowników. Zapisz utworzone czasowniki tutaj lub w zeszycie.
Czasowniki niedokonane: nieść, pisać, bić
Cząstki: od-, na-, z-, wy-, s-, po-, pod, prze-, za-
Utwórz czasowniki dokonane, dołączając do czasowników niedokonanych odpowiednie cząstki. Sprawdź, czy wszystkie cząstki pasują do każdego z podanych czasowników. Zapisz utworzone czasowniki w zeszycie.
Utwórz związki wyrazowe z odpowiednimi czasownikami dokonanymi. Wyjaśnij, co one znaczą.
kogoś w czymś, jajko, się na łono Abrahama, zadanie, rekord, z głowy, poprawki, czyjeś serce, na tron, na duchu, w butelkę, cyrograf, zeszyt, sukces, na straty, majątek, lekarstwo
| przenieść | |
| nanieść | |
| wynieść | |
| podnieść | |
| odnieść | |
| znieść | |
| przepisać | |
| podpisać | |
| odpisać | |
| zapisać | |
| spisać | |
| nabić | |
| wybić | |
| zbić | |
| pobić | |
| przebić | |
| podbić |
Dopasuj do luk w zdaniach odpowiednie związki wyrazowe z czasownikami niedokonanymi.
Napisz trzy zdania o tym, co udało ci się dziś zrobić. Użyj czasowników dokonanych.