R1Uo09199eq5S

Ryczą w klasie, dokazują, czyli czasownik w akcji

Ruchoma grafika przedstawia siedem puzzli, które mają główki, rączki i nóżki. Znajdują się w różnych pozach - dwa bujają się na linie, dwa leżą a trzy stoją z uniesionymi rączkami. Jeden z bujających się na linie puzzli ma na brzuszku napisz "rodzaj męski", natomiast jeden ze stojących puzzli trzyma ręką zbliżoną do ust, a na jego brzuszku widnieje napis "wołacz". Tło przedstawia pagórki, jest utrzymane w jednolitej, pastelowej kolorystyce.
Gramatoluby
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Gramatoluby
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Skaczesz, biegasz, chodzisz, mówisz, jesz - każdego dnia wykonujesz wiele działań. Znajdujesz się też w różnych stanach, np. śpisz, chorujesz. Wszystkie te czynności nazywamy czasownikami.

t4MokUsO8I_0000000C
1
Ćwiczenie 1

Odpowiedz na pytanie: 'Co robisz rano?' Staraj się wymienić jak najwięcej czynności. Oto przykład:

– Co robisz rano?
– Budzę się.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 2

Przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz na pytania. Odpowiedzi wpisz poniżej lub w zeszycie.

  • Co robi nauczyciel?

  • Co robią uczniowie?

  • Co się dzieje ze śniegiem?

R1BjzmLvIZUjm1
Kolorowa ilustracja przedstawia klasę szkolną, w której znajduje się nauczyciel i sześcioro uczniów. Po prawej stronie wisi tablica, na której chłopiec rysuje podobiznę nauczyciela. Obok tablicy, pod oknem, stoi biurko, na nim leży dziennik, a obok jest krzesło. Obok biurka, tyłem do krzesła, a przodem do klasy stoi nauczyciel ubrany w koszulę w kratę i spodnie. Na jego twarzy maluje się grymas niezadowolenia. Przed nim stoją trzy ławki szkolne. W pierwszej siedzi uczesana w kitki dziewczynka oraz chłopiec w bluzie z kapturem. Dziewczynka ma otwartą buzię, za jedną z kitek ciągnie leżący na sąsiedniej ławce chłopiec. Jej towarzysz z ławki ogląda się za siebie rozmawiając z dziewczynką siedzącą w ławce za nim. Obok biurka, wpatrzony w okno, stoi chłopiec w bluzie z kapturem. Przygląda się, jak pada śnieg. Przez klasę przelatuje zrobiony z papieru samolocik.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
uzupełnij treść
Ćwiczenie 2

Odpowiedz na pytania. Odpowiedzi zapisz poniżej lub w zeszycie. Możesz podać po kilka przykładów.
- Co robi nauczyciel podczas lekcji?
- Co robią uczniowie podczas lekcji?
- Co robią uczniowie podczas przerwy?

RRa4S2UgKKGHC
Miejsce na notatkę ucznia.

Rozwiązanie: Przykładowe odpowiedzi:
- Nauczyciel opowiada/tłumaczy/pyta.
- Uczniowie podczas lekcji słuchają/czytają/piszą.
- Uczniowie podczas przerwy rozmawiają/jedzą/spacerują.

t4MokUsO8I_0000000V

O czasowniku

Czasownik to część mowy, nazywa czynności i stany. Odpowiada na pytania: co robi? co się z kimś (lub czymś) dzieje? Na przykład:
- Chłopiec (co robi?) biegnie.
- Dziecko (co się z nim dzieje?) śpi.

R1BDqDbJ7sJARt4MokUsO8I_00alt0011
Grafika przedstawia kobietę o długich, bujnych, rozwianych włosach, ubraną w długą, zieloną suknię, z której wystają zielone listki. We włosach ma wpięty kwiatek. W prawej dłoni trzyma trąbkę. Lewą ręką wskazuje znajdujący się obok niej tekst. Treść: Czasownik to bardzo ważna część mowy. Bez czasownika nie ma zdania. To wokół niego grupują się inne wyrazy. Uczniowie (kto?) czytają e‑podręcznik (co?). Staszek (kto?) pomaga tacie (komu?). Grażyna (kto?) macha chusteczką (czym?).
Źródło: Contentplus.pl, licencja: CC BY 3.0.
t4MokUsO8I_00alt001
t4MokUsO8I_0000001G
1
Polecenie 1

Weź udział w zabawie polegającej na prezentowaniu scenek pantomimicznych.
W tym celu podzielcie się na dwa zespoły. Zadaniem pierwszej grupy jest pokazanie czynności, a drugiej odgadnięcie i zapisanie czasownika, który ją nazywa.

Na przykład:

  • co robi? – czyta, siedzi...

  • co się z nim dzieje? – rośnie, śpi…

Po dziesięciu scenkach zamieńcie się rolami.

uzupełnij treść
Polecenie 1

Weź udział w zabawie polegającej na opowiadaniu o czynności i odgadywaniu jej nazwy. W tym celu podzielcie się na dwa zespoły. Zadaniem pierwszej grupy jest opowiedzenie czynności, a drugiej odgadnięcie i zapisanie czasownika, który ją nazywa.

Na przykład: Unoszę się w powietrzu, machając rękami. - Latam.

RUkh3645PKbth
Miejsce na notatkę ucznia.
Ćwiczenie 3
RGoF6Jb158jOi1
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu wyrazów, które są czasownikami.

W podanych zdaniach wskaż czasowniki.

{Wróżki} {#tańczyły} {w} {pobliżu} {cichych} {strumieni}.
{Królewna} {Śnieżka} {#zjadła} {zatrute} {jabłko}.
{Kopciuszek} {pośpiesznie} {#przymierzył} {pantofelek}.
{Shrek} {#mieszkał} {na odludziu}.
{O} {wschodzie} {słońca} {krasnoludki} {#chowają} {się} {w} {zakamarkach}.

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RnV2jQZUKcRbL1
Ćwiczenie 4
Zadanie interaktywne polega uzupełnieniu tekstu odpowiednimi wyrazami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RPlYZdrDXpnr21
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RKbDtahh78Bjt1
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na podpisaniu ilustracji przedstawiających zwierzęta czasownikami nazywającymi wydawane przez nie dźwięki.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R10ucE5IXp6LN
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do wyrazów z kolumny lewej czasowników nazywających dźwięki z kolumny prawej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
t4MokUsO8I_0000003Y
Ciekawostka

Słowa, które swoim brzmieniem naśladują dźwięki i odgłosy nazywamy wyrazami dźwiękonaśladowczymi, np. szumi, huczy, szczeka, ćwierka.

t4MokUsO8I_0000002Q
1
Ćwiczenie 7

Z podanych niżej czasowników w tajemniczy sposób zniknęła część liter. Jakie to mogły być słowa? Wymyśl je i zapisz poniżej lub w zeszycie. Czy dostrzegasz jakąś regułę w ich zapisie?

  • b............uje

  • k............uje

  • m...........uje

  • r............uje

  • w............uje

  • c............uje

  • l.............uje

  • o............uje

  • z............uje

  • n............uje

  • ł.............uje

  • p............uje

  • t............uje

  • ż............uje

uzupełnij treść
R1LPYAekNLXfN
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu wyrazów odpowiednimi literami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
t4MokUsO8I_0000003Y
RRroArhVUHsj5
Grafika przedstawia pajacyka jadącego na jednokołowym rowerku. Ubrany jest w obcisły kombinezon, którego prawa strona jest ciemnego koloru, a lewa jasnego. W pasie i przy szyi ma czerwoną, postrzępioną falbankę. Na głowie ma czapeczkę, a na nogach trzewiki. Żongluje kulkami, które wyglądają jak małe bomby. Obok niego znajduje się napis: Zakończenia -uję, -ujesz, -uje, -ujemy, -ujecie, -ują w czasownikach zapisujemy zawsze przez "u", np. handluję, rysuję, gotuję.
Zasada ortograficzna
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
t4MokUsO8I_00000046
RtIiLqeVDwq5w1
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu wyrazów w prawidłowej kolejności.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1M49XaLjeNUo
Grafika przedstawia kobietę o długich, bujnych rozwianych włosach ubraną w długą, zieloną suknię, z której wystają zielone listki. We włosach ma wpięty kwiatek. W prawej dłoni trzyma trąbkę. Lewą ręką wskazuje znajdujący się obok niej tekst. Treść: Nie z czasownikami piszemy osobno, np. nie znam, nie umieją, nie śpij.
Zasada ortograficzna
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
t4MokUsO8I_0000004D
Ćwiczenie 9
RiO1bFOFOOeo01
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu związków wyrazowych odpowiednimi czasownikami.

Przeczytaj uważnie poniższe związki wyrazowe. Czegoś w nich brakuje. Uzupełnij powiedzenia właściwymi czasownikami.

tańczyć, spaść, bać się, kłamać, bujać, kołysać się, wziąć, ruszać się, grać, strzec, złapać, smażyć się, ściągnąć

............................ jak źrenicy oka
............................ w obłokach
............................ na cztery łapy
............................ jak mucha w smole
............................ nogi za pas
............................ Pana Boga za nogi
............................ jak z nut

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10
R18IplTZqwlYb1
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.

Czy wiesz, co oznaczają poniższe powiedzenia? Dopasuj do nich odpowiednie znaczenia.

robić coś bardzo wolno, ospale, leniwie, uciekać, umykać, być pogrążonym w marzeniach, marzyć, łgać bez wahania, bez zająknienia, pilnować czegoś szczególnie gorliwie, troskliwie, osiągnąć jakiś sukces i czuć się szczęśliwym z tego powodu (czasami ironicznie), wyjść cało z trudnych, przykrych sytuacji

strzec jak źrenicy oka  
bujać w obłokach  
spaść na cztery łapy  
ruszać się jak mucha w smole  
wziąć nogi za pas  
złapać Pana Boga za nogi  
kłamać jak z nut  
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Polecenie 2

Wybierz dwa powiedzenia z poprzedniego zadania – takie, które najbardziej ci się podobają – i ułóż z nimi krótką historyjkę.

uzupełnij treść