Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Adriana Grzelak‑Krzymianowska, Tamara Roszak, Artur Gałkowski

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: I diversi volti della bellezza - Różne oblicza piękna

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, poziom A1+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • nauczy się opisywać wygląd fizyczny różnych osób;

  • pozna różne kanony piękna na świecie i będzie umiał o nich opowiadać;

  • powtórzy i utrwali nazwy różnych części ciała.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur;

  • aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;

  • rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe;

  • wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo;

  • zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych;

  • pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  • strategie kognitywne;

  • strategie zapamiętywania;

  • strategie przetwarzanie materiału językowego;

  • strategie pozyskiwania wiedzy kulturowo‑językowej;

  • strategie zadaniowe.

Metody i techniki nauczania:

  • konstruktywizm;

  • strategia domysłu językowego;

  • podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);

  • strategia pamięciowa (zapamiętywanie przez działanie – np. tworzenie zależności, powiązań);

  • kognitywizm (ćwiczenie stałych struktur) zintegrowane nauczanie językowo‑przedmiotowe.

Formy pracy:

  • praca pod kierunkiem nauczyciela;

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach (w zależności od liczebności klasy i strategii lekcyjnej);

  • praca w parach (również partnersko z nauczycielem).

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop z dostępem do internetu, głośniki, tablica interaktywna, słownik włosko‑polski, materiały piśmienne.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Prosimy uczniów o podanie najbardziej popularnego słowa włoskiego, ewentualnie kilku. Poza ciao i pizza uczniowie mogą wymienić przymiotnik bella, bello.

  2. Pozostając w rodzinie leksykalnej przymiotnika bello (bellissimo, la bellezza, il bello, imbellire, abbellire), można zatrzymać się na wyrażeniu Ciao, bella, objaśniając, że we Włoszech dziewczęta, kobiety mogą takie słowa usłyszeć na ulicy, w miejscach publicznych i jest to tyleż „napastujące”, co autentycznie „komplementujące” i naturalne w relacjach damsko‑męskich (bez popadania w niepotrzebne reakcje, można tego rodzaju zwroty zignorować lub zareagować na nie uśmiechem; na pewno nie ma powodu, aby się oburzać).

  3. Na kanwie tej dyskusji zadajemy pytanie o definicję piękna (la bellezza) lub bycia pięknym (essere belli); można te koncepty skonfrontować z brzydotą (la bruttezza) oraz byciem brzydkim (essere brutti). Dobrą ilustracją dla tego rodzaju rozważać będzie odwołanie do obficie ilustrowanych albumów/kompendiów piękna i brzydoty Umberta Eco (Storia della bellezza i Storia della bruttezza). Albumy Eco mogą być podstawą poszerzonej analizy „multimedialno‑artystycznej”.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z tekstem informacyjnym wprowadzającym w materiał. Zwracają uwagę na ostatni paragraf zaznaczający, że są różne oblicza piękna i mogą one nas szokować. Kontynuując dyskusję z poprzedniej fazy, pytamy uczniów, czy znają/mogą podać przykłady „szokujących” kanonów piękna lub je sobie wyobrazić. W miarę możliwości dyskusja prowadzona jest w języku włoskim bądź wymieniane są/notowane niektóre ważniejsze pojęcia, które są wywoływane.

  2. Uczniowie zapoznają się z poleceniem do tekstu „La donna come un camaleonte” i odczytują go.

  3. Objaśniane jest nieznane/mniej znane słownictwo.

  4. Uczniowie rozwiązują polecenie do tekstu „La donna come un camaleonte” (dopasowanie wyrażeń do ilustracji).

  5. Wymieniają informacje, na które zwraca się uwagę w poleceniu wprowadzającym. Wyrażają opinię na temat przywołanej sytuacji.

  6. Nauczyciel omawia problematykę gramatyczną związaną z fleksją nieregularną rzeczownika (końcówki rodzajowe i liczbowe) – tekst w części Przeczytaj/posłuchaj.

  7. Uczniowie zapoznają się z poleceniem do multimedium.

  8. Przeglądają dane w mapie interaktywnej.

  9. Zapoznają się z treściami, do których odsyłają kraje.

  10. Objaśniane jest nieznane/mniej znane słownictwo, w tym wyrażenia.

  11. Uczniowie wykonują towarzyszące multimedium ćwiczenia.

  12. Wyrażają opinie, dyskutują nt. przywołanych przykładów atrakcyjności.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji Sprawdź się: ćw. sprawdzające znajomość antonimów; ćw. polegające na grupowaniu słów w zależności hiperonimiczno‑hiponimicznej; ćw. z odpowiedziami alternatywnymi; ćw. na dobieranie w pary ilustracji i opisów; ćw. sprawdzające znajomość nieregularnej fleksji rzeczownika.

  2. Powtarzane jest słownictwo pozwalające opisać/mówić o pięknie, jego względności, także brzydocie.

  3. Przywoływane słówka mogą być użyte przez uczniów w zdaniach, które sami utworzą/zapiszą.

  4. Jeśli pojawiają się trudności z wykonaniem ćwiczeń, należy powtórzyć z uczniami materiał. Uczniowie mogą to też zrobić samodzielnie w domu.

  5. Jeżeli wszystkie ćwiczenia zostaną wykonane poprawnie, będzie to oznaczało, że cele zaproponowane w e‑materiale zostały osiągnięte.

Praca domowa:

  • Jako pracę domową zaleca się ćw. 6 (krzyżówka) + ćw. otwarte (7 i 8).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

  • Każdy z opisanych kanonów piękna (przykładów) można rozwinąć, odnosząc się też do porównań, możliwych reakcji w innych krajach/kulturach. Można się też zastanowić nad czymś specyficznym, podobającym się w Polsce jako kanon piękna, np. krótkie rozkloszowane spódniczki dziewcząt, inspirowane lokalnym folklorem łowickim, zakładane z okazji uroczystości religijnych, ale także prywatnych. Można też zastanowić się nad aktualnymi i przemijającymi trendami w postrzeganiu piękna i atrakcyjności (również warunkowanymi wiekiem), np. noszenie jeansów z dziurami, zapuszczanie brody, fryzury w kok. Zadanie miałoby znaczenie wychowawczo‑kulturowo‑językowe.

Słownik i bibliografia