Scenariusz dla nauczyciela

Autorki: Agnieszka Woch, Katarzyna Kowalik, Justyna Groblińska

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Allegro, andante, largo!

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, klasa IV, poziom A2+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.

II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:

9) kultura (np. twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);

II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:

2) określa główną myśl wypowiedzi;

4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);

5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;

III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):

1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;

2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;

IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:

1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;

2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;

5) opisuje upodobania;

6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;

V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):

2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;

6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;

VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:

4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;

5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;

13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, zdziwienie, nadzieję, obawę);

VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:

5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;

13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, zdziwienie, nadzieję, obawę);

VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:

2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;

IX. Uczeń posiada:

1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;

2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.

X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).

XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).

XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń rozumie i tworzy proste pytania oraz wypowiedzi pisemne i ustne dotyczące opery i muzyki klasycznej.
Uczeń zna podstawowe słownictwo związane z operą i muzyką klasyczną.
Uczeń aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się.
Uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;
rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne;
wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury gramatyczne i słownictwo;
rozumie przydatność języka nowożytnego do realizacji celów komunikacyjnych;
dokonuje samooceny umiejętności językowych.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe – powtarzanie i utrwalanie poznanego materiału językowego w nowym kontekście (techniki wspierające instytucjonalne formy nauki języków obcych, zainteresowania i sposób spędzania czasu wolnego przez nastolatków);
strategie kognitywne – tworzenie różnych kombinacji zdań, analizowanie danych języka obcego;
strategie kompensacyjne – odgadywanie znaczenia wyrazów;
strategie metakognitywne – centralizowanie procesu uczenia;
strategie afektywne – podejmowanie ryzyka, akceptacja błędów.

Metody i techniki nauczania:

podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);
eklektyzm;
nauczanie polisensoryczne/wielozmysłowe;
zintegrowane nauczanie językowo–przedmiotowe;
nauczanie zdalne i hybrydowe.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach.

Środki dydaktyczne:

komputer/laptop/smartfon z dostępem do Internetu;
materiały piśmiennicze;
głośniki;
zdjęcia związane z tematem (do wyświetlenia);
pomocniczo włoskie ulotki z wydarzeniami kulturalnymi.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

W fazie wprowadzającej nauczyciel wyświetla uczniom zdjęcie mediolańskiego teatru La Scala i pyta, czy wiedzą gdzie się znajduję budynek na zdjęciu i z czego słynie. Można również zapytać o nazwiska słynnych włoskich kompozytorów oper i zapisać je na tablicy lub od razu skonfrontować uczniów z tabelą z sekcji Przeczytaj, po czym poprosić o rozwiązanie ćw. nr 4 z sekcji Sprawdź się i o przyporządkowanie oper do dwóch nazwisk: Puccini i Verdi.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel pyta uczniów, czy spotkali się z opinią, że włoski to język opery. W celu pogłębienia tego tematu uczniowie zostają zaproszeni do zapoznania się z tekstem w sekcji Przeczytaj/posłuchaj i do wykonania polecenia znajdującego się przed nim, a po kolejnej lekturze, uczniowie przechodzą do poleceń numer 1 oraz 2. Wyniki tej pracy zostają wspólnie omówione.

Następnie uczniowie pracują z multimedium. Zapoznają się ze słownictwem dotyczącym muzyki poważnej (gatunki muzyczne, instrumenty, osoby, typy głosów i inne) i wykonują trzy polecenia zorientowane na utrwalenie wprowadzonego przez mapę słownictwa.

Jeśli czas na to pozwala, nauczyciel wybiera dla uczniów inne ćwiczenia z sekcji Sprawdź się, zorientowane na dalsze utrwalenie leksyki (1, 3, 5, 6), różnice fonetyczno‑graficzne między językiem polskim i włoskim (2), rozumienie ze słuchu (7).

Faza podsumowująca:

W fazie podsumowującej uczniowie pracują w parach lub małych grupach. Opierając się na ćwiczeniu nr 8 z sekcji Sprawdź się, opisują zdjęcie orkiestry, starając się użyć jak najwięcej słów poznanych na lekcji.

Praca domowa:

Nauczyciel zadaje pisemnie ćwiczenie 9 z sekcji Sprawdź się oraz inne wybrane ćwiczenia niezrealizowane podczas lekcji.

Materiały pomocnicze:

Rozdział nr 5 z książki: Joanna Ciesielka, Agnieszka Woch (2015), „Parole d’arte. Introduzione al linguaggio artistico”, Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny

Donatella Brioschi, Mariella Martini Merchmann (2015), “L'italiano nell'aria 1”, Edilingua

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Nauczyciel może wykorzystać multimedium podczas wszelkich innych zajęć dotyczących życia kulturalnego. Uczniowie mogą rozbudować mapę pojęć o inne elementy, w tym inne gatunki muzyczne, które poznali na wcześniejszych etapach nauki.

Lekcję można przeprowadzić stacjonarnie lub zdalnie.

E‑materiał unaocznia związki języka z kulturą, pozwalając uczniowi zrozumieć ukryte w języku informacje o przeszłości, zwyczajach i mentalności Włochów (zob. Grudzińska 2021: 83). Omawia również wpływ języka opery na język włoski. Z tego względu może być wykorzystany również w szkołach artystycznych.

Słownik i bibliografia