Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Adriana Grzelak‑Krzymianowska, Artur Gałkowski, Tamara Roszak

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Attraversare l’Italia - Włochy wzdłuż i wszerz

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, poziom A1+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
IX. Uczeń posiada:
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • pozna podstawowe elementy krajobrazu i strony świata;

  • będzie rozumiał i potrafił tworzyć proste wypowiedzi na temat krajobrazu;

  • pozna 10 cudów natury, które warto zobaczyć we Włoszech i będzie potrafił o nich mówić.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur;

  • aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;

  • rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe;

  • wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo;

  • zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych;

  • pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  • strategie pamięciowe – powtarzanie i utrwalanie poznanego materiału językowego w nowym kontekście;

  • strategie kognitywne – pozyskiwanie wiedzy językowo‑kulturowej, tworzenie różnych kombinacji zdań, analizowanie danych języka obcego;

  • strategie kompensacyjne – odgadywanie znaczenia wyrazów, poznawanie synonimów, niuansów znaczeniowych;

  • strategie metakognitywne – formułowanie pragmatycznych intencji w wypowiedzi, centralizowanie procesu uczenia na wybranym zagadnieniu;

  • strategie afektywne – odwoływanie się do doświadczeń i upodobań uczniów, podejmowanie ryzyka, akceptacja błędów.

Metody i techniki nauczania:

  • podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);

  • eklektyzm;

  • nauczanie polisensoryczne/wielozmysłowe;

  • zintegrowane nauczanie językowo–przedmiotowe;

  • nauczanie zdalne i hybrydowe;

  • nauczanie programowane;

  • metody sytuacyjno‑inscenizacyjne.

Formy pracy:

  • praca pod kierunkiem nauczyciela;

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop/smartfon z dostępem do internetu/materiały piśmiennicze/głośniki.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Na początek nauczyciel może zapytać uczniów o to, co by chcieli zobaczyć / zwiedzić we Włoszech.

  2. Odpowiedzi uczniów warto zapisać na tablicy lub w inny sposób odnotować, tak aby je następnie poukładać w kategorie. Ułożenie w zależności od kategorii może się też odbyć w kolejnych etapach lekcji, np. po zapoznaniu się z multimedium. Może się okazać, że uczniowie wskażą więcej różnorodnych miejsc / elementów, którym zostaną przypisane dodatkowe kategorie.

  3. Podobne pytanie (lub alternatywnie) można zadać uczniom w odniesieniu do Polski. Inna opcja: po pytaniu o miejsca i ich kategoryzację we Włoszech, można uczniów poprosić o wypisanie przykładowych atrakcji geograficzno‑turystycznych dla Polski, np. un lago famoso, un parco nazionale, una città storica, una montagna, una spiaggia, un albero monumento etc.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym. Zwracają uwagę na opisywane miejsca, ciekawostki turystyczne.

  2. Odpowiadają na pytanie polecenia wprowadzającego: czy znają niektóre z przedstawianych ciekawostek?; czy znają jakieś inne / podobne? Można nawiązać do ustaleń z fazy wprowadzającej lekcji.

  3. Omawiane jest nieznane / mniej znane słownictwo i struktury. W miarę możliwości opisywane miejsca wskazywane są na mapie fizycznej Włoch lub odszukiwane na mapach online. Uczniowie wykonują polecenie V/F.

  4. Można następnie porozmawiać z nimi o tym, co ich najbardziej zaskoczyło, jeśli chodzi o przedstawione ciekawostki. Zwrócą zapewne uwagę na obecność pustyń we Włoszech. Można w tym miejscu wspomnieć o tym, że również w Polsce występuje pustynia (Błędowska).

  5. Warto też nawiązać do osobliwości, jakimi są wulkany we Włoszech (szczególnie te aktywne, jak Stromboli, Etna, Vesuvio = Wezuwiusz). Kategorie różnych atrakcji, form krajobrazu przedstawione w tekście właściwym można odpowiednio zilustrować przykładami (z pomocą uczniów, którzy mogą takie przykłady odszukać samodzielnie online).

  6. Wprowadzenie nazw kierunków geograficznych należy połączyć z ich użyciem przyimkowym oraz konstrukcjami typu nel Nord Italia, nell’Italia del Nord etc.

  7. Celem utrwalenia poznawanych form i słownictwa można porozmawiać z uczniami o tym, jakie miasta, co charakterystycznego spotkają na Północy Włoch (np. Torino, Milano, Venezia, le montagne alte, le Alpi, le Dolomiti), na Południu (Napoli, Bari, Palermo, l’isola Sicilia) etc.

  8. Szerokim uzupełnieniem tematu jest multimedium, z którym uczniowie zapoznają się zgodnie z formułą dydaktyczną katalogu interaktywnego. Uczniowie starają się odpowiedzieć na polecenie wstępne, wykonują polecenia towarzyszące. Zapoznają się z nieznanym / mniej znanym słownictwem w poszczególnych opisach. Korzystają w tym celu z towarzyszącego słownika i innych dostępnych w klasie lub online.

Faza podsumowująca:

  1. W fazie podsumowującej uczniowie mogą ułożyć ciekawostki i atrakcje (meraviglie) poznane w e‑materiale w rankingu, począwszy od tych, które wydają im się najbardziej interesujące, przyciągające, oryginalne. W miarę możliwości mogą podać uzasadnienie ustawienia w rankingu.

  2. W celu utrwalenia treści i struktur wprowadzonych w materiale wykonują ćwiczenia w sekcji Sprawdź się.

Praca domowa:

  • Wybrane ćwiczenia z sekcji Sprawdź się, w szczególności otwarte nr 7 i 8. Można poprosić o przygotowanie ćwiczeń otwartych w formie ustnej, tak aby na kolejnej lekcji uczniowie mogli się na te tematy wypowiedzieć.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

  • Poszczególne atrakcje (meraviglie) z katalogu można rozdzielić między uczniów, czyniąc ich odpowiedzialnymi za zapamiętanie podanych informacji oraz odszukanie dodatkowych, które zostaną przedstawione w formie prezentacji w materiale katalogowym udostępnionym wszystkim uczniom online lub podczas lekcji (w formie pisemnej lub ustnej).

  • Dodatkowo uczniowie mogą odszukać przykłady innych ciekawostek w kategorii, która im przypadła w zadaniu (np. inna włoska pustynia, inne miejsce charakterystyczne z hydrologicznego punktu widzenia).

Słownik i bibliografia